روزنامه خراسان

خطر گلخانه ای شدن صنعت لوازم خانگی

ناصر  رعیت نواز-   قرار بود ممنوعیت واردات لوازم خانگی باعث بالا رفتن کیفیت تولیدات داخلی و کاهش قیمت تمام شده نسبت به محصولات مشابه خارجی باشد اما بر اساس آن چه در بازار می‌گذرد و همچنین نظرات مردمی اگرچه این صنعت گام‌هایی را برای توسعه برداشته اما  نمی‌توان گفت که   به اهداف تعیین شده دست یافته است. حالا بعد از حدود چهار سال از ممنوع شدن واردات لوازم خانگی، این نگرانی در حال پررنگ‌تر شدن است که دام انحصار، لوازم خانگی را هم مانند خودروسازی اسیر خود کند. برخی مصرف کننده‌ها هم بر این باورند که بعضی از اقلام لوازم خانگی ایرانی نه تنها کیفیتی کمتر از نمونه خارجی که قیمت بیشتری هم دارند؛ این نکته را هم نباید فراموش کرد که اواسط ماه پیش و قبل از گران شدن مجدد لوازم خانگی، تولید کنندگان داخلی وعده داده بودند که نیاز بازار را تامین کنند اما برخلاف وعده آن‌ها برای چندمین بار توزیع کنندگان و مصرف کننده‌ها از کمبود کالا در بازار گلایه داشتند و مدعی بودند بعد از گران شدن تا سقف 15 درصد اوضاع کمی بهبود پیدا کرده است. این در حالی است که چندی پیش نایب رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی گفت: «لوازم خانگی در ایران ۳۰ درصد گران‌تر از نمونه‌های مشابه در کشورهای همسایه است.» هرچند به اعتقاد برخی برای رشد کیفی و کمی لوازم خانگی باید به آن‌ها زمان بیشتری داد و برنامه تکمیلی زمان‌دار برای رفع انحصار و ایجاد شرایط رقابتی را تدارک دید اما امروز ضمن مرور وعده‌هایی که تولیدکنندگان لوازم خانگی در زمان ممنوع شدن واردات لوازم خانگی داده بودند، از دلایل کمبود و گرانی تولید داخل نسبت به نمونه‌های مشابه خارجی نوشته ایم.   چرا واردات ممنوع شد؟ سال 97 با افزایش تحریم‌ها علیه ایران، برندهای خارجی از بازار ایران خارج شدند و دولت وقت هم تصمیم گرفت برای جلوگیری از خروج ارز از کشور، واردات لوازم خانگی به کشور را ممنوع کند البته این موضوع زمانی تصویب شد که تولیدکنندگان لوازم خانگی در جلساتی که با دولت داشتند، قول و وعده دادند که به راحتی می‌‌توانند نیاز بازار را تامین کنند و لوازم خانگی را با کیفیت و قیمت‌ مناسب به دست مردم برسانند. مشکلاتی که شروع شد با ممنوع شدن واردات، مشکلات صنعت لوازم خانگی شروع شد که اولین آن جهش قیمت لوازم خانگی خارجی در بازار بود. همین موضوع باعث شد تولید کننده‌های داخلی هم به فکر گران کردن محصولات شان باشند، این در حالی بود که محصولات خارجی نه به دلیل قیمت‌های جهانی که به علت ممنوعیت واردات گران شده بودند. برخی تولیدکنندگان حالا که بازار را خالی از رقیب می‌دیدند، به عمد یا غیرعمد هر از چندی برای گران کردن کالاهای تولید شده از عرضه لوازم خانگی به بهانه‌هایی مثل نبود مواد اولیه اجتناب می‌کردند و بعد هم با این ترفند محصولات شان را به صورت قطره‌ای و گران‌تر به بازار عرضه می‌کردند و بعد هم رفته رفته محصول را گران‌تر به فروش می‌رساندند؛ اتفاقی که خرداد امسال هم افتاد و روزنامه ایران در گزارشی این اتفاق را راهی برای گران کردن محصولات اعلام کرد که در انتهای خرداد رقم خورد و با اجازه وزارت صمت، لوازم خانگی تا سقف 15 درصد گران شد. دلیل گران‌تر بودن کالای ایرانی از نمونه خارجی یکی از سوال‌هایی که شاید ذهن شما را هم درگیر کرده، این است که چرا کالای ایرانی نسبت به کالای خارجی گران‌تر تمام می‌شود تا جایی که چندی پیش نایب رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در اظهاراتی راجع به مقایسه قیمت لوازم خانگی تولید داخل با لوازم خانگی خارجی به تجارت نیوز گفت: «لوازم خانگی در ایران ۳۰ درصد گران‌تر از نمونه‌های مشابه در کشورهای همسایه است.» این در حالی است که نه تنها نیروی کار که هزینه‌های سربار مثل آب، برق، گاز، حمل و نقل و. .. هم در کشور ما نسبت به کشورهای دیگر بسیار ارزان‌تر است. از آن طرف عمده مواد اولیه لوازم خانگی که فولاد و محصولات پتروشیمی است، در کشورمان به وفور یافت می‌شود و خودمان از صادر کنندگان آن به کشورهای دیگر هستیم. پس ایراد کار کجاست؟ برخی بر این باورند که بازدهی پایین تولید در کشور ما باعث بالارفتن هزینه تولید می‌شود البته نبود ثبات در قوانین، سیاست گذاری‌های غلط، تغییر نرخ ارز و. .. را هم مطرح می‌کنند. معمای تورم در لوازم خانگی بعد از ممنوعیت واردات اول تیر با افزایش 15 درصدی قیمت لوازم خانگی رو به رو شدیم. با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی چهار سال گذشته نرخ تورم لوازم خانگی همواره بالای ۴۰ درصد بوده و به گزارش مهر حتی در مقاطعی تا حدود ۵۰ درصد نیز بالا رفته است.  این در حالی است که نرخ تورم در بخش لوازم خانگی در سال ۹۶ معادل 5.4 درصد بود اما از سال ۹۷ به این سو یعنی از زمان اعمال ممنوعیت واردات این نرخ همواره بالاتر از نرخ تورم کل بوده، به گونه‌ای که حتی در سال ۹۸ که نرخ تورم 34.8 درصد بود، نرخ تورم لوازم خانگی 49.3درصد بوده است. متولیان بخش لوازم خانگی معتقدند بالا بودن نرخ مواد اولیه و نرخ ارز بر قیمت نهایی لوازم خانگی اثر داشته است اما باید توجه شود که در این سال‌ها واردات لوازم خانگی ممنوع بوده و اگر قاچاق را در نظر نگیریم بازار به صورت انحصاری در اختیار تولیدکننده داخلی بوده است؛ البته اگر متولیان صنعت لوازم خانگی مدعی بومی سازی تولیدات خود هستند نباید صرفا با استناد به تنش ارزی، قیمت کالاهای خود را افزایش دهند. ممنوعیت واردات لوازم خانگی باید مدت‌دار و هدفمند باشد نباید از انصاف بگذریم که صنعت لوازم خانگی طی سال های گذشته  رشد داشته و ما شاهد تولید لوازم خانگی هستیم که گام های اولیه ایجاد صنعت را برداشته است.  در این میان افزایش قیمت ارز و نوسان  مواد اولیه مانند فولاد و تورم طی یکی دو سال اخیر این صنعت را متاثر کرده و شاهد جهش های قیمتی در لوازم خانگی بوده ایم. اما آن چه دراین میان محل  تامل و هشدار است این که نباید با ایجاد انحصار کامل دراین بازار زمینه های ایجاد شرایطی مانند تجربه صنعت خودرو را تکرار کرد. اگر چه یکی از دلایل  ممنوعیت واردات لوازم خانگی فشارهای ارزی در داخل و مدیریت این فضا برای جلوگیری از خروج ارز از کشور بوده است اما برخی کارشناسان بر ضرورت اتخاذ سیاست هدفمند و تکمیلی دراین زمینه تاکید دارند.  برزین جعفرتاش کارشناس سیاست گذاری صنعتی در این باره به فارس می گوید: «ممنوعیت واردات لوازم خانگی یک شمشیر دو لبه است که هم می‌تواند منجر به توسعه یک صنعت رقابت‌پذیر شود و هم می‌تواند همانند تجربه خودروسازان نه تنها هیچ فایده‌ای برای کشور نداشته باشد بلکه خسارت‌هایی را نیز به مردم و دولت وارد کند. در تجربه خودروسازها مشاهده شد اگر ممنوعیت واردات همراه با سیاست‌های تکمیلی برای افزایش ارتقای تولیدات داخل نباشد، یک بازار انحصاری و جذاب برای تولیدکنندگان ایرانی ایجاد می‌شود و آن ها نیز با خیال راحت از این بازار انحصاری لذت خواهند برد، بدون این که کوچک ترین تلاشی برای ارتقای محصولات خود داشته باشند.» این کارشناس سیاست گذاری صنعتی در ادامه می گوید: «باید تعیین شود که بعد از لغو ممنوعیت واردات، چه سیاستی توسط دولت می‌خواهد پیگیری شود. از الان باید این سیاست تعیین شود تا تولیدکننده و سرمایه‌گذار تکلیف خود را در خصوص سیاست تجاری دولت در بازه بلندمدت بداند.»  
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اسراييل‌ضربه راهبردي خورده است (اعتماد) افتتاح ابرپروژه سد و نیروگاه ایرانی در سریلانکا (جوان) اخبار ویژه (کيهان) عیارسنجی طرح مالیات بر عایدی سرمایه (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
درآمد گردشگری در تله بلیت های دلاری معمای عددهای نجومی حراج تهران آزادراه حرم تا حرم؛ فقط وعده! جایگزین‌های خوب برای کیسه‌های پلاستیکی سرگذشت 3500 ساله «گلبهار» مذاکرات هسته ای؛ بایدن در مسیر ترامپ 70 به 30 به ضرر جیب و جان مردم کابوس بامدادی 6.3 ریشتری  توصیه به «خان فادر» دیدار در مسکو و بدل جان واریو خطر گلخانه ای شدن صنعت لوازم خانگی بسته دوم وزارت راه برای کنترل اجاره بها، در راه ترامپ؛ تا 2028؟ رویین‌تن در برابر هکرها