برگ برنده ایران در امتیازگیری

آرمان ملي - حميد شجاعي: شايد کمتر کسي فکر مي‌کرد که شرايط برجام به جايي برسد که رسيدن به توافق بيش از گذشته سخت‌تر شود. آنچه مسلم است پس از عدم دستيابي به توافق در مذاکرات وين و پس از چندي عدم نتيجه‌گيري در مذاکرات 3 جانبه دوحه قطر بسياري از تحليلگران رسيدن به توافق را امري به مراتب مشکل‌تر قلمداد مي‌کنند اما در عين حال معتقدند که تحت هر شرايطي ايران، آمريکا و ساير طرف‌ها هيچ چاره‌اي جز مذاکره براي رسيدن به توافق نخواهند داشت. حال اين مذاکره طي مدت کوتاهي به نتيجه برسد يا اينکه مدت‌هاي مديدي را براي رسيدن به توافق طي کند. به همين جهت نيز طرفين مذاکره کننده علاوه بر تاکيد بر مذاکره و رويکردهاي سازنده در گفت‌وگو؛ از برخي اقدامات و اظهار نظرها در حاشيه‌ و حول محور اين توافق نيز غافل نمي‌شوند. چنانکه برخي معتقدند که سفر اخير جو بايدن رئيس‌جمهور آمريکا به منطقه خاورميانه و حضور در رژيم صهيونيستي و عربستان و اظهاراتش پيرامون برجام و ايران بوده است. هر چند که برخي ديگر بيان مي‌کنند سفر ولاديمير پوتين به تهران نيز به جز بحث پيگيري هفتمين نشست روند آستانه و روابط دوجانبه در خصوص مسائل پيراموني برجام و احياي اين توافق خواهد بود و شايد در اين سفر نيز بسياري از مسائل حل و فصل شود. اين در حالي است که ايران همواره بر طبق نص صريح برجام و تعهد به وظايف خود عمل کرده و اگر هم با توجه به عدم پايبندي برخي طرفين به توافق گام‌هاي عقب نشيني را برداشته باز هم در چارچوب برجام بوده است. حتي در مذاکرات احياي برجام نيز خواسته ‌ايران کاملا مشروع و قانوني بوده و اين غربي‌ها بوده‌اند که خواسته‌هاي فرابرجامي را مطرح کرده و مذاکرات را به دست‌انداز انداخته‌اند. بايد ديد غربي‌ها به واقع خواهان احياي برجام هستند يا همچنان سياست اتلاف وقت را پيش خواهند گرفت.
تاثير رويکردهاي طرفين بر شرايط مذاکرات
خواسته‌هاي فرابرجامي آمريکا حتي به گواه اروپايي‌ها نيز از علت مهم به نتيجه نرسيدن مذاکرات در دوحه بود. خواسته‌هايي چون مذاکره در باب قدرت دفاعي يا سياست‌هاي منطقه‌اي ايران که مقامات کشورمان بارها با قاطعيت اعلام کرده‌اند در هيچ يک از اين موارد مذاکره‌اي صورت نخواهد گرفت. از طرفي غربي‌ها همواره در پي اين مساله بوده‌اند که قبل از رسيدن ايران به نقطه گريز هسته‌اي با کشورمان به توافق برسند تا ايران به سمت وسوي سلاح هسته‌اي حرکت نکند. اين در حالي است که مسئولان کشورمان بارها بر اين نکته تاکيد کرده‌اند که هدف ايران از دستيابي به فناوري هسته‌اي نه دستيابي به سلاح هسته‌اي؛ که استفاده صلح‌آميز از فناوري هسته‌اي است. چه اينکه مقام معظم رهبري نيزدر فروردين سال 1389 و در پيام به نخستين کنفرانس بين‌المللي خلع سلاح هسته‌اي و عدم اشاعه سال‌ها طي فتوايي کاربرد سلاح‌ هسته‌اي را حرام اعلام کردند. با اين حال عده‌اي معتقدند که سفر بايدن به منطقه براي حمايت از عربستان و رژيم صهيونيستي و ايجاد محدوديت‌هايي به جهت منطقه‌اي براي ايران است. محمدجواد لاريجاني؛ دبير سابق ستاد حقوق بشر ايران در اين خصوص مي‌گويد: «در سفر بايدن به رژيم صهيونيستي آنها هم قسم شدند تا نگذارند ايران به سلاح هسته‌اي دست پيدا کند و طبيعتا ما مطابق فتواي مقام معظم رهبري و شرع اجازه نداريم تا به دنبال توليد سلاح‌هاي کشتار جمعي از جمله اتم پيش برويم، اما اگر بخواهيم اين کار را انجام دهيم کسي نمي‌تواند جلوي ما را بگيرد. کندي که در جريان برجام اتفاق افتاد به سرعت بازسازي مي‌شود و توان هسته‌اي ايران چيزي نيست که با بمباران از بين برود چراکه تحليلگران نظامي مي‌گويند که توانمندي جمهوري اسلامي ايران محصور نيست.» قدر مسلم اينکه ايران بنا به فتواي مقام معظم رهبري به سمت سلاح هسته‌اي نمي‌رود نافي توانايي ايران نيست و همين مساله که غربي‌ها از آن تحت عنوان نقطه گريز هسته‌اي ياد مي‌‌کنند باعث خواهد شد تا طرفين بر اساس شرايط و توانايي‌هاي امروز به مذاکره پرداخته و امتياز بگيرند.
درباره سياست‌هاي منطقه‌اي مذاکره نمي‌کنيم


رئيس شوراي راهبردي روابط خارجي اظهار داشت: صحبت کردن درخصوص ناتوي خاورميانه‌اي تنها يک تفکر سطحي است و عربستان تاکيد کرد که اين امر مطرح نيست. سيد کمال خرازي گفت: اسرائيل در مرحله ضعف قرار دارد و حمايت‌هاي بايدن آنها را به صدر برنمي‌گرداند. وي افزود: هدف قرار دادن امنيت ما از داخل کشورهاي همجوار با پاسخ ما به اين کشورها و پاسخ مستقيم به اسرائيل همراه خواهد بود. ما مانورهاي گسترده‌اي براي هدف قرار دادن عمق اسرائيل در صورت هدف قرار گرفتن نيروگاه‌هاي حساس خود انجام داديم. خرازي ادامه داد: آمريکا تضمين‌هايي درخصوص حفظ توافق هسته‌اي نداده است و اين امر هرگونه توافق را از بين مي‌برد. رئيس شوراي راهبردي روابط خارجي تاکيد کرد: تنها راه‌حل بحران‌هاي منطقه ايجاد مجمع گفت‌وگوهاي منطقه‌اي براي حل اختلافات سياسي و امنيتي است. قطر پيشنهاد‌هاي مهمي درخصوص گفت‌وگوهاي منطقه‌اي مطرح کرد و ما آمادگي کامل خود در اين خصوص را اعلام کرديم. ما دعوت به برگزاري گفت‌وگوي منطقه‌اي با حضور کشورهاي مهم از جمله عربستان، ترکيه، مصر، قطر و غيره مي‌کنيم. وي اذعان کرد: ايران با هيچ‌کس درخصوص برنامه موشکي و سياست‌هاي منطقه‌اي مذاکره نخواهد کرد زيرا اين امر به معناي تسليم شدن است. خرازي تصريح کرد: بر هيچ‌کس پوشيده نيست که ما توانايي فني براي ساخت بمب هسته‌اي را داريم اما تصميمي در اين خصوص نداريم. تنها طي چند روز ميزان غني سازي اورانيوم را از 20 درصد به 60 درصد رسانديم و به راحتي مي‌توانيم به 90درصد نيز برسانيم.
داشتن توانايي به معناي تمايل براي انجام دادن نيست
نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي در وين در صفحه توييترش تاکيد کرد، توانايي ساخت سلاح هسته‌اي به معناي رفتن به دنبال آن نيست؛ عالي‌رتبه‌ترين مقامات ايران از مدت‌ها پيش گفته‌اند که توليد تسليحات هسته‌اي در دکترين نظامي ايران جايي ندارد. ميخائيل اوليانوف، در واکنش به توييت خبرنگاري که اظهارات سيد کمال خرازي، رئيس شوراي راهبردي روابط خارجي درباره برنامه هسته‌اي ايران را بازنشر داده بود، در صفحه توييترش نوشت: داشتن توانايي به معناي تمايل يا برنامه‌ريزي براي انجام دادن آن نيست. در هر صورت، وضع فعلي برنامه هسته‌اي ايران، حاصل سياست فشار حداکثري ترامپ بايدن است.