روزنامه وطن امروز
1401/04/30
مختصات شراکت راهبردی
گروه سیاسی: گستره تعاملات و روابط تهران و مسکو با سرعت زیادی در حال افزایش است. حرکت دولت سیزدهم به سمت تقویت روابط با همسایگان و قدرت‌های شرقی از یک‌سو و تقابل جدی روسیه با غرب بعد از جنگ اوکراین از سوی دیگر، باعث شد میل 2 کشور به گسترش مراودات اقتصادی افزایش پیدا کند. به گزارش «وطن‌امروز»، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه روز سه‌شنبه پس از دیدار با رهبر حکیم انقلاب و رئیس‌جمهور و شرکت در اجلاس آستانه که به میزبانی تهران برگزار شد، در گفت‌وگو با خبرنگاران روس، گریزی به گسترش تعاملات ایران و روسیه زد و گفت: ما توانستیم مبادلات تجاری با ایران را 40 درصد افزایش دهیم و این بدان معناست که می‌توانیم همکاری‌ها را بیشتر از این گسترش دهیم. وی درباره دیدار خود با رهبر معظم انقلاب اسلامی هم تصریح کرد: مذاکرات دوجانبه خوبی با رهبر عالی ایران داشتیم. از هر دو طرف اعلام شد که روابط دوجانبه در همه ابعاد توسعه یابد و در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی همکاری داشته باشیم. پوتین در ادامه افزود: در این زمینه با رئیس‌جمهور ایران هم مذاکره داشتیم و توافق کردیم استفاده از پول ملی را تقویت کرده و روابط اقتصادی و تجاری را توسعه دهیم. اظهارات رئیس‌جمهور روسیه درباره گسترش روابط تهران و مسکو در شرایطی بود که خبر استفاده از پول ملی در مبادلات 2 کشور در روزهای اخیر بازتاب زیادی داشته است. از سوی دیگر امضای تفاهمنامه سرمایه‌گذاری ۴۰میلیارد دلاری گازپروم روسیه در میادین نفتی و گازی ایران در روز سه‌شنبه خبر دیگری بود که نشان از تعمیق روابط و حرکت به سمت شراکت راهبردی 2 کشور دارد؛ مساله‌ای که یک روز قبل از سفر پوتین به تهران از سوی «یوری اوشاکوف» دستیار رئیس‌جمهور روسیه نیز مطرح شده بود. اوشاکوف با اشاره به برنامه‌ریزی برای ارتقای روابط روسیه با ایران در سطح شراکت راهبردی، گفت: ۲ کشور توانایی بالایی برای همکاری در راستای کاهش اثرات تحریم‌های تحمیلی علیه خود دارند. وی افزود: امیدواریم بزودی توافقات مهمی با ایران در حوزه همکاری استراتژیک فراگیر امضا کنیم و طرحی را در این باره به تهران ارائه کرده‌ایم و ایران و روسیه معامله با دلار را به مرور زمان کنار خواهند گذاشت. * اهمیت کریدور شمال - جنوب خبرگزاری دولتی «ریانووستی» روسیه نیز در روایتی مشابه نوشت: روسیه و ایران اکنون به سمت یک معاهده همکاری راهبردی جامع حرکت می‌کنند که می‌تواند ۲۰ یا ۲۵ سال ادامه یابد و احتمال دارد همین امسال امضا شود. ژانویه، سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران پیش‌نویس ایرانی را به ولادیمیر پوتین در مسکو ارائه کرد و ماه گذشته سرگئی لاوروف (وزیر خارجه روسیه) نسخه روسی را به تهران برد. بر اساس این گزارش روسیه و ایران به متحدان نظامی تبدیل نخواهند شد (اگرچه تمرین‌های مشترک به شکلی فزاینده تکمیل‌کننده همکاری‌های نظامی- فنی آنهاست) اما روابط دو کشور بسیار جدی توسعه خواهد یافت. طبق این تحلیل، «ایران به طور فزاینده‌ای در قالب چندجانبه همکاری با روسیه مشارکت دارد؛ به سازمان همکاری شانگهای (SCO) پیوسته که روند الحاق آن در پاییز تکمیل میشود و همچنین می‌خواهد به بریکس بپیوندد. به عبارت دیگر، صحبت از یک مسیر تمام‌عیار به سمت همکاری‌های راهبردی بین ۲ کشور چه در سطح دوجانبه و چه در صحنه جهانی است. روسیه و ایران پتانسیل بسیار زیادی برای همکاری دارند، از تجارت گرفته تا کریدور حمل‌و‌نقل شمال- جنوب که دریای بالتیک را به بنادر ایران در دریای عرب متصل می‌کند. یعنی اتحادیه اروپایی از طریق دریای خزر به هند می‌رسد». این گزارش می‌افزاید: نباید فکر کنیم که درگیری روسیه با غرب آن را بی‌ربط کرده است، پتانسیل تجارت شمال- جنوب هنوز بسیار بالاست. حتی اگر جنگ تحریم‌ها بین روسیه و اتحادیه اروپایی برای مدت طولانی ادامه یابد، کریدور برای تجارت روسیه با خاورمیانه و آسیا مورد نیاز خواهد بود. * آشفتگی واشنگتن از سفر پوتین سفر رئیس‌جمهور روسیه همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد با خشم و واکنش آمریکایی‌ها روبه‌رو شد، دولت آمریکا همزمان با آنکه از برداشتن گام‌های لازم برای احیای برجام خودداری می‌کند، با مشاهده اقداماتی که ایران برای بسط گزینه‌های جایگزین برجام انجام می‌دهد، شاهد از دست رفتن ارزش ذاتی و مطلوبیت احیای توافق هسته‌ای است. در این راستا پس از اینکه رابرت مالی، نماینده ویژه امور ایران در دولت آمریکا گفت شانس احیای توافق به سرعت در حال از دست رفتن است، دیگر مقامات دولت بایدن هم مواضع سردرگمی که حاکی از آشفتگی حاکم بر کاخ سفید نسبت به همکاری‌های نظامی تهران- مسکو است ابراز کردند. رابرت مالی در گفت‌وگو با شبکه خبری «سی‌ان‌ان» مدعی شد واشنگتن آماده بازگشت به توافق هسته‌ای است. وی در ادامه سخنانش گفت: «ما آماده بازگشت به توافق هسته‌ای هستیم و این توافق مسیر را برای کاهش بیشتر تنش‌ها هموار می‌کند». این مقام آمریکایی به ادعاهای اخیر درباره اقدام ایران برای ارسال پهپاد به روسیه واکنش نشان داد و گفت: «در صورتی که ایران به روسیه سلاح بدهد، ابزارهایی برای مجازات این کشور در اختیار داریم». همچنین هماهنگ‌کننده شورای امنیت ملی آمریکا در امور ارتباطات راهبردی در کنفرانس خبری مشترک با سخنگوی کاخ سفید با ابراز نگرانی درباره توان پهپادی ایران گفت، آمریکا آن را در حملات به مواضعش در غرب آسیا به چشم دیده است. «جان کربی» با واکنش به سفر «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه به تهران بدون اشاره به سوابق همکاری‌های تهران و مسکو مدعی شد، این سفر نشان‌دهنده نیاز روسیه به ایران است، زیرا سرعت حمله به اوکراین بسیار بالاست و قرار نیست متوقف شود. او با این حال اذعان کرد هیچ نشانه‌ای در این باره وجود ندارد که ایران به روسیه پهپاد فروخته باشد ولی این بدان معنا نیست که روسیه علاقه‌ای به انجام این معامله نداشته باشد. کربی گفت: «ایران توان داخلی تولید پهپاد را دارد و ما به چشم خود دیده‌ایم که این پهپادها چطور علیه نیروهای ما و تأسیسات ما در سوریه و عراق استفاده شده‌اند. به همین دلیل چنین قراردادی را از نزدیک دنبال کرده و آن را جدی می‌گیریم». هماهنگ‌کننده شورای امنیت ملی آمریکا درباره مذاکرات هسته‌ای با ایران و سوال خبرنگار «فاکس‌نیوز» درباره اظهارات اخیر «وندی شرمن»، مدعی شد: «دولت آمریکا بازگشت به برجام را به عنوان ابزاری برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای می‌داند. هدف این است». کربی با تکرار ادعاهای واشنگتن افزود: «توافق روی میز است و ایران باید اکنون تصمیم بگیرد که آن را قبول کند. اگر این اتفاق رخ دهد، بخشی از تحریم‌ها برداشته می‌شوند و به وضع قبل از خروج دولت قبلی از توافق برمی‌گردد. اما هدف اصلی مشخص است». این مقام آمریکایی درباره تأثیر بازگشت به برجام بر کاهش بهای سوخت در آمریکا گفت: «ببینید! مشخصا منافع بالقوه موازی نیز ما خواهیم داشت». او در ادامه گفت: «وقتی آنها (ایران) چرخش سانتریفیوژهای خود را متوقف کنند و به پایبندی برگردند و به شدیدترین و سخت‌ترین نظارت در مقایسه با هر توافقی که تا به حال در این زمینه صورت گرفته برگردند، مشمول برداشته شدن تحریم‌ها می‌شوند و فضای تنفس اقتصادی پیدا می‌کنند و کارهایی در بازار نفت انجام می‌دهند». کربی در پاسخ به سوال این خبرنگار درباره اظهارات «کمال خرازی» درباره توان ایران برای دستیابی به اورانیوم 90 درصد گفت: «به خاطر همین است که رئیس‌جمهور بایدن بر بازگشت به توافق اصرار داشت و اکنون به توافق نزدیک هستیم». «کارین ژان‌پیر» سخنگوی کاخ سفید هم به سفر «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه به تهران تاخت و مدعی شد این سفر به بحران اوکراین مرتبط است. ژان‌پیر در ادامه ادعاهای خود علیه سفر پوتین به تهران اعلام کرد رئیس‌جمهور روسیه به دلیل «انزوای سیاسی متأثر از جنگ اوکراین به ایران سفر کرد!» وی با فرافکنی افزود: «این سفر نشان می‌دهد مسکو تصمیمی برای توقف جنگ در اوکراین ندارد!» به‌گفته پایگاه هیل، سخنگوی کاخ سفید بر تداوم تحریم‌ها علیه روسیه تأکید کرد و گفت: «واشنگتن بزودی افراد و نهادهای روسی جدیدی را به فهرست تحریم‌ها اضافه خواهد کرد». کارین ژان‌پیر در بخش دیگری از سخنانش به موضوع برجام اشاره کرد و گفت که توافق هسته‌ای با ایران به نفع منطقه خواهد بود و واشنگتن برای دستیابی به این توافق همچنان تلاش می‌کند. *** پوتین و اردوغان: آمریکا باید از شرق فرات خارج شود رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه دیروز چهارشنبه در بازگشت از ایران در هواپیما طی سخنانی با اشاره به دیدارش با سیدابراهیم رئیسی، همتای ایرانی خود گفت: دیداری مفید با برادرم رئیسی داشتم. توسعه روابط در حوزه‌های سیاسی، نظامی، اقتصادی، تجاری و فرهنگی را مورد بررسی قرار دادیم و گام‌هایی که باید در این راستا برداشته شود. روابط اقتصادی ما از این پس افزایش خواهد یافت. اراده برای توسعه روابط را مشاهده کردیم. وی افزود: بعد از آن در چارچوب نشست آستانه به همراه پوتین و رئیسی گرد هم آمدیم و توافق کردیم که اختلافات‌مان را بر اساس قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل حل و فصل کنیم. رئیس‌جمهور ترکیه ادامه داد: همچنین با پوتین دیداری دو جانبه و مفید داشتم. اردوغان درباره موضع ۳ کشور درباره سوریه با بیان اینکه ما هر کدام موضعی متفاوت درباره سوریه داشته و آن را اعلام کردیم، اظهار داشت: به‌رغم این اختلافات در برخی موارد درباره مبارزه با تروریسم هماهنگی وجود دارد. در مقابله با پ‌ک‌ک و ی‌پ‌گ چه بخواهیم و چه نخواهیم متحد می‌شویم. رؤسای‌جمهوری روسیه، ترکیه و ایران همچنین در بیانیه‌ای مشترک پس از مذاکرات روند آستانه، تأیید کردند هر 3 کشور به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی سوریه پایبند هستند و تحریم‌های یکجانبه غرب علیه دمشق را محکوم می‌کنند. پوتین، درباره نتیجه مذاکراتش گفت: بیانیه مشترک روسیه، ایران و ترکیه مشخص کرده است که بحران سوریه تنها از طریق دیپلماسی قابل حل‌وفصل است و تأکید کرد دولت قانونی سوریه توانسته است کنترل بر بخش اعظم خاک این کشور را دوباره به دست بگیرد و مناطق شرق رود فرات در سوریه نیز باید به کنترل مقامات دمشق بازگردد. به گفته رئیس‌جمهور روسیه، همکاری مشترک روسیه، ترکیه و ایران برای حل‌وفصل بحران سوریه و دستیابی به توافق بین آنها منجر به شکسته شدن ستون فقرات تروریسم بین‌المللی در این کشور شده است. به گفته وی، اکنون بیش از 90 درصد خاک سوریه توسط مقامات رسمی دمشق کنترل میشود و این یک نتیجه عالی از کار مشترک ۳ کشور است ولی خط‌مشی مخرب و ویرانگر کشورهای غربی به‌سرکردگی آمریکا تا حدود زیادی به وضعیت نابسامان کمک کرده است. پوتین تاکید کرد که روسیه، ایران و ترکیه همچنین در این باره اتفاق نظر دارند که آمریکا باید خاک سوریه را ترک کند. نیروهای آمریکایی باید مناطق شرق رود فرات را ترک کنند و دست از غارت دولت و مردم سوریه و صادرات غیرقانونی نفت این کشور بردارند.
