روزنامه خراسان
1401/05/02
بازتاب عظمت اهل‌بیت(ع) در آینه «مباهله»
گروه اندیشه – ابونصر جوهری، در کتاب «الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة»، واژه مباهله را «الملاعنة» معنا کرده است؛ یعنی یکدیگر را نفرین کردن. مباهله، رویدادی است که به نظر برخی از مورخان و محدثان، روز 24 ذی‌الحجه سال دهم هجری اتفاق افتاد. هیئتی مرکب از 60 نفر کشیش و اسقف کلیسای منطقه نجران (ناحیه‌ای در مرز حجاز و یمن)، در پی دریافت دعوت پیامبراکرم(ص) به اسلام، راهی مدینه شدند تا درباره دین و ادعای نبوت خاتم‌المرسلین(ص) تحقیق کنند. گفت‌وگوی آن‌ها با آن‌حضرت، درباره ماهیت وجودی حضرت مسیح(ع) و ردّ قاطع ادعای کشیشان در این باره، با استدلال قرآنی پیامبرخدا(ص)، باعث شد که مسیحیان نجران، بحث را به حاشیه بکشانند و با آوردن بهانه‌های گوناگون، از اذعان به ناتوانی در پاسخگویی طفره بروند. در این هنگام، آیه 61 سوره آل‌عمران بر رسول‌خدا(ص) نازل شد: «فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ؛ پس هر که در این [باره] پس از دانشى که تو را [حاصل] آمده با تو محاجه کند بگو بیایید پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و ما خویشان نزدیک و شما خویشان نزدیک خود را فراخوانیم سپس مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.» (ترجمه فولادوند)؛ بر این اساس، رسول‌خدا(ص) کشیشان نجران را به مباهله فراخواند؛ یعنی دو طرف، در جایی از پیش تعیین شده به دعا مشغول شوند و از خدا بخواهند که دروغگو را لعنت کند و او را گرفتار عذاب سازد. سران مسیحی نجران، مباهله را پذیرفتند و قرار بر این شد که در روز موعود، یعنی 24 ذی‌الحجه، در صحرایی بیرون از شهر مدینه و در دامنه کوه، مراسم مباهله اجرا شود. آیت‌ا... جعفر سبحانی در کتاب «فروغ ابدیت» می‌نویسد: «پیامبر(ص)، فاصله منزل و نقطه‌ای را که قرار بود در آن‌جا مراسم مباهله انجام بگیرد، با وضع خاصی طی کرد. او در حالی که حضرت حسین(ع) را در آغوش و دست حضرت حسن(ع) را در دست داشت و فاطمه(س) به دنبال آن حضرت و علی بن ابی‌طالب(ع) پشت سر وی حرکت می‌کردند، گام به میدان مباهله نهاد و پیش از ورود به میدان «مباهله»، به همراهان خود گفت: من هر موقع دعا کردم، شما دعای مرا با گفتن آمین بدرقه کنید.» ورود پیامبرخدا(ص) همراه با اهل‌بیت(ع) به مکان مباهله، سران مسیحی نجران را سخت تحت تأثیر قرار داد؛ آیت‌ا... سبحانی می‌نویسد: «[سران مسیحی نجران] همگی با حالت بهت‌زده و تحیّر به چهره یکدیگر نگاه کردند و از این‌که پیامبر(ص) جگرگوشه‌های معصوم و بی‌گناه و یگانه دختر و یادگار خود را به صحنه مباهله آورده‌است، انگشت تعجب به دندان گرفتند. آنان دریافتند که پیامبر(ص) به دعوت و دعای خود اعتقاد راسخ دارد وگرنه یک فرد مُردّد، عزیزان خود را در معرض بلای آسمانی و عذاب الهی قرار نمی‌دهد. اسقف نجران گفت: من چهره‌هایی را می‌بینم که هرگاه دست به دعا بلند کنند و از درگاه الهی بخواهند که بزرگ‌ترین کوه‌ها را از جای بکند، فورا دعای آنان مستجاب میشود. بنابراین، هرگز صحیح نیست ما با این قیافه‌های نورانی و با این افراد بافضیلت، مباهله کنیم، زیرا بعید نیست که همه ما نابود شویم و ممکن است دامنه عذاب گسترش پیدا کند و همه مسیحیان جهان را بگیرد و در روی زمین یک مسیحی باقی نماند.» این چنین بود که ماجرای مباهله، با انصراف مسیحیان خاتمه یافت. نکته‌ای که نباید از یاد ببریم این است که این رویداد را نمی‌توان صرفاً در بستری تاریخی و برای نقل روایت مورد توجه قرار داد. روایت‌های متعددی درباره زوایای سیاسی، اعتقادی، فرهنگی و اجتماعی مباهله وجود دارد که از سوی معصومین(ع) طرح و با همت علما و دانشمندان مسلمان، شرح و بررسی شده‌است. به همین دلیل، توجه به این زوایا، می‌تواند اهمیت رویداد مباهله را در منظومه اعتقادی مسلمانان و به ویژه شیعیان، بیشتر و بهتر نشان دهد. امروز و در سالروز آن واقعه بزرگ تاریخی که به‌حق با عنوان «عید مباهله» شهرت یافته است، فرازهایی از سخنان و نوشته‌های علما و مراجع بزرگ معاصر را در این باره، مرور می‌کنیم. مباهله؛ تبیین اهمیت ابلاغ حقیقت «روز مباهله، روزی است که پیامبر مکرم اسلام، عزیزترین عناصر انسانی خود را به صحنه می‌آورد. نکته مهم در باب مباهله این است: «و انفسنا و انفسکم» در آن هست؛ «و نساءنا و نساءکم» در آن هست؛ عزیزترین انسان‌ها را پیغمبر اکرم انتخاب می‌کند و به صحنه می‌آورد برای محاجه‌ای که در آن باید مایز بین حق و باطل و شاخص روشنگر در معرض دید همه قرار بگیرد. هیچ سابقه نداشته است که در راه تبلیغ دین و بیان حقیقت، پیغمبر دست عزیزان خود، فرزندان خود و دختر خود و امیرالمؤمنین را - که برادر و جانشین خود هست - بگیرد و بیاورد وسط میدان؛ استثنایی بودن روز مباهله به این شکل است. یعنی نشان دهنده این است که بیان حقیقت، ابلاغ حقیقت، چقدر مهم است؛ می‌آورد به میدان با این داعیه که می‌گوید بیاییم مباهله کنیم؛ هر کدام بر حق بودیم، بماند، هر کدام بر خلاف حق بودیم، ریشه‌کن بشود با عذاب الهی.» بیانات در دیدار جمعی از طلاب و روحانیون – 22/9/88 مباهله؛ نماد شراکت اهل‌بیت(ع) در دعوت رسول‌خدا(ص) «در قضیه مباهله، رسول‌خدا(ص)، اهل‌بیت خود را به عنوان نمونه‌هایى از مؤمنین، همراه نبرد؛ بلکه به عنوان شرکای خود در دعوت همراه برد ... اگر در متن داستان دقت کنى، خواهى دید که وفد نجران (اسقف‌های مسیحی نجران) براى این از نجران به مدینه آمدند که در امر عیسى بن مریم با شخص رسول‌خدا(ص) معارضه و بحث و محاجه کنند، چون آن جناب ادعاى رسالت کرده‌بود و دعوت رسالت، مستند به وحى قائم به آن جناب بود و اما پیروان و مؤمنین به وى، دخالتى در این ادعا نداشتند و مسیحیان نجران کار به کار آنان نداشتند و مشتاق دیدار آنان نبودند تا رسول‌خدا(ص) چند نفر را به عنوان نمونه به ایشان نشان بدهد ... از این‌جا روشن مى‌گردد که آوردن رسول‌خدا(ص) حضرات نامبرده را با خود، عنوان آوردن نمونه‌اى از مؤمنین را نداشته، چون مؤمنین بدان جهت که مؤمن بودند، سهمى و نصیبى از این محاجه و مباهله نداشتند تا در معرض لعنت و عذاب (البته اگر دروغگو باشند) قرار بگیرند؛ پس رسول‌خدا(ص) آن چند نفر را که با خود آورد، از جهت صِرف داشتن ایمان نبود، بلکه از این جهت بود که آن جناب یک طرف محاجه و ادعاى دوطرفه بود و باید خودش را در معرض بلاى احتمالى (در صورت دروغگو بودن) قرار بدهد. و اگر دعوى آن‌طور که قائم به شخص آن جناب بود به همراهانش قائم نبود، هیچ وجهى براى شرکت دادن آنان به نظر نمى‌رسید.»ترجمه تفسیر المیزان، ج 3، صص 357 و 358 مباهله؛ سند حقانیت اسلام «تاریخ پیامبر(ص) گویای این مسئله است که آن‌حضرت، ادیان مختلف و کشورها و اقوام مختلف را به دین اسلام دعوت کرد، اما مباهله با نصاری(مسیحی) برای چیست؟ بی‌شک این شاهدی گویاست که وقتی اسلام آمد، آیین‌‌های دیگر نسخ شد. همچنین این واقعه که از مسائل مهم زندگی پیامبر(ص) است؛ فضیلتی بزرگ برای ایشان محسوب میشود، رسول‌خدا(ص) به قدری به نبوت خود اعتماد داشت که آماده مباهله شد و مخالفان، عقب‌نشینی کردند. در واقع، روز مباهله روز حقانیت شیعه و اسلام است و آیه مباهله در حقیقت، حقانیت اهل‌بیت(ع) را ثابت می‌کند؛ چراکه در این روز پیامبر(ص)، اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) را با خود به مباهله آورد و مسیحیان نیز با دیدن این همراهی، از ادامه کار خود منصرف شدند.» خبرگزاری حوزه؛ 4/6/98 مباهله؛ واجبِ رُکنی ولایت «از غریب‌ترین ایام زندگی ما ایام مباهله است. خیلی از ما عالمانه حرف می‌زنیم و عوامانه فکر می‌کنیم؛ در نتیجه آن ارکان ولایت را تقریباً از دست می‌دهیم، در حالی که آن اجزای غیر رُکنی را خیلی محترم می‌شمریم؛ مانند اول ذی‌الحجه که سالروز ازدواج وجود مبارک حضرت امیر با فاطمه زهرا(سلام ا... علیهما) است؛ این‌ها جزو واجبات غیر رُکنی است. در نماز یک واجب رُکنی داریم یک واجب غیر رُکنی، در خصوص امامت و ولایت نیز همین طور است؛ غدیر جزو واجبات رکنی امامت است، مباهله جزو واجبات رکنی ولایت است ، با سالروز ازدواج فرق می‌کند. در حالی که نه رسانه‌ها از او نام می‌برند و نه حوزه‌ها خبری هست! آن وقت آن مسائل واجبات غیر رُکنی را خیلی دامن می‌زنیم، آن‌ها هم واجب هست، اما واجب غیر رکنی است. روز مباهله متأسفانه در پیش ما خیلی جلال و شکوه ندارد؛ درست است غدیر مسئله خاصی است، ولی قبل از جریان غدیر، آیه قرآن صریحاً از وجود مبارک علی بن ابی‌طالب(ع) به عنوان جانِ پیغمبر یاد کرده است: «نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ»، هم مفسّران بالاتفاق بر این هستند و هم روایات اهل‌بیت(ع) بالاتفاق بر این است و هم تاریخ‌نگاران بالاتفاق این مطلب را نوشتند.» پایگاه اینترنتی دفتر آیت‌ا... جوادی آملی؛ 13/5/1400
سایر اخبار این روزنامه
گفت وگوی تلفنی ۲ ساعته رئیسی و ماکرون
رکوردداران اینستاگرام
توافق 5 ساله برای صادرات برق ایران به عراق
شوک جدید در پرونده پر رمز و راز متروپل
آشفته بازار روغن موتور
تمسخر سیل و زوال اعتبار نهادهای مسئول
عبور از شوک تورمی حذف ارز 4200
۲۲ کشته؛ به همین سادگی!
بازتاب عظمت اهل‌بیت(ع) در آینه «مباهله»
ناتوانی منافقین در برگزاری یک همایش !
خودنمایی جدید صف های نان
نماوا و ساترا، علیه فیلیمو
ایران، رتبه اول گوشی های آلوده!
