روزنامه جوان
1401/06/06
اندیشکده امریکایی: کنگره مانع اصلی برجام است نه ایران
برآیند نتایج گفتگو‌های بین ایران و امریکا در هفته‌های اخیر و پاسخ‌های دو کشور به متن پیشنهادی اتحادیه اروپا، همگی گواه این است که راه رسیدن به توافق بیش از هر زمان دیگری هموار شده است. ایران اکنون در حال بررسی پاسخ‌های واشنگتن است تا نظر خود را نسبت به آن اعلام کند و گزارش‌های غیررسمی نیز حاکی از این است که امریکا با درخواست‌های اصلی تهران موافقت کرده و کار سختی برای احیای برجام وجود ندارد. اما این تنها ظاهر قضیه است و خود امریکایی‌ها هم دولت کشورشان را مانع بزرگی بر سر راه توافق احتمالی می‌دانند. «مرکز امنیت جدید امریکا» اندیشکده مستقر در واشنگتن که نزدیک به جریان دموکرات است در گزارشی نوشته بزرگ‌ترین مانع برای بازگشت امریکا به توافق برجام، ایران نیست بلکه کنگره این کشور است. این اندیشکده به موانعی که بر سر راه احیای برجام وجود دارد اشاره کرده و نوشته است: «مبهم بودن فرایند [مذاکرات]و عدم قطعیت درباره اینکه تهران در نهایت چه می‌خواهد و با چه چیزی می‌تواند موافقت کند باعث ایجاد تردید‌هایی شده درباره اینکه آیا توافق در دسترس است یا خیر.» این گزارش اضافه می‌کند: «اما اگر بی‌اعتمادی‌مان درباره اینکه آیا تیم‌های مذاکره‌کننده می‌توانند تردید‌ها و اختلاف‌های‌شان را کنار بگذارند یا خیر کنار بگذاریم آنچه بایستی در واشنگتن رخ دهد بازگشت به توافق را پیچیده‌تر می‌کند. کنگره باید نظر بدهد.» قانون موسوم به «قانون بررسی توافق هسته‌ای ایران» (اینارا) که در سال ۲۰۱۵ به تصویب کنگره رسید به نهاد قانونگذار امریکا اختیار می‌دهد بر توافق هسته‌ای برجام یا هر توافق دیگر در خصوص برجام نظارت کند.در این گزارش آمده است: «اینارا در بر دارنده مفادی برای گزارش‌دهی‌ها و مجوز‌های دوره‌ای است که قوه مجریه بایستی در خصوص پایبندی ایران به توافق ارائه کند. مسئله دیگر بندی در داخل اینارا است که رئیس‌جمهور را ملزم می‌کند هر گونه توافق حاصل‌شده با ایران در خصوص برنامه هسته‌ای خود را برای یک دوره بررسی ۳۰ روزه تحویل کنگره دهد. در این دوره، چنانچه کنگره یک «قطعنامه مشترک عدم تأیید» به تصویب برساند، توانایی رئیس‌جمهور برای رفع هرگونه تحریم علیه ایران خنثی خواهد شد.» این اندیشکده، در ادامه نوشته است: «اگر فرض کنیم که توافق حاصل شود و برای بررسی به کنگره ارائه شود آیا دوام خواهد آورد؟ این امر محتمل است، اما سخت و طاقت‌فرسا خواهد بود.» بر اساس این تحلیل، با آنکه در متن «اینارا» زمینه‌سازی‌هایی برای رد برجام و جلوگیری از رفع تحریم‌ها در صورت عدم پایبندی ادعایی تهران به مفاد توافق هسته‌ای بر اساس ارزیابی‌های کنگره در نظر گرفته شده این قانون فاقد مفادی است که حصول توافق را منحصراً به تأیید کنگره منوط کرده و بتواند به راحتی مانع شکل‌گیری آن شود. با این حال قانون «اینارا» دربردارنده مفادی است که علاوه بر آنکه می‌تواند ورود دولت بایدن به برجام را با مشکلاتی مواجه کند دست قانونگذاران کنگره را هم برای سنگ‌اندازی در مراحل بعدی اجرای این توافق و رفع تحریم‌ها باز می‌گذارد. اینارا بعد از اجرایی شدن هر توافق هسته‌ای با ایران هم زمینه‌های لازم را برای اظهارنظر درباره روند توافق فراهم می‌کند. مطابق این قانون، رئیس‌جمهور امریکا باید هر ۹۰ روز یک بار روند پایبندی ایران به توافق را به کنگره گزارش دهد و با تأیید اینکه ایران تعهداتش را اجرا کرده خواستار تمدید رفع تحریم‌ها از سوی نهاد قانونگذار شود. نمایندگان کنگره بار‌ها گفته‌اند که هرگونه توافقی با ایران باید از مسیر کنگره عبور کند تا این نهاد قانونگذار نیز بتواند در برجام نقش کلیدی داشته باشد و همین اختلاف‌نظر در ساختار‌های سیاسی امریکا راه رسیدن به توافق را سخت کرده است، درحالی که مقامات این کشور همیشه تهران را مانعی بر سر راه توافق اعلام کرده‌اند.
تلاش برای حل اختلافات باقیمانده
شبکه بلومبرگ، روز شنبه در گزارشی به نقل از «مقام‌های مطلع» مدعی شد: «ایالات متحده و ایران بر سر جزئیات کلیدی یک توافق قریب‌الوقوع برای احیای توافق هسته‌ای با هم اختلاف دارند و ممکن است چند هفته برای حل اختلافات‌شان زمان نیاز باشد». به گزارش «بلومبرگ»، موانع بر سر راه توافق برجام همچنان ادامه دارد و تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ضمانت‌های اقتصادی، همچنان محل منازعه طرفین است. این رسانه امریکایی ادامه داد: «با پاسخ واشنگتن و تهران به پیشنهاد «نهایی» اتحادیه اروپا که در ازای به عقب برگرداندن برنامه هسته‌ای رو به گسترش ایران، تحریم‌ها علیه اقتصاد این کشور از جمله صادرات نفت را کاهش می‌دهد، انتظارات برای یک پیشرفت قریب‌الوقوع بالا رفت». یکی از مقامات ارشد اروپایی گفت که «طرفین هرگز تا به این حد به احیای توافقنامه ۲۰۱۵ نزدیک نشده‌اند و یک مشاور ارشد دولت بایدن هم این اظهارات را بازگو کرد». به نوشته بلومبرگ، «با این حال، دو مقام دیگر که از مذاکرات مطلع بودند، گفتند که اختلافات بر سر تحقیقات ناظران بین‌المللی در مورد فعالیت هسته‌ای گذشته جمهوری اسلامی و دریافت ضمانت‌های اقتصادی مورد درخواست تهران در صورت خروج دولت آینده امریکا از توافق ادامه دارد». همه مقام‌هایی که بلومبرگ در گزارش خود به اظهارات آن‌ها استناد کرده است، از این رسانه امریکایی خواستند که به دلیل صحبت‌شان درباره «اطلاعات حساس»، هویت آن‌ها فاش نشود. یک سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید هم ضمن اذعان به وجود شکاف‌ها و اختلافات در مذاکرات اعلام کرد که واشنگتن در حال ادامه دادن به مذاکره است.
ایران راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها، اخذ تضمین در خصوص ماندگاری برجام و رفع ادعا‌های پادمانی آژانس اتمی را اصلی‌ترین مطالبه خود در مذاکرات رفع تحریم‌ها قرار داده و تأکید کرده که تنها بازگشت به قرارداد دوجانبه‌ای را که در ازای برخی محدودیت‌ها نفع ملموس اقتصادی برای ملت ایران به همراه داشته باشد، منطقی می‌داند و آن را می‌پذیرد. مقامات ایرانی بار‌ها گفته‌اند که تأمین منافع ملی و منتفع شدن کشور از دستاورد‌های برجام، جزو خطوط قرمز ایران بوده و هیچ‌گاه از آن‌ها عدول نخواهند کرد.
سایر اخبار این روزنامه
حمله به حیثیت فوتبال ایران در جام‌جهانی
گلوگاه‌های فساد را گرفته‌ایم
سفر‌های استانی نشان افتخار دولت مردمی
«قلب» پزشکی ایستاد
موسویان: همیشه گفته‌ام غرب عامل شکست برجام است
مهم چگونه زیستن «تختی» است
اندیشکده امریکایی: کنگره مانع اصلی برجام است نه ایران
زندگی حسین و منیژه با صبوری و اصالت معنا پیدا کرد
