دنیای شیرین «مامان‌ها» جلوی دوربین

از مدتی پیش فصل دوم برنامه تلویزیونی «مامان‌ها» به آنتن شبکه 3 سیما رسیده است. برنامه‌ای عصرگاهی که به مسائل، دغدغه‌ها و چالش‌های مادران می‌پردازد. «مامان‌ها» محصول مشترک شبکه 3 و حوزه هنری برای نخستین بار پاییز 99 پخش و با استقبال مناسبی هم مواجه شد و فصل دوم آن، با حدود دو سال فاصله، به تلویزیون رسیده است که این روزها روی آنتن می‌رود. در گزارش پیش رو، نگاهی به این برنامه و نقاط قوت و ضعف آن داریم. یک سوژه مهم «مامان‌ها» در عین حال که ظاهرا به موضوعی بسیار ساده می‌پردازد اما مسئله‌ای را سوژه قرار داده که کمتر در یک برنامه مستقل، درباره آن بحث می شود، در عین حال که در لابه لای برنامه‌های اجتماعی، به صورت پراکنده  به آن پرداخته می شود. این در حالی است که «مادران» فارغ از اهمیت ذاتی در تربیت نسل‌ها، قشر بسیار بزرگی از مردم را تشکیل می‌دهند و می‌دانیم «مادری» یک شغل مهم و عملا تمام‌وقت است که دربرگیری زیادی دارد. «مامان‌ها» با فضای شیرین و امیدبخشی که در اغلب قسمت‌ها دارد، از قضا به صورت غیرمستقیم، تبلیغی برای مسئله استراتژیک فرزندآوری هم هست که در گفتار مسئولان فرهنگی زیاد شنیده می‌شود اما اقدامات فرهنگی مؤثر برای آن، چندان زیاد نیست. فراگیری و جسارت قابل توجه برنامه تلویزیونی «مامان‌ها» فارغ از سوژه، در پرداخت به آن نیز واجد ویژگی‌هایی در خور بحث است. از طرفی شمار مهمانان غیرتهرانی آن قابل توجه است و در بررسی مسائل مادران، به مشکلات پایتخت‌نشین‌ها محدود نشده است. علاوه بر مهمانانی از شهرستان‌های استان تهران، از استان‌های قم، اصفهان، خراسان رضوی و فارس نیز در فصل دوم این برنامه حاضر شده‌اند تا بررسی‌ها جامع‌تر و با حضور مهمانانی متنوع تر باشد. در این فصل همچنین مسئله کمک گرفتن مادرها از بقیه اعضای خانواده و کمک کردن دیگران به مادرها نیز مورد توجه جدی قرار گرفته است. «مامان‌ها» در این فصل سراغ بعضی مسائل خاص و کمتر گفته شده نیز رفته است و در اقدامی جالب توجه، در یک قسمت، مسئله سقط جنین را با حضور دو مادری که تجربه این اتفاق را داشته‌اند، بررسی کرده است. چالش کندی برنامه «مامان‌ها» از جمله برنامه‌های بدون سلبریتی در تلویزیون است. در سال‌هایی که تلویزیون مملو از سلبریتی‌ها شده و روزهایی که سلبریتی‌ها به علت واکنش‌های گاه نامتعارف به اتفاقات اخیر کشور، با انتقاد  مواجه شده اند، «مامان‌ها» بدون سلبریتی ساخته و جالب این که در فصل دوم، بی‌سلبریتی‌تر هم شده است، به این معنا که حضور مادرهای کم وبیش شناخته شده از جمله نویسنده، اینفلوئنسر و... که در فصل اول حضور گه‌گدار داشتند، به طور کامل از این برنامه حذف شده و همه مهمان‌ها از میان مادران عادی انتخاب شده‌اند. «مامان‌ها» در کنار این نقاط مثبت، از مشکلاتی نیز رنج می‌برد که یکی از آن‌ها را می‌توان مشکل ریتم برنامه دانست. در حالی که مدت زمان این برنامه حدود 30-35 دقیقه است اما جای‌گذاری آیتم مستند در ابتدای هر قسمت، عملاً باعث شده یک تکه کم وبیش طولانی میزگرد آسیب‌شناسانه در طول برنامه شکل بگیرد که با سلیقه معمول مخاطب تلویزیون تفاوت دارد. از قضا آیتم روان شناسی و گفت‌وگو با کودکان نیز تنها در بعضی قسمت‌ها پخش می‌شود که به کندی این برنامه، دامن زده است. چرا مجری تغییر کرد؟ با وجود تغییرات عموماً مثبت فصل دوم «مامان‌ها»، مهم ترین نکته منفی درباره آن، تغییر مجری در سری جدید است. در حالی که در فصل نخست، منصوره مصطفی‌زاده نویسنده، فعال فرهنگی و کارشناس ثابت «کتاب‌باز»، میزبانی برنامه را بر عهده داشت، اجرای برنامه در فصل دوم به عطیه عسگری روان شناس سپرده شده است. نکته مهم آن که مصطفی‌زاده عملکرد مناسبی در سری اول داشت که در همین صفحه نیز بررسی شد اما به نظر می‌رسد عسگری همچنان در اجرا به گرمی مصطفی‌زاده عمل نمی‌کند و در نزدیک شدن به مهمان‌های غیرمشهور برنامه، چندان موفق نیست. این تغییر مجری، عده‌ای از مخاطبان برنامه را ناراضی کرده که در صفحه اینستاگرام «مامان‌ها» نیز درباره آن نوشته‌اند. نکته مهم آن که به سؤال‌ها و ابهام‌ها درباره علت این تغییر مجری نیز پاسخی داده نشده است.