زمانی برای گفت و شنود با جوانان

مصطفی عبدالهی- پنج روز پس از صحبت‌های رئیس‌جمهور با مردم و تاکید بر تقویت کرسی‌های آزاداندیشی و محافل نقد و اعتراض، حالا پس از دانشگاه ها، وزارت ورزش و جوانان هم پیشگام طرحی شده تا نشست‌های «گفت و شنود» با جوانان را در سراسر کشور برگزار کند؛ نشست‌هایی که البته برای مفید بودن، باید دارای الزاماتی باشد و واقعا به بهبود شرایط اجتماعی کشور کمک کند. ماموریت شورای عالی جوانان پیرو دستور رئیس جمهور چهارشنبه گذشته بود که آیت‌ا.‌.. رئیسی در گفت‌وگوی تلویزیونی با مردم تاکید کرد: «چه اشکالی دارد که برای گفت‌وگو، نقد و حتی اعتراض نسبت به یک تصمیم مراکزی در دانشگاه‌ها، موسسات علمی و محافل قرار دهیم.  معتقدم این اتفاق می‌تواند به سلامت و ارتقای کار کمک جدی کند.» پس از این رویکرد و به نوعی دستور رئیس جمهور، وحید یامین‌پور  دبیر شورای عالی جوانان  به معاونان جوانان سراسر کشور  ماموریت داد بدون محدودیت، با دعوت از اقشار مختلف جوانان نشست‌های گفت‌و‌گوی آزاد و مباحثه را برقرار کنند. دستورالعمل ابلاغ شد  «مرتضی کامل نواب»  مدیرکل مشارکت‌های اجتماعی و فعالیت‌های داوطلبانه جوانان وزارت ورزش و جوانان هم دو روز قبل، خبرهای تکمیلی آن را اعلام و اظهار کرد: «با توجه به موضوعات اخیر جامعه و در راستای ترویج گفتمان دینی و انقلابی، برگزاری سلسله جلساتی با حضور جوانان و درخصوص موضوعات روز جامعه جوان در سراسر کشور برنامه ریزی شده  و به همین منظور دستورالعمل برگزاری این جلسات با عنوان «گفت و شنود با جوانان» به استان‌های سراسر کشور ابلاغ شد.» پاسخ به شبهات و نقدها با رویکرد منصفانه طبق خبر رسمی این وزارتخانه، کامل نواب افزود: هدف از برگزاری این سلسله جلسات، طرح مسائل و دغدغه جوانان، ارائه تحلیلی واقع‌گرایانه و به دور از هیجانات رسانه‌ای از شرایط کشور و مقطع زمانی خطیر فعلی، پاسخ به شبهات و نقدها با رویکرد منصفانه درجهت دفاع از گفتمان انقلاب و آرمان‌های اصیل و مردمی و همچنین طرح انتظارات لازم از جوانان به عنوان کنشگران اصلی شرایط کنونی است. به گفته او، مخاطبان این جلسات نیز اعضای سمن‌های جوانان استان‌های سراسر کشور، تشکل‌های مردم نهاد فعال در حوزه جوانان و همچنین جوانان نخبه و فعال استان‌های سراسر کشور خواهند بود. با توجه به این اتفاق امیدبخش در فضای اجتماعی کشور و به ویژه در حوزه جوانان، ما با دو جامعه‌شناس، درباره الزامات اثربخش بودن این نشست‌ها گفت و گو کرده ایم. حضور تشکل های مختلف و یک طرفه نبودن تریبون ها دکتر «نیره توکلی» جامعه‌شناس و فعال اجتماعی در این باره به خراسان می‌گوید: هرچند باید فضای گفت‌وگوهای صریح، زودتر از این‌ها در کشور ایجاد می‌شد اما همچنان هم می‌توان به نتایج آن امیدوار بود. درباره شرایط موفق بودن این طرح از دکتر توکلی می‌پرسم و او می‌گوید: اگر می خواهیم این نشست‌ها نمایشی نباشد، باید حق حضور تشکل‌های مختلف و صداهای گوناگون را رعایت کنیم و تریبون‌ها یک طرفه نباشد. او می‌افزاید: به عنوان مثال در صداوسیما برنامه‌هایی با حضور جوانان و دانشجویان داشته‌ایم، که حاضران در آن، هم دانشجو بوده‌اند و هم جوان، اما سوال مهم این است که این‌ها، نماینده چه تفکر و عقیده‌ای هستند و چه درصدی از جامعه جوانان را تشکیل می‌دهند؟ او می افزاید: واقعیت دیگر این است که باید بپذیریم، بخش قابل توجهی از بانوان کشور ما شباهتی با بانوانی که در سریال‌ها یا برنامه‌های رسمی دیده می‌شوند، ندارند و نمی‌توانیم آن‌ها را نادیده بگیریم. فرصت گفت و شنود برای مطالبات  دکتر توکلی ادامه می دهد: آن‌چه به عنوان جنبش‌های مدنی شکل می‌گیرد، حاصل یک‌سری دیدگاه‌هاست و من معتقدم نباید ماجراهای اخیر را هم صرفا محدود به موضوع حجاب یا فقط برآمده از گروهی از بانوان بدانیم بلکه ریشه اصلی آن همان مطالباتی است که مغفول مانده و باید در قالب گفت و شنود، گفته و شنیده شود. می تواند اثرگذار باشد اگر... اما «اردشیر گراوند» جامعه شناس و پژوهشگر اجتماعی نگاه متفاوتی به این موضوع دارد و می گوید: اگر برگزاری این نشست‌ها معنایش این است که مسئولان ما مشکلات و دغدغه ‌های جوانان را نمی‌دانند که باید تاسف خورد؛ اما اگر منظور این است که بگوییم ما مشکلات شما را می‌دانیم و  در گفت و شنود با شما اطمینان بیشتری حاصل می کنیم، می‌تواند اثرگذار باشد. مرور شاخص های رسمی را فراموش نکنیم وی تصریح می کند: مشکلات جوانان ما کاملا مشخص است و در آمارهای رسمی هم نمود دارد؛ نرخ بیکاری 40 درصدی جوانان، 5 سال افزایش میانگین سن ازدواج، متناسب نبودن درآمد و هزینه، میل به خودداری از فرزندآوری یا نهایتا تشکیل خانواده‌های تک فرزندی، مطالبات حوزه سبک زندگی، نداشتن امید به آینده و.... گراوند ادامه می‌دهد: پیشنهاد من این است که مسئولان وزارت ورزش و جوانان حتما قبل از برگزاری این نشست‌ها، آمارهای رسمی کشور در حوزه جوانان را به طور کامل و جامع مرور کنند و بعد از آن به گفت و شنود با آن ها بنشینند، در غیر این صورت نباید منتظر نتیجه خاصی بود. وی تصریح می کند: ارزش این گفت و گو زمانی خواهد بود که مسئولان هم مشکلات و  کاستی های زندگی جوانان را بپذیرند و در این نشست ها از خود آن‌ها بخواهند که برای حل مشکلات کمک کنند.