شگفتی منجمان جهان از رصدخانه ملی ایران

در یک نقطه عطف مهم برای جامعه علمی ایران، اخترشناسان در تهران اعلام کردند که رصدخانه ملی ایران، نخستین نور را با تلسکوپ نوری 3.4 متری کلاس جهانی، ثبت کرده است. «حبیب خسروشاهی»، مدیر پروژه رصدخانه ملی ایران در همین باره گفته: «ما مدت‌ها منتظر این لحظه بودیم». پروژه ساخت رصدخانه ملی ایران، دو دهه پیش آغاز شد و زمانی که این پروژه را شروع کردند، افتتاح آن فقط یک رویا بود. حالا «ساینس» یکی از معتبرترین مجلات علمی جهان در یک مقاله با تعبیر «تلسکوپی در کلاس جهانی» به رصدخانه ملی ایران پرداخته و نوشته: «در این پروژه، اخترشناسان در ایران باید بر موانعی غلبه می‌کردند که تعداد کمی از منجمان و دانشمندان در کشورهای دیگر با آن مواجه هستند: تحریم‌هایی که واردات فناوری پیشرفته را محدود می‌کند و محدودیت‌های روادید که سفر دانشمندان به خارج از کشور را محدود می‌کند». در ادامه، بخش‌هایی از گزارش نشریه «ساینس» در همین باره را خواهید خواند.
تصاویر این تلسکوپ، بسیار بهتر از حد انتظار‌اند
«گری گیلمور» ستاره‌شناس دانشگاه کمبریج گفته: «هیچ‌کس در ایران قبلاً کاری در این مقیاس انجام نداده بود. سال گذشته، برخی از کارکنان سابق این طرح درباره این که آیا تغییرات در طراحی ممکن است عملکرد آن را به خطر بیندازند، ابراز نگرانی کردند». «مهندس لورنزو زاگو»، عضو هیئت مشاوران بین‌المللی این پروژه گفته: «این تردیدها اکنون برطرف شده است. رصدخانه گنبد خود را برای کالیبراسیون آسمان در 27 سپتامبر باز کرد و شب بعدی از یک جفت کهکشان در فاصله 319 میلیون سال نوری از زمین، عکس گرفت». «گیلمور» درباره تصاویر ثبت شده گفته: «آن‌ها بسیار دیدنی و بسیار بهتر از حد انتظاراند».
سرعت باورنکردنی در به ‌دست آوردن دانش ساخت


گیلمور گفته: «تیم مهندسان ایرانی، آینه شیشه‌ای تلسکوپ را از یک شرکت آلمانی خریداری کردند. سپس مجبور شدند یاد بگیرند که چگونه تقریبا هر چیز دیگری را به تنهایی بسازند. آن چه من را شگفت‌زده می‌کند این است که آن‌ها دانش ساخت را به سرعت به دست آوردند. در هر مرحله از پروژه آن‌ها جاه‌طلبی و پیچیدگی پروژه را افزایش دادند. به عنوان مثال زمانی که سیستم‌های به اصطلاح کنترل فعال - حسگرها، محرک‌ها و نرم‌افزارهایی که یک آینه اولیه را قرار می‌دهند، برای اولین بار حدود یک دهه پیش برای تلسکوپ‌های بزرگ‌تر در دسترس قرار گرفتند، مهندسان ایرانی آن‌ها را در طراحی گنجانیدند.» زاگو هم گفته: «آن چه واقعاً حیرت‌انگیز است، یک محفظه خلأ دقیق است که مهندسان و یک شرکت ایرانی آن را ساختند تا قسمت‌های خالی را با آلومینیم بپوشانند و شیشه صیقلی را به آینه‌های تلسکوپ تبدیل کنند. زمانی که بریتانیا در دهه 2000 تصمیم گرفت یک سیستم آلومینیزاسیون برای تلسکوپ مرئی و فروسرخ خود برای نجوم بسازد، این کار زمان زیادی طول کشید».
تولد باشکوه بعد از جنگ با ناامیدی
خسروشاهی هم در پایان گفته: «جامعه نجومی در ایران در حال رشد است و صدها دانشمند و دانش‌آموز، مشتاق رصد جدی ستاره‌ها هستند». مریم ترکی از پژوهشکده دانش‌های بنیادی هم گفته: «ما با ناامیدی، تاریکی و همچنین با کلماتی که می‌توانست ما را دلسرد کند جنگیدیم اما در نهایت شاهد این تولد باشکوه بودیم.»
منبع: فارس