هنوز هم دیر نشده

حسن بهشتی پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل  
 
 
 


انتخابات ميان دوره‌اي کنگره آمريکا برگزار شد و به نظر مي‌رسد طرف آمريکايي با اينکه مي‌داند نتايج انتخابات تاثيري بر روند برجام نخواهد داشت ولي با اين وجود اميدوار است که اگر بتواند با اکثريت کرسي‌هاي مجلس سنا و مجلس نمايندگان پاي مذاکرات با ايران بيايد، برايش بهتر است. با اين حال نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد که جمهوريخواهان به احتمال زياد برنده انتخابات هستند چنانچه تغيير خاصي رخ ندهد. از طرف ديگر هم با توجه به ناآرامي‌ها‌يي که در ايران است، طرف مقابل فعلا دست نگه‌داشته تا ببينند تحولات در داخل به کدام سمت مي‌رود و متناسب با آن تصميم بگيرد. در داخل کشور هم تصور دولت اين بود که مي‌تواند بعد از انتخابات مجلس نمايندگان با دولت ضعيف شده‌اي روبه‌رو باشد و از دولت ضعيف شده بايدن شايد بتواند امتياز بيشتري بگيرد. به‌ويژه اينکه بحث بحران انرژي مطرح بود و بازگشت ايران به بازار نفت مي‌توانست به کاهش بحران در دنيا کمک کند. ولي اين محاسبات درست از آب درنيامد چون به هر حال هم در ايران ناآرامي‌هايي به‌وجود آمد و هم در غرب تمهيداتي براي زمستان انديشيده شده و تنش بازار انرژي را حداقل کم کرده‌اند. ايران ابتکار جديدي به خرج داده که طي آن آقاي اسلامي رئيس انرژي اتمي به وين سفر کند و گفت‌وگوهاي مستقيمي با آژانس داشته باشد شايد بتواند به راه حلي برسد. همان موضوعي که بارها پيشنهاد مي‌دادم که بهتر است ايران مسائلش را مستقيم با آژانس حل بکند. هرچند از راه سياسي هم مي‌شد که حل شود اگر آمريکا و اروپايي‌ها هم همکاري مي‌کردند که در عمل همکاري نکردند. از اين رو الان اين ابتکار جديد ايران اميدي ايجاد کرده که اگر واقعا موفق شود و مذاکراتش با آژانس به نتيجه برسد و به پرسش‌هاي آژانس پاسخ داده شود، ديگر يک مانع خيلي جدي که براي توافق بود، برداشته مي‌شود. چون ايران اصرار داشت که اين مساله بايد از طريق سياسي حل شود و طرف مقابل هم آن را به رغم طرح‌هاي مختلفي که بود، عملا نپذيرفته بود. حال بايد ديد که ظرف چند روز آينده که قرار است آقاي اسلامي به وين سفر کند، چه اتفاقي مي‌افتد و اميدوارم اين اقدام تحرک جديدي در روند مذاکرات به وجود بياورد. گرچه مذاکرات ما با آژانس مستقيما ارتباطي به موضوع 1+5 ندارد اما بي‌شک تاثيرگذار است. چنانچه واقعا اين مساله حل شود، تاثير مثبتي روي مذاکرات احتمالي آينده خواهد داشت. اگرچه راجع به طرح‌هاي دولت در موضوع مسائل مربوط به ارز بايد گفت واقعيت‌هايي است که دولت با آن آشنا شده و مي‌بيند که واقعا اينطور نيست که بگوييم اقتصاد را به برجام گره نمي‌زنيم چون در عمل واقعا اينگونه نيست. واقعا بازار اقتصاد دستوري نيست و صادرات و واردات با دستور درست نمي‌شود بلکه با سياست‌هايي که موجب افزايش توليد مي‌شود آنهم از راه اصلاحاتي که به تدريج انجام مي‌شود، بايد تحقق پيدا کند. و در اين زمينه هنوز منتظريم. عطش بازار ارز و سکه به نگراني مردم برمي‌گردد و اگر مذاکراتي شکل مي‌گرفت و ايران ابتکار جديدي را به وجود مي‌آورد، حتما تاثير مثبت و حداقل روي عامل رواني بازار داشت. واقعيت اين است که تا زماني که اصلاحات سياسي و اقتصادي را به صورت همزمان در اين شرايط انجام ندهيم، بعيد به نظر مي‌رسد که به نتيجه برسيم. کشور نياز به يکسري اصلاحات سياسي و اقتصادي دارد و خود مسئولين بهتر از همه مي‌دانند که در کجاها دچار ضعف و مشکلات هستيم و بايد برطرف شود. کشورهاي خارجي فقط از اين ضعف‌ها استفاده مي‌کنند. بايد ريشه مشکلات را در داخل ببينيم و در عين حال بايد توجه داشته باشيم که آنها از اين مشکلات سوءاستفاده مي‌کنند. واقعيت اين است که نبايد مشکلات را ناديده بگيريم بلکه مشکلات را بايد ديد و از طريق اصلاحات هرچه سريع‌تر در صدد رفع آن کوشيد. هنوز هم دير نشده و مي‌شود اقداماتي انجام داد که مشکلات را برطرف کنيم.