«ونزوئلا» فاتح بزرگ جنگ اوکراین

آرمان امروز- سرويس بين الملل: شروع جنگ در اوکراين و تجاوز نظامي روسيه به گفته بسياري از صاحب نظران فرصتي بي بديل براي کشورهاي ديگري بود که ذيل تحريم فشارهاي زيادي را تحمل مي کردند. فرصتي که از سوي برخي تحريم شده ها در آسيا و خاورميانه ناديده گرفته شد اما ونزوئلا به بهترين شکل از آن استفاده کرد و توانست تحريم ها را عليه خود لغو و با استفاده از ديپلماسي ثبات را به کشورشان بازگردانند. اين امر سبب شد تا اوضاع در کاراکاس تغيير کرده و اعتراضات سياسي جاي خود را به رونق تجاري دهد.
اما به رغم چشم انداز دوراني بهتر که در پي تصميم سال 2019 دولت «مادورو» براي آزادسازي قيمت ها و اجازه داد و ستد با دلار آمريکا آغاز شد، مشکلات بنيادين ونزوئلا، هنوز حل نشده اند اما اميد در اين جامعه آمريکاي لاتين دوچندان شده و ديگر مردم اين کشور نگران تورم هاي چند صد درصدي نيستند. نبايد فراموش کرد که در يک دهه گذشته، توليد ناخالص داخلي ونزوئلا تا 70 درصد سقوط کرد و حدود 6 ميليون نفر از اين کشور به مقاصد ديگر مهاجرت کردند.
اکنون در روزهاي آخر سال 2022، حال و روز ونزوئلا بسيار با 4 سال پيش متفاوت است. جنگ در اوکراين، محيطي را فراهم آورده که در آن، ايالات متحده آمريکا در رابطه اش با توليدکنندگان نفت، بازنگري مي کند. در يک سال گذشته، اتفاقات به نفع کشورهاي تحريم شده بود اما به نظر مي رسد که فقط ونزوئلا و «مادورو» از آن به خوبي توانستند استفاده کنند. در چنين شرايطي ونزوئلا روي 20 درصد ذخاير تاييدشده نفت جهان نشسته که از هر کشور ديگري در جهان بيشتر است. جنگ اوکراين، موجب شد که همه نسبت به عرضه نفت، نگران و دل آشوب شوند و همين امر هزينه انزواي ونزوئلا را براي غرب بالا برد.
صنعت نفت ونزوئلا، پس از دهه ها سومديريت، بسيار ضعيف تر از آن است که بتواند در کوتاه مدت، تفاوت زيادي در وضعيت بازارهاي نفت جهان بوجود آورد اما آمريکا و ديگران به درازمدت فکر مي کنند. در دوران ترامپ، آمريکا تحريم هايي را بر بخش هاي نفت، بانک و صنايع معدني ونزوئلا و بيش از 140 نفر از افراد حلقه دروني رژيم مادورو وضع کرد.


جو بايدن، برعکس با احتياط به تعامل با دولت ونزوئلا سرگرم شد. نمايندگان بايدن، دو بار با مقام هاي دولت «مادورو» در کاراکاس ديدار کردند و در 26 نوامبر، دولت بايدن يک چرخش قابل توجه داشت به شکلي که به شرکت نفتي «شورون» آمريکا، که در حال حاضر چهار پروژه مشترک معلق با شرکت دولتي نفت ونزوئلا دارد، مجوز محدودي براي استخراج و صادرات دوباره نفت به آمريکا داد.
هدف از اين روند، آن است که ونزوئلا ميلياردها دلار بدهي انباشه خود به «شورون» را پرداخت کند اما بي شک بواسطه صنايع وابسته، رونق اقتصادي و تجاري در ونزوئلا بار ديگر شتابان خواهد بود. از سوي ديگر حکومت «مادورو» گفت و گو با مخالفان را که از حدود يک سال پيش متوقف شده بود، از سر گرفته و گام تازه اي براي خروج دولت ونزوئلا از انزوا، برداشته شده است.
نشانه هاي اين تغييرات، در همين ماه نوامبر ظاهر شد، زماني که مادورو در نشست تغييرات اقليمي شرم الشيخ شرکت کرد. امانوئل مکرون، رييس جمهوري فرانسه با او ديدار کرد. ديداري که کمتر از دو دقيقه طول کشيد اما موانع سال ها را فروريخت. مکرون، مادورو را رييس جمهوري خطاب کرد با آن که فرانسه رسما او را رهبر قانوني ونزوئلا نمي دانست و براي سرنگوني او جايزه تعيين کرده بود.
«مادورو» گفت و گوي کوتاهي هم با جان کري، نماينده ارشد بايدن در زمينه آب و هوا داشت. اين هم براي رئيس جمهور ونزوئلا يک پيروزي بود با توجه به اين که آمريکا او را به تروريسم مواد مخدر متهم کرده و 15 ميليون جايزه هم براي اطلاعاتي که منجر به دستگيري او شود، گذاشته بود. وزارت خارجه آمريکا بعدا گفت که «مادورو»، جان کري را گير انداخته و با او گفت و گو کرده است در حالي که همگان مي دانستند دولت بايدن بيش از هر دولت ديگري تمايل دارد تا در اين اوضاع با ونزوئلا تعامل بيشتري داشته باشد.
رخدادهاي کشورهاي نزديک هم به «مادورو» کمک کرد که از يخبندان خارج شود. پيروزي لولا داسيلوا، در انتخابات رياست جمهوري برزيل به اين معني است که همه اقتصادهاي مهم منطقه، توسط دولت هاي چپ گرا اداره خواهند شد که چندان خصومتي با «مادورو» ندارند.
اما گرم گرفتن دولت هاي خارجي با «مادورو» رنگ و بويي ديگر دارد. بايد توجه داشت که شايد ونزوئلا نفت زيادي داشته باشد اما اين نفت، مشکل دار هم هست. نفت اين کشور، سنگين و پالايش آن بسيار دشوار است و پس از سال ها نبود سرمايه گذاري، بخش بزرگ تر زيرساخت شرکت نفت دولتي ونزوئلا هم ويران شده است. سطح توليد مورد انتظار براي امسال، 650 هزار بشکه در روز است که با هدف دو ميليون بشکه در روز دولت ونزوئلا، فاصله زيادي دارد چه رسد به سه ميليون و چهارصد هزاربشکه توليد روزانه در دوران پيش از حاکميت هوگو چاوز.
بايد توجه داشت که حتي اگر تا سال 2025، ونزوئلا روزانه يک ميليون بشکه هم توليد کند، تنها مي تواند يک درصد حجم کنوني توليد جهاني باشد. براي تحقق اين هدف هم، شرکت هايي چون رپسول اسپانيا و اِني ايتاليا بايد بدون محدوديت در ونزوئلا کار کنند.
همچنين اين کار نيازمند افزايش زيادي در حجم سرمايه گذاري خارجي است که نامحتمل به نظر مي رسد. يک سرمايه گذاري 25 ميليارد دلاري سالانه در ونزوئلا براي مدت هشت سال لازم است تا اين شرکت بتواند توليد نفت خود را به سطح دو دهه پيش برساند. با توجه به سابقه دولت ونزوئلا در سخت گيري از وام دهندگان و بدرفتاري با سرمايه گذاران، تامين چنين حجمي از سرمايه، بسيار دور از ذهن است.
از سوي ديگر سابقه مادورو نشان داده که چندان رفتار منصفانه اي با ميز گفت و گو ندارد. معامله اي که اکنون دنبال مي شود، اين است که کاراکاس توافق کند انتخابات رياست جمهوري با تضمين هاي کافي که شرايط يک انتخابات آزاد را فراهم مي آورد، برگزار شود و مخالفان هم موافقت مي کنند که در انتخابات شرکت کنند. آمريکا هم در صورت حرکت ونزوئلا به سمت مردم سالاري، در تحريم ها گشايش مي دهد. با اين حال بعيد است که مادورو با چنان انتخابات پاکي موافقت کند که ممکن است به باخت او منجر شود.
با اين وجود آن چه در ونزوئلا رقم خورده است باز شدن درب گفت و گو و به رسميت شناختن مخالفان دولت است که سبب شده فشار خارجي نيز بر اين کشور کم تر شود. اتفاقي که مسير توسعه را براي ونزوئلا به مراتب کم تر مي کند. مسيري که به کمک جنگ اوکراين براي ونزئلا علاوه بر کوتاه شدن، هموار نيز شد و همين امر سبب شد تا بسياري ونزوئلا را فاتح بزرگ جنگ اوکراين لقب دهند.