ثبت سیگنال‌های کاهشی تورم اجاره‌بها

گروه اقتصادی/ اطلاعات بانک مرکزی از بازار مسکن شهر تهران در آبان‌ماه حاکی از کاهش تورم اجاره‌بها در این ماه نسبت به ماه قبل است. تورم اجاره‌بها در مهرماه در شهر تهران و کل کشور 7 درصد بود اما پس از یک ماه در آبان، تورم اجاره‌بها در شهر تهران به 4.1 و در کل کشور 5 درصد رسیده است و شاهد افت تورم در این بخش از بازار مسکن هستیم. براساس آمار بانک مرکزی شاخص کرایه مسکن در شهر تهران و در کل مناطق شهری در آبان نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب معادل 39.8 و 45 درصد رشد نشان می‌دهد این در حالی است که تورم اجاره‌بها در مهر امسال نسبت به مهر 1400 در تهران و در کشور به ترتیب معادل 40.9 و 46.8 درصد رشد داشت به این ترتیب تورم نقطه‌ای اجاره‌بها هم در آبان‌ماه کمتر شده است. ثبت افت تورم اجاره بهای مسکن در ماه گذشته در حالی است که افزایش قیمت اجاره در مهرماه به میزان 7 درصد رکوردی در این بخش بود. با توجه به این نیمه دوم سال به طور معمول نسبت به نیمه اول سال، جابه‌جایی کمتر است و به اصطلاح از فصل اجاره مسکن گذشته است و قیمت‌ها نسبت به تابستان کمتر است اما این عرف بازار در پاییز امسال شکسته شد و شاهد رشد بالای اجاره‌بها در اولین ماه پاییز بودیم. مهمترین عامل افزایش قیمت‌ها در بازار اجاره افزایش عمومی قیمت‌ها و تحت تأثیر تورم عمومی است اما عامل تعیین‌کننده دیگری نیز این اتفاق را در بازار اجاره رقم زده است و این عامل کاهش قدرت مردم برای خرید مسکن است که از سال 97 این کاهش توان مالی تشدید شده در نتیجه متقاضیان خرید مسکن اجاره‌نشین شده‌اند. تورم ماهانه اجاره مسکن شهر تهران در فروردین ماه امسال 0.8 درصد، در اردیبهشت ماه 1.9 درصد، در خرداد 2.7 درصد، در تیر 4.5 درصد، در مرداد 4.6 درصد و در شهریور ماه 4.6 درصد بود و در مهرماه تورم اجاره به 7 درصد رسید که بیشترین تورم ماهانه اجاره‌بها در سال‌های اخیر است. در واقع تورم ماهانه اجاره‌بها در چند ماه گذشته بالاتر از تورم قیمت مسکن ایستاد در حالی‌که همیشه قیمت اجاره تابعی از قیمت مسکن بوده و معمولاً متوسط قیمت اجاره‌بها نسبت به قیمت مسکن کمتر بوده است. کارشناسان اقتصادی معتقدند برای ساماندهی بازار اجاره کاهش قطعی تعداد مستأجران ازطریق تأمین مسکن و همچنین عرضه واحدهای مسکونی متناسب با نیاز بازار اجاره چاره‌ساز است.
با توجه به اینکه بیشترین تعداد مستأجران اقشار متوسط یا پایین درآمدی هستند بنابراین خانه دار شدن آنان با حمایت‌های دولتی امکان‌پذیر است که اجرای طرح‌هایی مانند ساخت مسکن با هزینه کمتر و پرداخت تسهیلات بخشی از این راهکار است. همچنین ساخت واحدهایی با متراژ متناسب و در مناطق مصرفی و مناطقی که بیشترین تقاضا برای اجاره وجود دارد می‌تواند تا حدودی جهش‌ها در بازار اجاره را کنترل کند که البته در کنار این راهکارها تأثیر شرایط اقتصادی و کنترل تورم عمومی نیز اثرگذاری خودش را دارد.
تغییرات یک ماهه قیمت مسکن
بخش دیگری از گزارش بانک مرکزی از بازار مسکن شهر تهران، تغییرات قیمت مسکن را نشان می‌دهد. طبق اعلام بانک مرکزی، در آبان ماه امسال متوسط قیمت یک مترمربع مسکن در شهر تهران ۴۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بوده که نسبت به ماه قبل و مدت مشابه سال قبل به ترتیب ۶.۸ و ۴۵.۹ درصد افزایش یافته است. متوسط قیمت مسکن در مهرماه در شهر تهران معادل 43.7 میلیون تومان بود که افزایش 1.2 درصدی نسبت به شهریور داشت اما در آبان‌ماه رشد قیمت مسکن نزدیک به 7 درصد بوده است.


افزایش معاملات
هر چند قیمت مسکن در آبان نسبت به مهر افزایش دارد اما این افزایش قیمت مانعی برای افزایش خرید و فروش نبوده و معاملات در این ماه بیشتر از مهر ماه است. بر پایه اطلاعات بانک مرکزی در آبان ماه تعداد معاملات انجام شده مسکن ۸۰۰۰ فقره بود که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه در سال قبل به‌ترتیب ۴۷.۸ و ۹.۶ درصد افزایش را نشان می‌دهد و بررسی توزیع تعداد واحدهای مسکونی معامله شده در شهر تهران به تفکیک عمر بنا حاکی از آن است که واحدهای تا پنج سال ساخت با سهم ۲۸.۴ درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. با وجود این سهم معامله آپارتمان‌های نوساز نسبت به آبان سال گذشته 3.6 درصد کاهش یافته و در مقابل به سهم واحدهای با عمر بالادر گروه واحدهای با سن 10 تا 20 سال افزوده شده است. افزایش معامله واحدهای با عمر بیشتر به خاطر قیمت مناسب‌تر این واحدها نسبت به نوسازها است بنابراین هر چه توان مالی خریداران کمتر شده در عوض معامله واحدهای مسکونی سن بالا بیشتر شده است.
 در میان مناطق ۲۲‌گانه شهر تهران بیشترین قیمت هر متر خانه ۹۵ میلیون و ۱۱۰ هزار تومان در منطقه یک و کمترین آن با ۲۳ میلیون و ۹ هزار تومان در منطقه ۱۸ بوده است که هر یک از آنها با افزایش ۳۰.۷ درصدی در منطقه یک و ۵۹ درصدی در منطقه ۱۸ مواجه شده‌اند.
توزیع فراوانی تعداد واحدهای مسکونی معامله شده برحسب قیمت یک مترمربع بنا در آبان ماه امسال نیز حاکی از آن است که واحدهای مسکونی در دامنه قیمتی ۲۵ تا ۳۰ میلیون تومان به ازای هر مترمربع بنا با سهم ۱۱.۷ درصد بیشترین سهم از تعداد معاملات شهر تهران را به خود اختصاص دادند و دامنه قیمتی ۳۰ تا ۳۵ و ۳۵ تا ۴۰ میلیون تومان با ۱۱.۵ و ۱۰.۷ درصد سهم در رتبه بعدی قرار دارد.
از سوی دیگر، در آبان ماه امسال توزیع فراوانی تعداد واحدهای مسکونی معامله شده بر اساس ارزش هر واحد نشان‌دهنده آن است که واحدهای مسکونی با ارزش یک میلیارد تا یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان با اختصاص سهم ۱۴.۱ درصد بیشترین سهم از معاملات انجام شده را داشته‌اند.
همچنین توزیع معاملات انجام شده مسکن بر اساس مناطق شهری در تهران حاکی از آن است که منطقه ۵ با ۱۴.۲ درصد از کل معاملات، بیشترین سهم معاملات شهر تهران را به خود اختصاص داده است.