روزنامه جوان
1401/10/04
حمله سلاطین تحریم به راهبرد‌های اقتصادی دولت سیزدهم
کشور‌هایی که ژست گفتگو بر سر حل مسائل هسته‌ای ایران می‌گیرند، به نظر می‌رسد تحریم‌های جدیدی را ترتیب داده‌اند تا راهبرد توانمند‌سازی اقتصاد ایران از طریق ظرفیت داخلی، توسعه همکاری با همسایگان، گره نزدن اعمال اصلاحات اقتصادی ساختاری و اجرای سیاست‌های رفاهی به نتیجه برجام با انسداد مواجه شود. گویی تحریم‌کنندگان همگی دست به قلم شده‌اند تا هنر تحریمی خود را در مقابل کتاب هنر تحریم ریچارد نفیو با موضوع تحریم اقتصاد ایران به رخ بکشند، زیرا به نظر می‌رسد تحریم‌کنندگان کمر بسته‌اند راهبرد دولت سیزدهم مبنی بر فعال‌سازی ظرفیت‌های داخلی اقتصاد و همچنین توسعه همکاری اقتصادی با همسایگان را با بن‌بست مواجه کنند. فشار و اخطار به کشور‌هایی که حتی با وجود تحریم به شکل پیدا و پنهان و با مجوز و بی‌مجوز از خزانه‌داری امریکا با ایران همکاری اقتصادی می‌کردند از یکسو و تشویق و تقسیم کار با کشور‌های اروپایی برای جداسازی کشور‌هایی که با ایران فصل مشترکی را برای همکاری اقتصادی آغاز کرده بودند از سوی دیگر، چشم‌اندازی در حوزه اقتصادی ترسیم می‌کند که رنگ و لعاب آن با انواع و اقسام ریسک‌ها و محدودیت‌ها تشکیل شده است. در کنار این راهبرد شاهد فضاسازی‌های شدید رسانه‌ای از طریق کانال‌های ماهواره‌ای و پلت‌فرم‌های ارتباطاتی در فضای مجازی نیز هستیم تا تلاطمات، نوسان‌ها، ریسک‌ها و تغییرات پیوسته رفتار تقاضای مصرفی و سرمایه‌ای شرایط سیاستگذاری اقتصادی را برای دولت سیزدهم سخت و پیچیده کند، از این رو در مقابل تاکتیک‌های جدید اتاق جنگ و تحریم اقتصادی که برای ایران به طور مجدد تجهیز کرده‌اند، باید اتاق فکر و اجرایی در خوری در کشور تشکیل شود.اگر کتاب هنر تحریم ریچارد نفیو را ملاحظه کرده باشید، متوجه می‌شوید که برای وضع تحریم‌های اقتصادی دهه گذشته ایران چقدر مطالعه و مشاوره صورت گرفته است. با شناخت ضریب نفوذ درآمد‌های نفتی در بودجه عمومی، بانک‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات وابسته به دولت و همچنین خالی کردن دست دولت برای اثرگذاری و مدیریت بازار ارز و افزایش هزینه‌های واردات رسمی و غیررسمی کالا و تحت تأثیر قرار دادن نظام ارزی ایران و همچنین بانک‌ها تحریم‌های نفتی به همراه دسته دیگری از تحریم‌ها همانند انسداد در نقل و انقال ارز وضع شد. شاید در سال‌های ابتدایی تحریم به جهت عدم‌شکل‌گیری ساختارها، محدود‌سازی اقتصاد ایران و همچنین وجود پس‌انداز‌های ارزی و ریالی در بخش‌های مختلف حوزه مالی ایران چندان مشخص نبود که چه آرایشی در جنگ اقتصادی مقابل ایران شکل گرفته است، اما رفته‌رفته با کاهش درآمد‌های ارزی و همچنین بلوکه شدن حساب‌های ارزی ایران در بانک‌های خارجی مشخص شد وضعیت از چه قرار است. با توجه به اینکه راهبرد دولت حسن روحانی مذاکره هسته‌ای با هدف رفع تحریم‌ها و برخورداری از حقوق آزادی اقتصاد ایران و عایدی از مواهب اقتصاد جهانی بود، در دولت‌های یازدهم و دوازدهم نه تنها خبری از اصلاحات اقتصادی نبود بلکه سیاست‌هایی به اجرا درآمد که قدرت خرید عامه مردم ایران کاهش یافت؛ و به گفته متولیان همان دولت، اگر فضا در حوزه مجازی به جهت توسعه کسب و کار‌ها و ارتباطات و اطلاعات بازتر نمی‌شد، بی‌شک دولت با اعتراضات مکرر مردمی، صنفی و تشکیلاتی روبه‌رو می‌شد.
کاستی در امتیازگیری، عدم‌اخذ تضامین لازم و کافی و همچنین بی‌تفاوتی به ظرفیت‌های داخلی اقتصاد و توسعه همکاری‌ها با کشور‌های همسایه و به ویژه شرق از جمله نقد‌های حواله‌شده به سوی دولت قبل بود، بنابراین دولت سیزدهم میراث‌دار وضعیت سخت و پیچیده اقتصادی شد که راهبرد حل مسائل و مشکلات اقتصادی را گره نزدن حل مسائل اقتصادی به نتیجه برجام، توجه به ظرفیت‌های داخلی اقتصاد و توسعه همکاری‌های اقتصادی با همسایگان و تمامی کشور‌های طالب همکاری با ایران، اجرای سیاست‌های اصلاحی و بنیادی برای بهبود وضعیت اقتصادی قرار داد.
هر چند ابتدا تصور می‌شد برجام در دولت سیزدهم بلافاصله احیا شود، اما این اتفاق نیفتاد و دولت در کنار توسعه همکاری با همسایگان و فعال‌سازی ظرفیت‌های داخلی اقتصاد، اجرای سیاست‌های اصلاحی در اقتصاد، چون اصلاح ارز ترجیحی، اصلاحات بودجه‌ای و بانکی و حوزه مالیات را در دستور کار قرار داد، البته از پیگیری موضوع مذاکرات هسته‌ای نیز غافل نشد، اما سیاست‌های اقتصادی خود را به نتیجه برجام گره نزد. با وجودی که کمتر از دو سال از عمر دولت سیزدهم می‌گذرد و شاید سنجش کارنامه عملکرد دولت سیزدهم شاید کمی زود به نظر آید، اما به نظر می‌رسد تحریم‌کنندگان ناراضی از مواضع ایران در مذاکرات، ابزارآلات خود را برای سفت کردن پیچ تحریم‌های ایران به کار انداخته‌اند و به تعبیری می‌توان گفت شاید به شکل چراغ خاموش و به دور از ایجاد هیاهو تحریم‌ها را دوباره تشدید کرده و حتی حاضر شده‌اند برای کشف شیوه‌های دور زدن تحریم‌ها از سوی ایران هزینه هم بکنند، از سوی دیگر برای تسلط بر فضای روانی در ایران و دنیا در حوزه رسانه‌های ماهواره‌ای و پلت‌فرم‌هایی پربازدید هزینه کرده‌اند.
اگر کمی دقت کنیم به نظر می‌رسد کشور‌هایی که به شکل پیدا و پنهان و با مجوز یا بی‌مجوز سابقه همکاری اقتصادی در تحریم‌ها را در کارنامه خود داشتند با فشار‌هایی از سوی تحریم‌کنندگان مواجه شده‌اند، از سوی دیگر به نظر می‌رسد بین تحریم‌کنندگان ایران تقسیم کاری صورت گرفته تا فشار بر کشور‌های همسایه‌ای که فصول مشترک همکاری اقتصادی با ایران را آغاز کرده بود، وارد بیاید، این وضعیت را در نظر بگیرید، هم عرض آن نیز تحریم‌کنندگان اقتصاد ایران با شناخت عصب‌های تحت فشار قرار گرفته در اثر تحریم اقتصادی دهه اخیر ایران، سیاست تحریک عصب را در حوزه داخلی و ایرانیان خارج از کشور دنبال کردند، به شکلی که ناآرامی و جو‌سازی در داخل و خارج از کشور مشاهده شد. ماحصل این وضعیت ترسیم چشم‌اندازی از اقتصاد ایران است که رنگ و لعاب آن با انواع و اقسام ریسک‌ها و محدودیت‌ها تشکیل شده است و نقاشان این تصویر رقم زده شده برای ایران از طریق ایجاد محتوا و ارسال این محتوا در انواع و اقسام رسانه‌ها، تلاطمات، نوسان‌ها و ریسک‌ها را ایجاد کردند که شرایط سیاستگذاری اقتصادی برای دولت سیزدهم سخت و پیچیده شود، به همین دلیل کارشناسان اقتصادی و حوزه امنیت بر این باورند در مقابل تاکتیک‌های جدید اتاق جنگ و تحریم اقتصادی که برای ایران به طور مجدد تجهیز شده است، باید اتاق فکر و اجرایی در خوری در کشور تشکیل شود.
اشخاصی که به تشدید جنگ اقتصادی و تحریمی غرب با ایران و تهدید و ارعاب کشور‌هایی که خواستار همکاری با ایران هستند، باور ندارند کافی است کمی نشانه‌ها و اخبار را رصد و تحلیل کنند و نیازی به هیچ اخبار و تحلیل محرمانه‌ای هم نیست. اینکه تحریم‌کنندگان و تضعیف‌کنندگان اقتصاد ایران با تحریم‌های یک دهه گذشته انواع و اقسام تحریم‌ها و فشار‌های اقتصادی را به ملت ایران وارد کرده‌اند، امروز خوب می‌دانند جهت تحت فشار قرار دادن کشور و بی‌اثر کردن راهبرد‌های دولت سیزدهم برای بهبود وضعیت اقتصاد ایران همانند فعال‌سازی ظرفیت‌های داخلی کشور، توسعه همکاری‌های اقتصادی با کشور‌های همسایه و اصلاحات اقتصادی ساختاری کجا‌ها را هدف قرار دهند و زمان را از دولت برای اعمال سیاست‌های اقتصادی بگیرند و در کنار فشار اقتصادی به همسایگان ایران و شرکا و همکاران اقتصادی ایران، دوز تحریکات داخلی و جوسازی‌های بین‌المللی را چنان بالا ببرند که ریسک‌های خلق‌شده نوسان و تلاطم‌های اقتصادی را رقم بزند.
اگر امروز بودجه سال جاری دچار کسری بودجه بیش از ۳۰۰ هزارمیلیارد تومانی است و بانک‌ها نیز برای تأمین مالی اقتصاد با چالش و ناترازی مواجه هستند و دولت نیز برای تنظیم بازار ارز با تنگنا و تغییرات و تلاطم‌هایی روبه‌رو است و کشور‌های همسایه ایران نیز با فشار روبه‌رو می‌شوند و به یک باره فرانسه یاد توجهات اقتصادی به عراق می‌افتد و در رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی سیگنال‌های سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی و نافرمانی‌های مدنی از جنس اقتصادی می‌دهند و نقدینگی سر از بازارهایی، چون ارز و طلا و سکه درمی‌آورد و نرخ‌ها در این بازار‌ها رکورد می‌زنند، همه و همه نشانه این موضوع است که مذاکره‌کنندگان با ایران بر سر مسئله هسته‌ای از مذاکره خسته شده‌اند و به طور مجدد در اتاق جنگ اقتصادی علیه ایران پای میز وضع تحریم‌های جدید و سخت علیه ایران نشسته‌اند. همین آرایش جنگی نشان می‌دهد دولت سیزدهم نیز باید آرایش جدیدی در سیاست‌های اقتصادی خود بگیرد تا در کنار بی‌اثر کردن حملات اقتصادی، بتواند گشایش‌هایی را در حوزه اقتصاد رقم بزند.
سایر اخبار این روزنامه
ناکامی دشمنان در جنگ ترکیبی صد روزه
دفاع شیرین عبادی از تجزیه‌طلبی مسالمت‌آمیز!
انفجار خشم کرد‌ها مقابل نژادپرستی فرانسه
اعتصاب و اعتراض در اروپای ۲۰۲۳ ادامه می‌یابد
تاکسی‌های اینترنتی جرائم را کاهش می‌دهد
همه‌چیز دادگاه نوری یکطرفه است
حمله سلاطین تحریم به راهبرد‌های اقتصادی دولت سیزدهم
غم مردم داشتن چگونه است؟
دادگاه اغتشاشات اخیر را علنی کنید
همه آلودگی‌های روزگار شما!
مراسم عزاداری حضرت فاطمه‌زهرا (س) در حسینیه امام خمینی (ره)
