روزنامه وطن امروز
1401/10/14
روایت جان‌فدا برای بچه‌های‌مان
شیما ناصری: کتاب «جشن ستاره‌ها» از آن دست کتاب‌های کودک و نوجوان است که بعد از شهادت سردار حاج‌قاسم سلیمانی توسط نویسنده حوزه ادبیات پایداری ناهید حسن‌پور برای رده سنی گروه «ب» و «ج» توسط انتشارات 27 بعثت چاپ و منتشر شده است. سوژه زندگی شهید حاج‌قاسم سلیمانی با وجود گذشت ۳ سال از شهادت ایشان از آن دست سوژه‌های داغ و بکر است که هیچ‌گاه کهنه نمی‌شود، در واقع هر چقدر هم درباره شخصیت ایشان کار شود، باز کم است؛ مردی کتابخوان که بعد از شهادتش سوژه کتاب‌های رنگارنگ داخل ویترین‌های فروشگاه‌ها شده است. فردی که با وجود مشغله‌های فراوان و به واسطه مسؤولیت سنگینی که برعهده داشت، باز هم مطالعه کتاب یکی از اولویت‌های زندگی‌اش بود و حتی در شرایط سخت جنگ نیز کتاب همراهش بود. آخرین عکسی که از حاج‌قاسم در رسانه‌ها پخش شد، تصاویری از ترور ایشان بود که وقتی با دقت به تصویر نگاه کنید، یک جلد کتاب را مشاهده می‌کنید که همراه با لوازم دیگر سردار داخل تصویر خودنمایی می‌کند. حاج‌قاسم در طول حیات باعزت، یادداشت‌هایی بر چندین جلد کتاب در حوزه ادبیات پایداری نوشت که همه اینها نشان از علاقه خاص ایشان به مقوله کتاب و کتابخوانی بود. حالا این روزها جان‌فدا سوژه کتاب‌های کودک و بزرگسال شده است. بیش از صدها جلد کتاب در رده‌های سنی مختلف وارد بازار نشر شده است. برخی از این کتب به زبان‌های مختلف دنیا ترجمه شده است. «جشن‌ستاره‌ها» یکی از این کتب است که در همان سال اول شهادت حاج‌قاسم نگاشته و روانه بازار نشر شد. نویسنده اثر در این رابطه در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره پرداختنش به داستانی از زندگی سردار شهید حاج‌قاسم سلیمانی اینطور بیان می‌کند: نوشتن برای من لذتبخش است اما نوشتن برای کودکان لذتبخش‌تر و صد البته حساس‌تر. فطرت پاک، روح لطیف، صداقت و صفای باطن این رده سنی علاقه و همت قلم زدن در این عرصه را برای من دوچندان می‌کند اما این علاقه شخصی صرفا نمی‌تواند محرک خوبی باشد برای قلم زدن. زمانی که این احساس نیاز و تشنگی مخاطب را که دوست دارد با این فضا بیشتر آشنا شود می‌بینیم، احساس تکلیف کرده و فکر می‌کنم میشود تاریخ و مردان نام‌آور تاریخ را به زیبایی در فضاهای مختلف و در قالب‌های گوناگون به منصه ظهور رساند. نویسنده کتاب در ادامه درباره تأثیرگذاری ادبیات پایداری برای نسل کودک و نوجوان بیان کرد: اینکه تا چه حدی تاثیرگذار بوده است را نمی‌توانم پاسخ شفافی بدهم اما می‌دانم که میشود تاثیرگذارتر بود. الحمدلله بستر فراهم هست و برای این گروه سنی خیلی بهتر و بیشتر میشود آثار متنوعی تولید کرد. فضای رئال، سوررئال، فانتزی، خیالی و حقیقی هر یک بستری است که میشود با رعایت نکات ظریف و دقیق روانشناسی در قالب‌های متنوع و گوناگون مثل شعر، داستان، رمان، متون مصور و تصویرگری‌های مناسب و باورپذیر و زیبا از آنها بهره برد. تجربه و بازخوردی که من از این گروه سنی گرفته‌ام این است که مخاطب ما بیشتر در ابتدا به خاطر تصویر و عنوان کتاب به سمت کتابی می‌رود و نخستین عامل جذب است اما نوع نگارش و همسو بودن قالب با فضای رسانه‌ای می‌تواند عامل محرکی باشد برای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی. نکته حائز اهمیت این است که نوشتن برای مخاطب در این مقطع سنی از حساسیت بالایی برخوردار است. راحت‌تر بخواهم بگویم شاید یک جمله را باید ده‌ها بار بازبینی کرد تا با ملاحظات تربیتی و فرهنگی با هدف نگارش و سفارش کاری که داده شده است همسو شود و این از سختی‌های شیرین نگارش در این حوزه است. حسن‌پور درباره موضوع کتاب جشن ستاره‌ها گفت: در کتاب جشن ستاره‌ها با موضوع زیارت امام رضا(ع) و حاج‌قاسم عزیز به معرفی شخصیت سردار پرداخته‌ام. سعی کرده‌ام با نگاهی متفاوت به ابعاد شخصیتی ایشان اشاره کنم. برای همین در ابتدای داستان ایشان را در لباس خادمی می‌بینیم که نمی‌دانیم ایشان همان سردار سلیمانی است که محبوب دل رهبری و خانواده شهداست؟ ماجرا از گم شدن پسربچه بازیگوش و سر به هوایی شروع میشود که در حرم امام رضا است. با عمو قاسم که خادم حرم است آشنا میشود. تا لحظه رسیدن به قسمت گم‌شدگان اتفاقاتی رخ می‌دهد و صحبت‌هایی بین‌شان رد و بدل میشود که باعث ادامه پیدا کردن داستان میشود. سجاد فرفری، پسربچه گم شده داستان از آرزوی پدربزرگش که پدر شهید است برای عموقاسم می‌گوید که در ادامه سردار قبل از شهادتش آرزوی ایشان را برآورده می‌کند. سجاد فرفری وقتی می‌فهمد عمو قاسم کیست که دیگر او را نمی‌بیند اما ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود. شب حادثه اتفاقاتی رخ می‌دهد که سجاد فرفری لحظه به آغوش گرفتن حاج‌قاسم توسط ستارگان را می‌بیند. وی بیان کرد: خبر شهادت سردار و حادثه تلخ شب 13 دی‌ماه یکی از موضوعاتی بود که بیانش با نگاهی متفاوت به موضوع شهادت می‌توانست در بیان مظلومیت و شخصیت سردار اثرگذار باشد. در همین باره صحبت‌های حضرت آقا ایده‌ای شد برای اشاره به موضوع شهادت سردار. حسن‌پور دلیل انتخاب موضوع کتاب را اینگونه بیان کرد: بعد از شنیدن خبر شهادت سردار و فضایی که در جامعه حاکم شد با پرسش‌های مختلف و بی‌پایان دخترم مواجه شدم. مگر حاج‌قاسم کیست؟ چرا همه دوستش داشتند؟ چرا با فرزندان شهدا مهربان بوده است؟ مگر الان جنگ هست که برای دفاع از مردم می‌جنگیده؟ و... هر پاسخی که می‌دادم با یک پرسش جدید مواجه می‌شدم. آن چیزی که در بین سوالات بیشتر برای دخترم مهم بود نوع ارتباط و تعامل حاج‌قاسم با کودکان بود. ابتدا فکر می‌کردم این پرسش شاید دلیلش فضای مجازی و تصاویری است که از حاج‌قاسم و کودکان شهدا پخش میشود یا خاطره‌اش بیان میشود اما در ارتباط با کودکان و مادران دیگر نیز با این موضوع مواجه شدم. ابتدا بنا داشتم برای دختر و پسر خودم بنویسم که از حاج‌قاسم بیشتر بدانند اما دست بر قضا اتفاق دیگری رقم خورد. نویسنده تصریح کرد: مهم‌ترین هدف و پیام کتاب جشن ستاره‌ها تعریفی متفاوت از ویژگی‌ها و شخصیت حاج‌قاسم عزیز بود. بعد نظامی شخصیت حاج‌قاسم در حدی که برای این سن قابل درک باشد تا حدودی تعریف شده است که دلیلش محبوبیت و مظلومیت شهید عزیز است اما نوع برخورد و تعامل حاج‌قاسم با فرزندان، ارادت و محبت بی‌نظیرشان به کودکان و خانواده شهدا یکی از موضوعاتی بود که طبق نیازسنجی و با مشورت افراد متخصص حوزه فرهنگ و پایداری و گفت‌وگو با کودکان انتخاب شد. در واقع هدف اصلی این بود که بعد دیگری از شخصیت حاج‌قاسم در فضایی متفاوت از میدان جنگ به تصویر کشیده شود. نکات دیگری هم در نیازسنجی‌ها اولویت دوم قرار داده شد که در جاهایی از متن با آن مواجه می‌شویم.
