«هوای پاک» مطالبه مردم است

بهروز دهزاد
آلودگی هوا مساله پیچیده‌ای است که ناشی از عملکرد چند عامل مهم است که اگر نادیده گرفته شود، به طور حتم این آلودگی هوا به وجود می‌آید. با توجه به اینکه عوامل ایجاد کننده آلودگی شناخته شده است، دولت‌های حال و گذشته هیچ نوع عملکرد مثبتی در خصوص حل معضل آلودگی هوا نداشته‌اند که این خود زمینه ساز افزایش آلودگی هوا شده است.
طبق آمار منتشر شده بخش قابل توجهی از مرگ و میر افراد تنها ناشی از آلودگی شدید هوای کلانشهرها است. به طور حتم یکی از مهم‌ترین دلایل اجرایی نشدن طرح‌های مقابله با آلودگی هوا مسائل اقتصادی است، چرا که برای انجام برنامه‌های لازم یا حتی ثابت نگهداشتن سطح آلودگی هوا چند اقدام موثر نیاز است که در برخی از موارد این طرح‌ها در تضاد با منافع برخی از افراد و سازمان ها به خطر می‌افتد.
حیات برخی از مشاغلی که به صورت مستقیم از آلودگی هوا سودهای سرشار می‌برند، به خطر خواهد افتاد که البته این مهم نه تنها در کشور بلکه در بسیاری از کشورهای دنیا نیز این مقاومت‌ها در مقابل مبارزه با آلودگی هوا وجود دارد. مبارزه با آلودگی شهر تهران کار نشدنی نیست، ما الگوهای مناسبی را در این باره داریم که در شهرهای بزرگ با موفقیت به مرحله اجرا در آمده است، به گونه‌ای که منجر به پاکسازی بسیاری از شهرها نیز شده است. به عنوان مثال یکی از راه‌های موثر جلوگیری هر چه بیشتر هوای شهرها استفاده از فیلترها کاتالیزور شده است که به لوله اگزوز خودروها متصل می‌شود که این خود می‌تواند باعث کاهش آلودگی هوا شود. 
در ايــران ميــزان انتشــار آلاينـده‌هـاي هـوا در شـهرهايي ماننـد اهـواز، تهـران، اصــفهان، اراك و مشــهد در بيشــتر ســال در ســطح خطرنـاك قـرار دارد که البته بخـش حمـل و نقـل و صـنعت بـه ترتيـب مهـمتـرين بخـش‌هـاي آلودكننـده هـــوا هســـتند.


در رابطـــه بـــا آلــودگي هــوا يــك طــرف دولــت قــرار دارد. از طــرف ديگــر مــردم که بــراي رســيدن بــه يــك تعامــل مشترك بـين مـردم و دولـت بايـد رفتـار و ترجيحـات هــر يــك از طــرفين شــناخته شــده و مــورد ارزيــابي قــرار گيــرد، ترجيحــات و وظــايف دولــت در قالــب قانون به نظام اجرايـي ابـلاغ مـي شـود و دولـت نمی‌تواند خـارج از قـانون عمـل كنـد.
یکی از مهمترین و اصولی‌ترین راهکارهای کاهش آلودگی هوا در کلان شهرها توسعه حمل و نقل عمومی است، اما در این بخش دولت‌های مختلف نتوانسته‌اند، به طور جدی از این امر حمایت کنند.