روزنامه خراسان
1401/11/12
نقش امام جواد(ع) در آماده‌سازی شیعیان برای عصر غیبت
نوائیان - دوران امامت امام جواد(ع)، برخلاف باور برخی مورخان، ابداً دوران توأم با آرامشی نیست؛ شاهد ما بر این مدعا روایت تنها 250 حدیث از آن حضرت است، در حالی که منابع رجالی، نام حدود 110 نفر را در زمره جوادالائمه(ع) ذکر کرده‌اند. این مسئله خبر از اختناقی می‌دهد که پیرامون آن امام همام را فرا گرفته و حتی در منزل و مکان‌های خصوصی نیز، به واسطه وجود «ام‌الفضل»، دختر مأمون و همسر امام، برقرار بود. با این حال، این وضعیت دشوار، مانع از آن نشد که امام جواد(ع) با استفاده از شبکه وکالت و نیز، موضع‌گیری‌های به موقع در برابر جریان‌های منحرفی که اعتقادات شیعیان را تهدید می‌کرد، زمینه رشد و تعالی دوستداران مکتب اهلبیت(ع) را فراهم کند. افزون بر این‌ها، دایره کسانی که در محضر امام(ع) کسب فیض می‌کردند، فقط به شیعیان محدود نبود؛ در میان راویان احادیث جوادالائمه(ع) می‌توان افرادی مانند «خطیب بغدادی» را که از علمای اهل‌سنت بود، یافت. به این ترتیب، امام نهم(ع)، طی دوران امامت خود که از سال 203 تا 220ق، تقریباً به مدت 17 سال ادامه داشت، نه فقط موفق به سامان دهی امور شیعیان شد و توانست معارف الهی اهلبیت(ع) را در میان پیروان دیگر مذاهب اسلامی منتشر کند، بلکه با تقویت شبکه وکالت و سازمان دهی ارتباطات میان امام و شیعیان از طریق آن، فرایند ورود به عصر غیبت را وارد مرحله‌ای جدید کرد. این مسئله، به ویژه بعد از به شهادت رسیدن امام رضا(ع) و از بین رفتن هرگونه احتمال بازگشت امامان شیعه علیهم‌السلام به موقعیت حکومتی ثامن‌الحجج(ع) ضروری‌تر از هر زمان دیگر بود. این رویکرد، در دوران ائمه بعدی، با تقویت بیشتر جایگاه اعتقادی شیعیان و آموزش دقیق‌تر نیاز و ضرورت‌های عصر غیبت، تکمیل شد. مدافعان سنگر ولایت افزون بر این‌ها، شاگردان امام جواد(ع) نیز، در ترویج و تبلیغ دانش الهی آن حضرت، نقشی ویژه ایفا می‌کردند. هر چند که به دلیل اختناق عصر معتصم عباسی، شرایط برای حضور مؤثر در محضر امام(ع) سخت و گاه غیرممکن بود، اما شاگردان و وکلای امام جواد(ع) سعی در تقویت جبهه حق داشتند و به این منظور، خطرهای بسیاری را به جان می‌خریدند و به نقاط مختلف سرزمین‌های اسلامی سفر می‌کردند. به این ترتیب، علاوه بر شبکه گسترده وکالت که باعث حضور کارگزاران امام(ع) در اقصی نقاط سرزمین‌های اسلامی، از جمله اهواز، همدان، قم، بُست، ری، بصره، واسط و ... می‌شد، شاگردان آن حضرت نیز، نقش مهمی در برخورد با تفکرات انحرافی داشتند. شخصیت‌هایی همچون «عبدالعظیم حسنی(ع)»، «علی بن مهزیار»، «احمد بن محمد بزنطی»، «زکریا بن آدم»، «محمد بن اسماعیل بن بزیع»، «حسین بن سعید اهوازی» و «احمد بن محمد برقی» در زمره افرادی بودند که در مکتب امام جواد(ع) تربیت شدند و نقشی مهم در ترویج آموزه‌های اهلبیت(ع) در سراسر جهان اسلام ایفا کردند. آن حضرت، به تعدادی از دوستداران و شیعیانشان اجازه داده بود که در دستگاه خلافت عباسی نفوذ و با پذیرش مناصب حکومتی، مسیر را برای معرفی هر چه بیشتر معارف اهلبیت(ع) و تقابل با تفکرات انحرافی، هموار کنند. با تدابیر امام جواد(ع)، تعدادی از اصحاب دانشمند آن حضرت، دست به سفرهای مداوم تبلیغی به مناطق مختلف سرزمین‌های اسلامی می‌زدند. حضور این افراد در میان مسلمانان و معرفی آموزه‌های اهلبیت(ع) به مردم، یکی از مهم ترین اقدامات امام جواد(ع)، برای برچیدن بساط غالیان و منحرفانی بود که با سوءاستفاده از نام و جایگاه اهلبیت(ع)، برای خود دکانی ساخته بودند و مردم را از مسیر اسلام راستین، دور می‌کردند. این مسئله، به ویژه با شیوع تفکرات غیر اسلامی در جامعه آن، از طریق مراکزی مانند «بیت‌الحکمه» ضرورت بیشتری پیدا می‌کرد و امام(ع) که با علم الهی خود، از این ضرورت آگاه بود، با تدبیر دقیق و مدیریت سازمان دهی شده، سدی محکم در برابر این انحرافات بنا کرد.
سایر اخبار این روزنامه
رئیسی: برنامه دولت ثبات در سفره مردم است
نقش امام جواد(ع) در آماده‌سازی شیعیان برای عصر غیبت
رزمایش «بسیار سرد» در شمالگان
بار بودجه های غیر واقعی بر جیب مردم
حیواناتی که شبیه جانوران فیلم های تخیلی هستند
بهار، فصل خون و سرنوشت در اوکراین
چرا انقلاب اسلامی؟ چرا رهبری امام(ره)؟
عطر فجر چهل و چهارم در دیدار یاران
بابک همچنان در بند، نقش متفاوت عزتی و دفاعیات آجورلو
روی خوش بودجه به پارک‌های علم و فناوری
زیر و بم جهش اشتغال خراسان رضوی
فوق لیسانس دربازار جاعلان ۷۰۰ هزار تومان !
دیار فرشتگان سپیدپوش
