روی خوش بودجه به پارک‌های علم و فناوری

مصطفی عبدالهی- برای دومین سال متوالی، رویکرد دولت و مجلس برای حمایت از دانش‌بنیان‌ها در حال اجرایی شدن است و خودش را در میزان افزایش بودجه ها نشان می دهد؛ اگرچه که هم تخصیص یافتن این بودجه مهم است و هم تداوم روند افزایشی آن برای داشتن سهم منطقی از کل بودجه کشور. کارنامه درخشان پارک ها بر اساس اعلام وزارت علوم، 45 پارک علم و فناوری در سراسر کشور فعال است که در آن ها، 199 مرکز رشد، 7953 واحد فناور و 1664 شرکت دانش‌بنیان شکل گرفته و 57 هزار نفر، که غالبا نیروهای جوان و نخبه اند، مشغول به کار هستند. ظرفیتی بی نظیر که نقطه امیدی برای تحول آفرینی در کشور است و باید همه ظرفیت ها را برای پشتیبانی از آن ها پای کار آورد.  این حمایت ها، ثمرات خود را هم داشته و تا پایان سال 99، بیش از 2190 دانش فنی در این پارک ها تجاری سازی و 513 فناوری آن ها نیز به خارج از کشور صادر شده است. از نظر ریالی هم شرکت ها و واحدهای فناور مستقر در پارک های علم و فناوری، تا سال 99 حدود 130 هزار میلیارد ریال فروش داشته اند. این پارک ها با وجود نقش مهمی که در تحقق چشم انداز کشور دارند، اما همواره با بی مهری بودجه ای مواجه بوده اند تا جایی که برخی از آن ها، حتی توان اداره امور جاری خود را هم نداشته اند. اگرچه این مشکل هنوز هم حل نشده اما از سال گذشته، با تصویب قانون جهش تولید دانش بنیان و همچنین انتخاب شعار «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» برای سال 1401، عزم دولت و مجلس برای حمایت جدی از فعالان این حوزه جزم شده است. افزایش 30 درصدی در لایحه طبق گزارش مرکز پژوهش های مجلس، دولت در لایحه بودجه 1402 برای 34 پارک علم و فناوری، 16 هزار و 326 میلیارد ریال اعتبار پیش بینی کرده است که نسبت به امسال 30.4 درصد افزایش داشته است. علت تفاوت تعداد پارک های مشمول بودجه با کل پارک های علم و فناوری کشور هم در این است که تعدادی از آن ها در داخل دانشگاه ها مستقر هستند و بودجه آن ها در بودجه همان دانشگاه لحاظ شده است اما برای این 34 پارک، علاوه بر افزایش 30.4 درصدی بودجه عمومی، اعتبارات هزینه ای و اعتبارات تملک دارایی های سرمایه ای نیز به ترتیب 21.9 درصد و 21.2 درصد بیشتر شده و بودجه مصارف عمومی حاصل از درآمدهای اختصاصی پارک ها نیز رشد 57.8 درصدی را پیش رو دارد. امید پارک ها به بازگشت عوارض ارزش افزوده  دولت در لایحه امسال هم بر اجرای تبصره 7 ماده 39 قانون مالیات بر ارزش افزوده تاکید و پارک ها را به دستیابی به بودجه حاصل از آن امیدوار کرده است. طبق این تبصره، باید صد درصد عوارض ارزش افزوده شرکت های فناور مستقر در هر پارک علم و فناوری، توسط سازمان امور مالیاتی کشور به همان پارک اختصاص داده شود تا از آن برای ایجاد، توسعه و نگهداری زیرساخت ها و فضاهای عمومی، آموزشی، پژوهشی و فناوری استفاده شود. این یک قانون حمایتی امیدبخش است اما افسوس که طبق گزارش مرکز پژوهش های مجلس و اعلام پارک ها، تا کنون این قانون برای امسال اجرا نشده است و بسیاری از پارک ها، به ویژه آن ها را که در مناطق کم برخوردار مستقر هستند، دچار مشکل کرده است. ارزیابی بودجه از نگاه پارک ها درباره میزان بودجه پارک های علم و فناوری، حتما باید نظرات خود آن ها را هم شنید تا بتوان قضاوت درستی درباره میزان و درصد افزایش آن داشت. «محسن پیلان نژاد» مدیرکل برنامه ریزی و امور اقتصادی پارک پردیس، به‌عنوان مهم‌ترین و بزرگ ترین پارک فناوری کشور در گفت و گو با خراسان توضیحاتی در این باره می دهد و می گوید: طی دو سال اخیر، با توجه به اجرای قانون جهش تولید دانش بنیان و همچنین شعار امسال، شاهد افزایش قابل توجه بودجه پارک ها به نسبت سال های قبل از آن هستیم که یک اتفاق امیدبخش است، هرچند که این افزایش حدود 30 درصدی از تورم و از میزان افزایش دیگر بخش ها کمتر است. دغدغه سهم و تخصیص  پیلان نژاد ادامه می دهد: یکی از مشکلات دانش بنیان ها و پارک های علم و فناوری این است که سهم بودجه این حوزه از کل بودجه کشور سهم کمی است که باید افزایش یابد، ضمن آن که تخصیص یافتن همین بودجه های مصوب و اجرای درست قوانینی مانند مالیات بر ارزش افزوده هم یک مطالبه جدی است اما معمولا به طور کامل محقق نمی شود. او می افزاید: متاسفانه در زمان تخصیص بودجه آموزشی و پژوهشی، به طور طبیعی، دانشگاه ها و وزارت آموزش و پرورش در اولویت قرار می گیرند و بودجه آن ها تخصیص داده می شود، اما ما در اولویت های پایین قرار می گیریم. اول حمایت، بعد انتظار درآمدزایی او به نکته مهمی هم اشاره می کند: مسئولان از پارک های علم و فناوری انتظار درآمدزایی و خودکفایی دارند که انتظار منطقی و به جایی است اما قبل از این مرحله، باید حمایت های درست و لازم را از فناوران داشته باشند. به گفته پیلان نژاد، ارائه مشوق ها و محرک هایی برای درآمدزایی مانند تسهیل صدور مجوزها، ارائه معافیت ها، معرفی فناوران به دستگاه های اجرایی و ...، برخی از این مشوق هاست که می تواند هم فناوران را به حمایت دلگرم کند، هم دولت را به افزایش در آمدزایی آن ها.