سفر سرزده بایدن و سرنوشت جنگ بهار

جنگ روسیه علیه اوکراین، سه روز دیگر یعنی در 24 فوریه2023، نخستین سال خود را به پایان می رساند. جنگی که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، با هدف مقابله با عضویت اوکراین در پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و جلوگیری از نزدیک شدن آمریکا و متحدانش به مرزهای خود، کلید زد. مسکو در آن زمان بر این باور بود که می تواند با تهدید یا تهاجم کوبنده و سریع، دولت کی‌یف را که با آمدن ولودیمیر زلنسکی بیش از پیش به غرب نزدیک شده بود، از این تصمیم منصرف کند. پوتین جنگ را با این تصور که کی‌یف، پایتخت اوکراین، پیش از حمایت و ورود ناتو به ماجرا سقوط می‌کند یا دست کم اعضای این پیمان نظامی واکنش خود را به اعتراضات و تحریم‌های لفظی محدود می‌کنند، آغاز کرد. تصور بیراهی هم نبود. این همان واکنشی بود که آمریکا و کشورهای اروپایی در پی الحاق شبه جزیره کریمه در سال 2014 از خود نشان داده بودند. اما طی 12 ماه گذشته، خیلی از  برنامه ها و پیش بینی های مسکو محقق نشد. ارتش روسیه تا دروازه های کی‌یف، پیشروی کرد و با مقاومت ارتش اوکراین، طی چند هفته مجبور شد از مواضع خود عقب نشینی کند اما ماجرا به همین جا ختم نشد. با این که اوکراین عضو ناتو نبود و حمایت از آن ضرورتی نداشت، دولتمردان کشورهای عضو ناتو با تغییر رویکرد خود، به حمایت نظامی از اوکراین در کنار تحریم های بین المللی  علیه روسیه پرداختند. آن ها حتی بارها تاکید کردند که نبرد اوکراین مانند جنگ روسیه علیه اروپا و غرب است. حاصل این رویکرد، کنار گذاشتن خط قرمزها برای ارسال موشک انداز، سامانه های پدافندی و تانک به اوکراین بود. سفر دیروز جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا به پایتخت اوکراین نیز مهر تاییدی بر حمایت همه جانبه غرب در جنگ روسیه علیه این کشور بود.  سفر سرزده جو بایدن به کی‌‌‌‌‌‌‌یف در آستانه سالگرد تهاجم روسیه به چند دلیل دارای اهمیت است. چیزی تا پایان ماه فوریه و آغاز جنگ خونین بهار باقی نمانده و سفر رئیس جمهور آمریکا به اوکراین و همچنین اعلام کمک نظامی جدید نیم میلیارد دلاری، می تواند پیامی جدی برای روسیه باشد. دیگر این که، این سفر در حالی انجام شده است که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ، دولت پکن را به ارسال کمک های تسلیحاتی به روسیه ‌ متهم کرده اند. هرچند که وانگ یی، مدیر دفتر کمیسیون امور خارجی چین، این ادعا را رد کرده است اما می توان سفر بایدن را مانند یک صف بندی جدی میان شرق و غرب و یک پیام روشن تلقی کرد. همان طور که گفته شد، سفر بایدن، در سالگرد آغاز جنگ و در آستانه نبرد سرنوشت ساز فصل بهار انجام شده است. اما چرا این نبرد سرنوشت ساز است؟ پولیتیکو روز یک شنبه در مقاله ای در این باره نوشت: «پیش‌زمینه سفر بایدن پیچیده، خطرناک و نامطمئن است[...] غربی‌ها از این نگران‌اند که روسیه پس از یک سال، جای پای خود را محکم کند و اوکراین در برخی جبهه‌های شرق و جنوب، از پس روسیه برنیاید و روند ارسال سلاح از غرب به کی‌یف به مرور زمان کُند شود.» اگر این فرض را در نظر بگیریم که جبهه غرب در بلندمدت نخواهد توانست به صورت متحد (همچون اکنون) به کمک تسلیحاتی اوکراین بپردازد، به این نتیجه می رسیم که زمان جنگ بزرگ یا حالاست یا هیچ وقت. اکنون که روسیه بسیاری از مواضع اشغال کرده خود در اوکراین را از دست داده و چین تمایل چندانی برای کمک تسلیحاتی به روسیه از خود نشان نداده، وقت تصمیم گیری برای به نتیجه رساندن جنگ است. اما، این جنگ برای دولت کی‌یف چند پیش نیاز دارد. اوکراین ماه‌ هاست که به‌رغم کمبود نفرات، در شهر باخموت در برابر روسیه می جنگد. شهری در شرق اوکراین و در منطقه دونباس که به رغم ارزش نمادین، فاقد هرگونه اهمیت استراتژیک است. باخموت، در خط مقدم منطقه دونتسک، پیش از جنگ ۷۰ هزار نفر جمعیت داشت اما اکنون ویرانه ای بیش نیست. دولت اوکراین برای نتیجه گیری از جنگ یک ساله روسیه، نیازمند این است که با واگذاری نبرد در دونباس، روی جبهه جنوب متمرکز شود. بر اساس این راهبرد اوکراین می‌تواند روسیه را مجبور به عقب نشینی کند و نبرد بر سر کریمه را کلید بزند؛ به جای آن که درگیر دونباسی شود که از سال 2014 تاکنون، در اشغال نیروهای هوادار روسیه و به تازگی ارتش مسکوست. نکته مهم این است که اوکراین اکنون برای مقابله با روسیه، به چیزی فراتر از تانک های پیشرفته لئوپارد و موشک اندازهای هیمارس نیاز دارد. تسلیحاتی که اعضای ناتو هنوز برای ارسال آن به اوکراین تصمیمی نگرفته اند و ارسال نشدن آن ها روی سرنوشت جنگ تاثیرگذار خواهد بود. جنگی که می تواند مختصات صلح در آینده را ترسیم کند.