تبریک پرتردید غرب به اردوغان در میانه استقبال گرم شرق

به گزارش «جوان»، شورای عالی انتخابات، با شمارش آرای انتخابات ترکیه، اعلام کرد که رجب طیب اردوغان با کسب ۱۴/۵۲ درصد آرا بر رقیب خود، کمال قلیچداراوغلو، که ۸۶/۴۷ درصد آرا را به دست آورد، پیروز شده است. اردوغان پس از مسجل شدن پیروزی از استانبول به آنکارا رفت، مقابل کاخ ریاست جمهوری ترکیه برای جمعیت کثیری از هوادارانش سخنرانی کرد و خطاب به آن‌ها گفت: «شما دوباره این وظیفه را به ما دادید، ما با هم قرن ترکیه را خواهیم ساخت.» اردوغان خواستار «وحدت و همبستگی» شد، پیروزی خودش را پیروزی ترکیه خواند و در ابتدای سخنان خود نیز، با خواندن آهنگ «برای کسانی که می‌شنوند، برای کسانی که نمی‌شنوند»، خرسندی خود را از انتخاب مجددش بروز داد. در مقابل، کمال قلیچداراوغلو، رقیب او که در چالشی‌ترین انتخابات دو دهه اخیر از اردوغان شکست خورد، انتخابات ترکیه را یک دوره انتخاباتی ناعادلانه خواند و گفت که تمام بودجه‌های دولتی برای یک حزب سیاسی بسیج شده و زیر پای یک نفر گذاشته شده بود. قلیچداراوغلو که آرای او فقط ۳/۴ درصد از اردوغان کمتر است، انتخابات ترکیه را بروز اراده «ملت ترکیه برای تغییر» توصیف کرد و وعده داد به مبارزه برای دستیابی به دموکراسی ادامه دهد.
تبریک از تل‌آویو تا طالبان
انتخابات ترکیه که با مشارکت ۸۵ درصدی برگزار شد، از پکن تا مسکو و از آنجا تا قلب اروپا و واشنگتن با تبریک رهبران شرق و غرب به اردوغان روبه‌رو شد. در منطقه نیز، از کابل تا تهران و از اینجا تا بغداد و باکو، رهبران منطقه، انتخاب مجدد اردوغان را تبریک گفتند. ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور در پیامی با تبریک پیروزی مجدد اردوغان، آن را نشانگر تداوم اعتماد ارزشمند ملت ترکیه به وی دانست. در باکو، «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان با اردوغان تماس تلفنی برقرار کرد و این پیروزی را اعتماد مردم ترکیه به سیاست اردوغان ارزیابی و ابراز اطمینان کرد که توسعه همه‌جانبه ترکیه تحت رهبری رجب طیب اردوغان در سال‌های آینده ادامه خواهد یافت. «جیحون بایراموف» وزیر امور خارجه آذربایجان نیز در توئیتی نوشت: «اطمینان داریم که اتحاد راهبردی بین جمهوری آذربایجان و ترکیه تقویت شده و ادامه خواهد یافت.» نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان که کشورش در میانه مذاکرات صلح با باکو قرار دارد، ابراز امیدواری کرده که «پس از انتخابات ریاست جمهوری ترکیه بتوانیم روابط ارمنستان و ترکیه را عادی کنیم.» اسحاق هرتزوگ، رئیس رژیم صهیونیستی پیروزی اردوغان را تبریک گفت و ابراز اطمینان کرد که روابط تل‌آویو و آنکارا تقویت خواهد شد. همزمان، اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس «پیروزی اردوغان را تبریک گفته و ابراز امیدواری کرده در دوره جدید ریاست جمهوری اردوغان، شاهد مرحله تازه‌ای از حمایت‌های ترکیه از قضیه فلسطین و قدس باشیم.» طالبان، در اولین لحظات پس از شمارش ابتدایی آرا پیام تبریک محمدحسن آخوند، رئیس‌الوزرای (نخست‌وزیر) حکومت طالبان را منتشر کرد که در آن آمده است: «پیروزی برجسته جلالت‌مآب رجب طیب اردوغان را در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به شخص جناب اردوغان و ملت برادر و دوست ترکیه تبریک گفته، از خداوند متعال یک ترکیه قوی، با ثبات و در خدمت دین مبین اسلام که این کشور در منطقه و جهان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، خواهانم.»
نگرانی غرب از سمت و سوی آنکارا در ناتو
پیام تبریک رهبران جهان برای پیروزی اردوغان با لحن‌هایی متفاوت، نشانه بیم و امید آن‌ها از سمت وسوی سیاست خارجی اردوغان در دور دوم ریاست جمهوری است. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه که طی سال‌های اخیر، سمت و سوی شرقی سیاست‌های اردوغان او را دلگرم کرده، انتخاب مجدد اردوغان را «نشانگر قدردانی مردم ترکیه خوانده و در پیام خود گفته که این پیروزی نشان می‌دهد که مردم ترکیه از سیاست خارجی مستقل اردوغان قدردانی می‌کنند.» پوتین در پیام خود گفته است: «پیروزی در انتخابات نتیجه طبیعی کار فداکارانه شما به عنوان رئیس‌جمهوری ترکیه بود و گواه روشنی بر حمایت مردم ترکیه از تلاش‌های شما برای تقویت حاکمیت دولتی و اجرای سیاست خارجی مستقل است.» مائو نینگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین هم گفته که پکن «مشتاق است روابط دوجانبه با ترکیه را به سطح جدیدی ارتقا دهد.» امریکا و دول اروپایی هم انتخاب مجدد اردوغان را تبریک گفته‌اند، ولی محتوای پیام آن‌ها انعکاس نگرانی پنهان از سمت و سوی آتی سیاست خارجی ترکیه به خصوص در مناسبات آن با ناتو است. جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا در توئیتر نوشت: من مشتاقانه منتظر ادامه همکاری به عنوان متحدان ناتو در مورد مسائل دوجانبه و چالش‌های مشترک جهانی هستم. «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه امریکا نیز پیروزی اردوغان را به وی تبریک گفت و ترکیه را «شریک و متحد ارزشمند ناتو» نامید. ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس در صفحه توئیتر خود ضمن تبریک به اردوغان از «انتظار مشتاقانه» برای تداوم همکاری قوی بین دو کشور، از افزایش تجارت گرفته تا مقابله با تهدید‌های امنیتی به‌عنوان متحدان ناتو نوشت. امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه هم در پیام تبریکش به اردوغان گفت: «فرانسه و ترکیه با چالش‌های بزرگی روبه‌رو هستند؛ بازگشت صلح به اروپا، آینده اتحاد اروپا آتلانتیک و دریای مدیترانه. ما با همراهی اردوغان به حرکت رو به جلو ادامه خواهیم داد.» اولاف شولتس، صدراعظم آلمان هم با انتشار پیامی ضمن تبریک به اردوغان نوشت: «آلمان و ترکیه شریک و متحدان نزدیکی هستند، مردم و اقتصاد ما عمیقاً در هم تنیده شده‌اند. ما به‌همراه هم قصد داریم با یک رویکرد تازه، برنامه مشترک خود را پیش ببریم.»‌گاردین در گزارشی درباره اثر انتخاب مجدد اردوغان بر مناسبات او با غرب، از تعبیر «غرب بین ترس و امید گرفتار شده» استفاده کرده و نوشته که «بیم آن می‌رود که او (اردوغان) از این نتیجه (انتخابات) سوءاستفاده کند تا این عضو بنیانگذار ناتو (ترکیه) را از غرب لیبرال سکولار دورتر کند.» به نوشته گاردین «انتخاب بدون قید اردوغان نه‌تن‌ها برای ترکیه، بلکه ناتو و هر نظمی که در پایان جنگ در اوکراین پدیدار می‌شود، مهم است. مسئله فوری جلوگیری از افتادن او در دامان ولادیمیر پوتین است.» گاردین به صحبت‌های سلیمان سویلو، وزیر کشور اردوغان اشاره کرده که در جریان مبارزات انتخاباتی گفت هرکسی که تمایلات غرب‌گرایانه نشان دهد، خائن است و نوشته که «شاید این فقط یک شعار تبلیغاتی بود، اما منعکس‌کننده طرز فکری در ترکیه و به طور بالقوه در کشور‌های دیگر است.»