روزنامه خراسان
1402/07/05
دفاع مقدس؛ عصر درخشان ادبیات پایداری
گروه ادب و هنر- جنگ تحمیلی که شروع شد شاید کمتر کسی فکرش را می‌کرد که قراراست این جنگ، هشت سال طول بکشد و همچنین قرار است در آینده موضوعات مربوط به دفاع مقدس به‌قدری موردتوجه نویسندگان و شاعران قرار گیرد که رفته‌رفته تبدیل به یکی از ستون‌های اصلی تولیدات ادبی کشور شود. برخی کارشناسان، آثار ادبی تولیدشده در این حوزه را بخشی از تاریخ بلندبالای ادبیات پایداری (مقاومت) می‌نامند که در مدتی کوتاه، توانسته تحولات زیادی را چه ازنظر کیفی و چه کمی در حوزه ادبیات داستانی و شعر به وجود آورد. تحولاتی که در شعر و داستان معاصر یک نقطه عطف به شمار می‌آید. به مناسبت هفته دفاع مقدس با محمدرضا سنگری، استاد زبان و ادبیات فارسی، نویسنده، شاعر و منتقد ادبی درباره ویژگی‌های آثار تولیدشده در این حوزه گفت‌وگو کرده‌ایم. از یادگار زریران تا دفاع مقدس سنگری درباره ادبیات پایداری و پیشینه آن می‌گوید: سابقه ادبیات حماسی و پایداری به‌پیش از اسلام برمی‌گردد. اگر ما ادبیات گذشته‌مان را مرور کنیم با آثار فراوانی مواجه می‌شویم که یادآور مقاومت یک ملت در برابر متجاوزان است از آن جمله می‌توان به اثر ماندگار «یادگار زریران» اشاره کرد. (یادگار زریران، رساله حماسی کوتاهی که در سال ۵۰۰ میلادی یا کمی دیرتر نوشته‌شده است. این اثر قدیمی‌ترین داستان پهلوانی است که به زبان ایرانی برای ما به یادگارمانده است.) وی می‌افزاید: ایستادن در برابر هر عنصری که هویت یک جامعه را تهدید می‌کند پایداری نام می‌گیرد و هر اثری در این حوزه تولید شود جزو ادبیات پایداری است، بنابراین حتی شاهنامه فردوسی را (از منظر مقابله در برابر زبان ستیزی) می‌توان زیرمجموعه ادبیات پایداری دانست. آثار تولیدشده در حوزه دفاع مقدس نیز از جمله دیگر آثاری است که زیرشاخه ادبیات پایداری قرار می‌گیرد. درخشان ترین فصل ادبیات پایداری وی با اشاره به تولید آثار موفق ادبی در حوزه دفاع مقدس تصریح می‌کند: درخشان ترین بخش آثار حوزه ادبیات پایداری در همین دوره ما با موضوع دوران دفاع مقدس خلق‌شده است. اگر قرار باشد به انصاف به داوری شعرها و داستان‌های دفاع مقدسی بنشینیم این آثار از برخی آثار گذشته پخته‌ترند. سنگری در ادامه با اشاره به خاطره نگاری به‌عنوان یکی از گونه‌های دیگر ادبیات پایداری می‌گوید: یکی از شاخه‌های بی‌نظیر دیگر در ادبیات دفاع مقدس به حوزه خاطره نگاری مربوط میشود. تا امروز که این گفت‌وگو انجام میشود، بیش از 8 هزار اثر در حوزه خاطره‌نویسی دفاع مقدس داریم. بیشترین اثر خلق‌شده در میان گونه‌های ادبی دفاع مقدس مربوط به این حوزه است. در این زمینه می‌توان به کتاب‌هایی ازجمله «دا»، «خاک‌های گرم کوشک»، «پایی که جا ماند»، «سرباز کوچک امام» و... اشاره کرد. وی خاطرنشان می‌کند: زندگی‌نامه رزمندگان دفاع مقدس را می‌توان از جمله دیگر گونه‌های ادبی دانست که در این حوزه نیز آثار بسیاری نوشته‌شده که در برخی از آثار ناپختگی‌هایی را شاهدیم ولی در کل این آثار نیز دارای شرایط قابل قبولی هستند. نمایش نامه، سفرنامه، نثر ادبی و... از دیگرگونه‌های ادبی در حوزه دفاع مقدس است. نویسندگان موفق ادبیات دفاع مقدس این استاد دانشگاه در پاسخ به این سؤال که آیا می‌توان امیدوار بود نسل‌هایی که دفاع مقدس را درک نکرده‌اند، در مسیر نویسندگی دفاع مقدس گام بردارند، می‌گوید: برخی افراد تصور می‌کنند نسلی که جنگ را نزیسته و در آن روزگار نبوده نمی‌تواند درباره جنگ بنویسد. به نظر من این نوع تفکر، خطایی بزرگ است زیرا به گمان من نسل‌های بعدی به دلیل این که کل عرصه دفاع مقدس و آثار تولیدشده در این زمینه را مقابل چشم خوددارند، قادر به آفرینش آثار بهتر و دقیق‌تری هستند. از واقعه عاشورا بیش از 1300 سال می‌گذرد ولی امروز شاهد تولید آثار فاخری با موضوع عاشورا هستیم. آثاری که نسبت به آثار ادبی گذشتگان از قوت بیشتری برخوردار است تاجایی که در برخی موارد ما در گذشته تاریخ ادبیاتمان اثری به این قدرت نداریم. هیچ‌کدام از ما نمی‌توانیم بگوییم کسی که عاشورا را ندیده نمی‌تواند یا نباید دراین‌باره بنویسد. به گمان من نسل‌های بعدی بسیار روان‌تر و جامع‌تر برای دفاع مقدس می‌نویسند. گواه این ادعا هم بسیاری از آثار درخشان داستانی است که در دهه 90 نوشته‌شده است. ناگفته‌هایی که هنوز به سراغشان نرفته‌ایم این شاعر و نویسنده برجسته در پاسخ به این سؤال که چه ناگفته‌هایی از دفاع مقدس باقی‌مانده که نویسندگان ما هنوز به سراغ آن نرفته‌اند، می‌گوید: ما هنوز ناگفته‌ها، نانوشته‌ها و نهفته‌های زیادی از دفاع مقدس داریم. نقش روستاها و فداکاری مردم آن در پشت جبهه و میدان جنگ، نقش زنان در پیروزی‌های آن دوران و... ازجمله این موارد است. امیدوارم تلاش‌های ارزنده‌ای برای پرداختن به این موضوعات در دستور کار هنرمندان، رسانه‌ها و مسئولان قرار گیرد.
سایر اخبار این روزنامه
کمبود پزشک متخصص در 410 شهرستان!
پشتوانه‌های مخالفت «مسی»و«رونالدو» با گوشی‌دار شدن فرزندان‌شان
چرا پذیرش قطعنامه 598 یک سال طول کشید؟
تشکیل پرونده برای فرزندان یک مقام ارشد دستگاه قضایی
دختر 13ساله در شکنجه‌گاه مخوف مرد شیشه‌ای!
تجربه جنگ برای رسیدن به قله
پاک‌سازی ناقص تروریست‌ها
طلسم طلای هانگژو روی تور شکست
دفاع مقدس؛ عصر درخشان ادبیات پایداری
سعودی،یک قدم نزدیک‌تر به انرژی هسته‌ای
نگرانی‌ها درباره خروج سیمان و فولاد از بورس کالا
معمای «لرزش و صدای مهیب» در خرم‌آباد
سیسیل زیبا خاستگاه مافیا
