انتظار کشنده در کشف قتل مهرجویی

جوان آنلاین: از زمان انتشار خبر قتل داریوش مهرجویی و همسرش وحیده محمدی‌فر انتظار کشنده‌ای برای شناسایی و بازداشت عاملان حادثه جامعه را در بر گرفته‌است؛ انتظاری که در صورت بازداشت عاملان حادثه پرسش‌های بیشتری را پیش روی افکار عمومی قرار می‌دهد، منتها تا سر آمدن این انتظار همه چشم‌ها به عملکرد پلیس دوخته شده که حالا گذشت زمان انتظار‌ها را از عملکردش بالاتر برده‌است.  ساعت ۲۲:۲۰ شامگاه یک‌شنبه که مونا مهرجویی پلیس را از ماجرای قتل والدینش با خبر کرد، عامل یا عاملان حادثه هنوز شهرک زیبادشت مرکزی فردیس کرج را ترک نکرده یا مسافت زیادی از محل حادثه دور نشده‌بودند. شاید هم متهمان هنگام فرار از کنار خودرو‌های پلیس که خودشان را به محل جنایت می‌رساندند، عبور کرده بودند، با این حال توانستند فاصله خود را با پلیس زیاد کنند. از زمان وقوع حادثه مقام‌های پلیس و قضایی بسیاری در ویلا‌ی کارگردان فقید حاضر شده و شرایط صحنه جرم را بررسی‌کرده و گمانه‌زنی‌های خود را درباره نحوه بروز حادثه مطرح کرده‌اند. مقام‌های سیاسی از جمله رؤسای جمهور و قضائیه برای اعتماد‌بخشی به جامعه و همدلی با هنرمندان، پلیس را برای رمزگشایی زودتر از پرونده تحت فشار گذاشته‌اند، با وجود این، سرعت انتشار حاشیه‌های مطرح شده در پرونده سرعت گرفته‌است و در صورتی که عملکرد پلیس نتواند به بازداشت متهمان منجر شود، دایره بی‌اعتمادی به پلیس گسترده‌تر خواهد شد.     فناوری‌های نوین مجهز بودن به فناوری‌های نوین برای کشف جرائم یکی از مهم‌ترین ابزار‌هایی است که می‌تواند در جلب اعتماد عمومی به تولید و تأمین امنیت از سوی پلیس مؤثر باشد. بخشی از این فناوری‌ها با بررسی دوربین‌های مداربسته، نقطه‌زنی گوشی‌های تلفن‌همراه، چهره‌زنی افراد، بررسی تماس‌های صوتی، متنی و تصویری حاصل می‌شود، منتها روشن است در شرایط فعلی بررسی این فراوانی تنها به واسطه مجهز بودن به فناروی‌های نوین از جمله هوش مصنوعی که بتواند در کسری از زمان صد‌ها هزار شماره تماس را پردازش کند و نتیجه مثبت را در اختیار پلیس قرار دهد ممکن است، در غیر این صورت در فقدان این تجهیزات پلیس ناگزیر می‌شود از نیروی انسانی که عملکردش با خطای محاسباتی و دربرگیری زمان زیادی همراه است کمک بگیرد.     پاسخ به افکار عمومی اینکه بدنه اجتماعی انتظار داشت پلیس ساعتی بعد از بروز حادثه روی داده بتواند سناریوی اتفاق افتاده را کشف کند، انتظار درستی است و باید آن را به حساب اعتماد اجتماعی به بدنه انتظامی گذاشت که پلیس همواره در مقام حرف روی آن تأکید دارد، با این حال باید برای پلیس هم مسلم باشد که هر چه از زمان کشف قتل فاصله می‌گیرد، اقناع افکار عمومی با دشواری بیشتری همراه می‌شود.     حادثه خبر نمی‌کند تردیدی وجود ندارد، زمان آبستن حوادث گوناگون است و هر لحظه امکان دارد بروز حادثه‌ای جامعه را متأثر کند، با این حال پاسخگویی به تأثر جامعه در گروی عملکرد‌هایی است که پس از آن برای اقناع افکار عمومی صورت می‌گیرد. پلیس با اینکه خود را نیرویی عملگرا می‌داند و در مقام حرف و عمل تلاش کرده همراهی عمومی را با خود همراه کند، با این حال در بزنگاه‌های حوادثی مثل جنایت روی داده قضاوت در مورد عملکردش به بدنه اجتماعی سپرده می‌شود. بزنگاه این حادثه آبستن حوادث جانبی زیادی شده‌است و حاشیه‌های بسیاری تلاش می‌کنند بر بطن اتفاق روی‌داده غلبه کنند. از جمله موضوع اتباع غیرمجاز که نارضایتی‌های عمومی درباره جرائمی که این دسته از افراد مرتکب می‌شوند، زمینه ناامنی در بستر اجتماعی را فراهم کرده‌است. با وجود اینکه طرح این موضوع تا کشف پرونده قتل در مقام طرح باقی می‌ماند، با این حال فاصله گرفتن بدنه مدیریتی برای پاسخگویی به مطالبه عمومی به عاملی برای پررنگ شدن ماجرا در یک پرونده جنایی منجر شده‌است. این نگرانی هم وجود دارد که با فاصله گرفتن از حادثه و کشف دشوار پرونده، موضوعات جانبی بر متن ماجرا غلبه پیدا کند و مسیر پرونده از آنچه از ماهیت یک پرونده جنایی در حال بررسی فاصله بگیرد. به باور نگارنده امکان کشف پیچیده‌ترین پرونده‌های جنایی از سوی کارآگاهان پلیس آگاهی امکان‌پذیر است، اما این امکان‌پذیری ممکن است نیازمند زمانی باشد که در جریان عمده پرونده‌های جنایی منجر به کشف جرائم می‌شود، با این تفاوت که در پرونده مطرح‌شده، فراهم کردن فرصت مناسب برای تیم جنایی در تعامل گام به گام سخنگوی پلیس با بدنه اجتماعی ممکن است.     بازداشت ۷ مظنون سردار سعید منتظرالمهدی، سخنگوی پلیس که در ویلای محل حادثه حاضر شده‌بود، درباره آخرین تلاش پلیس گفت که کارآگاهان در ادامه اقدامات و ارتباطات فنی در سه حوزه اطلاعاتی، آزمایشگاهی و میدانی هفت نفر از مظنونان پرونده را در عملیات‌های جداگانه در نقاط مختلف کشور دستگیر کردند. سخنگوی فراجا با بیان اینکه در این خصوص ابعاد تازه‌ای از فرآیند کشف ایجاد شد، اضافه کرد: «کماکان تحقیقات به صورت جدی در حال انجام است. شواهد و قرائن حکایت از اخبار امیدوارکننده در قطعیت در کشف جرم را دارد.» وی قبلاً هم گفته بود که تمامی اطلاعات و دلایل موجود در صحنه جرم از سوی کارآگاهان ویژه کشف قتل برداشت شده‌است. عملیات بررسی صحنه به پایان رسیده و کارآگاهان در حال تجزیه و تحلیل ادله موجود هستند. متأسفانه در ویلای مرحوم مهرجویی دوربینی نبود. دوربین‌های ورودی شهرک هم کار نمی‌کرد و البته این کارنکردن مربوط به یکی، دو روز اخیر نیست و از مدت‌ها قبل دوربین‌ها غیرفعال بودند، اما دوربین‌های دیگری که در این شهرک وجود داشت، از سوی کارآگاهان پلیس آگاهی مورد بررسی قرار گرفته است و اطلاعات موجود در آن تخلیه شد.» سخنگوی فراجا با اشاره به استفاده از سگ‌های ویژه کشف قتل در این پرونده گفته‌بود: «ردزنی‌هایی بر اساس رد خون مقتولین در مسیر فرار متهمان پیدا شده‌است. همچنین بالغ بر ۴ هزار خط تلفن مورد رصد قرار گرفته و عملیات پلیس با جدیت در حال انجام است و امیدواریم در کمترین زمان ممکن افراد قاتل شناسایی شوند.»    زمان دقیق کشف قتل مشخص نیست  سردار محمد قنبری، رئیس پلیس آگاهی فراجا هم درباره اینکه رسیدگی به این پرونده چه زمانی به نتیجه خواهد رسید، گفت: «اعلام زمان رسیدگی به نتیجه در تحقیقات پلیسی و جنایی به گونه‌ای نیست که بتوان زمان دقیق را برای آن اعلام کرد، اما کارآگاهان ما عزم خود را جزم کردند و با تمام توان علمی و آزمایشگاهی خود در حال رسیدگی به این پرونده هستند. ما منتظر نتایج تجزیه و تحلیل‌های آزمایشگاهی هستیم و تا زمانی که این‌ها به دست نیاید، نمی‌توان زمانی را اعلام کرد.»    احضار اعتماد و فراز دادستان تهران هم ضمن تأکید بر حساسیت این پرونده به احضار و تذکر به مدیران «اعتماد» و «فراز» اشاره کرد.  علی صالحی گفت: با توجه به موارد مطرح‌شده ناظر بر قتل، مدیران رسانه‌های «اعتماد» و «فراز» و همچنین برخی از انسان‌رسانه‌ها که مطالبی را در رابطه با این موضوع منتشر کرده‌بودند، فراخوانده‌شدند و تذکرات، توجیهات و ارشادات لازم در خصوص آن‌ها انجام شد.