42 دانشگاه ایرانی در جمع بهترین ها

 چه خبر خوشی بهتر از این که 42 دانشگاه کشور در جمع بهترین دانشگاه‌ها و مراکز و موسسات آموزش عالی جهان باشد؛ به ویژه این که تعداد دانشگاه های ایرانی در روند رتبه بندی های جهانی هر سال رو به رشد و افزایش است.آن طور که رتبه بندی جدید موضوعی شانگهای برای سال 2023 نشان می دهد، 42 دانشگاه ایرانی در میان دانشگاه‌های 106 کشور جهان در جمع بهترین ها قرار گرفته است.   رتبه بندی شانگهای چیست؟ نظام رتبه‌بندی موضوعی شانگهای یکی از معتبرترین رتبه‌بندی‌های جهانی است که نتایج آن توسط دانشگاه شانگهای ژیائوتنگ چین منتشر می‌شود. این رتبه بندی جهانی موضوعات آکادمیک که برای اولین بار در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، اکنون برای سال ۲۰۲۳ در ۵۵ رشته در قالب ۵ حوزه کلی شامل: مهندسی، علوم طبیعی، علوم زیستی، علوم پزشکی و علوم اجتماعی صورت گرفته است. جالب است بدانیم که رای و نظر ۱۴۴۷ استاد از ۱۲۲ دانشگاه و ۲۱ کشور  در این رتبه بندی لحاظ شده که نتایج نشان می دهد ۱۲۱ مجله برتر در ۴۳ موضوع، ۳۶ جایزه برتر در ۲۹ موضوع و ۳۱ کنفرانس برتر برای علوم و مهندسی کامپیوتر در آن مؤثر بوده است.   1900 مورد از 5 هزار دانشگاه این رتبه بندی 5 هزار دانشگاه از 104 کشور را بررسی کرده که نهایتا 1900 دانشگاه توانسته‌اند در این رتبه بندی جای بگیرند و مابقی صلاحیت و ویژگی های مورد نظر این رتبه بندی را دارا نبوده اند.   9 دانشگاه اولی ایرانی در شانگهای  از جمهوری اسلامی ایران امسال ۴۲ دانشگاه در این رتبه‌بندی جای گرفتند و دانشگاه‌های زنجان، شهرکرد، شهید چمران اهواز، شهید مدنی آذربایجان، صنعتی کرمانشاه، علوم پزشکی ارومیه، علوم پزشکی بابل، علوم پزشکی همدان و هرمزگان برای اولین بار در رتبه بندی سال ۲۰۲۳ حضور دارند.در رشته علوم و مهندسی نساجی؛ دانشگاه صنعتی امیرکبیر با رتبه ۱۵ و در رشته منابع آبی؛ دانشگاه تهران با رتبه ۳۷ دارای بهترین رتبه در میان دانشگاه‌های ایرانی در رتبه‌بندی ۲۰۲۳ موضوعی شانگهای هستند. 33 دانشگاه دیگر نیز که در این فهرست امشان دیده می شود، از این قرار است: دانشگاه‌های ارومیه، بین‌المللی امام خمینی، تبریز، تربیت مدرس، تهران، خوارزمی، زنجان، سمنان، شهرکرد، شهید چمران اهواز، شهید مدنی آذربایجان، شیراز، صنعتی اصفهان، صنعتی امیرکبیر، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، صنعتی شاهرود، صنعتی شریف، صنعتی کرمانشاه، صنعتی نوشیروانی بابل، علم و صنعت ایران، علوم پزشکی ارومیه، علوم پزشکی اصفهان، علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی بابل، علوم پزشکی بقیه ا...، علوم پزشکی تبریز، علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، علوم پزشکی شهید بهشتی، علوم پزشکی شیراز، علوم پزشکی کرمان، علوم پزشکی کرمانشاه، علوم پزشکی مازندران، علوم پزشکی مشهد، علوم پزشکی همدان، فردوسی مشهد، کاشان، کردستان، گیلان، مازندران، محقق اردبیلی و هرمزگان.   در کدام رشته ها هستیم، کجا نیستیم؟ آن طور که رتبه بندی شانگهای 2023 اعلام کرده، دانشگاه های ایران در ۴ رشته ریاضیات، علوم زمین، علم شیمی، اکولوژی در جمع برترین دانشگاه‌های دنیا هستند و در فیزیک، جغرافیا، اقیانوس شناسی و علوم جوی رتبه‌ای نداریم.   جولان ایرانی ها در رشته مکانیک   در رتبه‌بندی موضوعی شانگهای، دانشگاه ها در ۲۳ رشته حوزه مهندسی نیز بررسی شده‌اند که ایران در رشته مهندسی مکانیک با ۱۷ دانشگاه، پر تعدادترین دانشگاه‌های ایران در این حوزه‌های موضوعی شناخته شده است. در رشته مهندسی مکانیک تعداد ۱۷ دانشگاه از ایران در جمع ۴۰۰ دانشگاه برتر حضور دارند: دانشگاه تهران با رتبه ۵۱-۷۵، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل و دانشگاه صنعتی شریف با رتبه ۷۶-۱۰۰، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه بین المللی امام خمینی، دانشگاه علم و صنعت ایران و دانشگاه تبریز با رتبه ۱۰۱-۱۵۰، دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه شهرکرد با رتبه ۱۵۱-۲۰۰ از جمله دانشگاه‌های برتر ایرانی هستند.        نگاه دانشگاه تهران به رتبه بندی های جهانی چیست؟ ما برای یافتن این پاسخ که رتبه بندی های بین المللی دانشگاه چه شاخص ها و ابعادی دارد، به سراغ دکتر الهام امین زاده معاون بین الملل دانشگاه تهران رفتیم. دکتر امین‌زاده می گوید: این رتبه بندی ها بر اساس شاخص های متعددی همچون تعداد مقالات، فعالیت های بین المللی، تعداد دانشجویان خارجی و انجام پروژه های مشترک بین المللی و... بررسی و رتبه گذاری می شود. دکتر امین زاده می گوید: سه رتبه بندی شانگهای، کیو اس(QS) و تایمز به عنوان معتبرترین رتبه بندی های جهانی به شمار می آید که برای دانشگاه ها نیز قرار گرفتن در جایگاه خوب این رتبه بندی ها اهمیت دارد.از معاون بین الملل دانشگاه تهران، درباره نگاه و رویکرد این دانشگاه نسبت به این رتبه بندی ها می پرسم که می گوید: دانشگاه تهران در این زمینه با دقت بالا عمل می‌کند به ویژه رئیس دانشگاه که در اغلب جلسات، این رتبه بندی ها و شاخص ها را بررسی می کند و احیانا اگر نکته ای درباره بهتر شدن شرایط و کیفیت بهتر جایگاه‌ها وجود داشته باشد، درباره آن گفت وگو می شود. در این رابطه، کمیته ای نیز در دانشگاه تهران با همکاری معاونت پژوهش دانشگاه تشکیل شده که بخش بین الملل هم در آن مشارکت دارد.