هواپیمای چندملیتی در راه ایران

سعید ابوالقاسمی : برجام، قفل آسمان ایران را هم باز کرد. بعد از قراردادهایی که ایران با شرکت‌های بویینگ و ایرباس منعقد کرد و این دو شرکت متعهد به تأمین ناوگان جدید هوایی کشورمان شدند، حالا نوبت به هواپیماسازهای روسیه رسیده است. روسیه از دیرباز سهم بسیار زیادی در ناوگان هواپیمایی ایران داشته و اکنون به دنبال آن است تا از رقبای آمریکایی و فرانسوی خود عقب نماند. بر‌اساس‌این، این کشور ایران را متقاعد کرده تا قرارداد خرید 12 فروند هواپیمای سوخو سوپرجت 100 را امضا کند؛ قراردادی که خبر امضای آن در حاشیه برگزاری نمایشگاه هوافضای مکس 2017 که یکشنبه به پایان رسید، اعلام شد. الکساندر نوواک، وزیر انرژی روسیه و رئیس روسی کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور، در کنار این خبر اعلام کرد که حتی احتمال دارد در آینده قراردادی برای فروش 30 هواپیمای دیگر میان دو کشور به امضا برسد. آنچه مشخص است، این است که مسکو با اتکا به طرح فروش هواپیمای پیشرفته سوپرجت 100 می‌خواهد در چارچوب راهبرد افزایش سطح روابط اقتصادی با تهران، بخشی از نیازهای بازار هوایی ایران را تأمین و همچنین درآمد ارزی بیشتری جذب کند تا بتواند منابع مالی لازم را برای افزایش تولید آن به دست آورد. از سوی دیگر، افزایش پرواز این نوع هواپیما در ایران می‌تواند برای دیگر مشتریان بازار جهانی سوخو سوپرجت نیز تبلیغات خوبی باشد و برداشت قبلی تفاوت کیفیت هواپیماهای روسی با آمریکایی و اروپایی را کم‌رنگ‌تر کند. این دو عامل سبب شده تا روس‌ها اشتیاق زیادی برای جلب نظر طرف‌های ایرانی داشته باشند. پیش‌ازاین نیز یک مقام روسی در امور هواپیماهای مسافربری گفته بود مسکو علاقه‌مند به راه‌اندازی خط تولید قطعات و تجهیزات هواپیماهای روسی در ایران است و درصورتی‌که پیشنهاد ایرانی‌ها به تولیدکننده روسی برسد، قطعا این پیشنهاد را بررسی خواهند کرد.
یک قرارداد پرفرازونشیب
طرح خرید هواپیما از روسیه همواره روی میز طرف‌های ایرانی بوده است. این اشتیاق از آنجا نشئت می‌گیرد که روس‌ها همواره یکی از اصلی‌ترین شرکای تجاری ایرانی‌ها به شمار رفته‌اند و بنابراین عقد قرارداد خرید هواپیما از روسیه نیز می‌توانست خارج از چارچوب‌های اداری، روند سریع‌تری را طی کند. اواخر پاییز سال گذشته بود که مدیران ناوگان‌ هواپیمایی دو کشور از اشتیاق عقد قرارداد برای خرید هواپیماهای روسی خبر دادند. این موضوع را سید‌مقصود اسعدی‌سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی ایران، اعلام کرد و گفت شرکت‌های هواپیمایی ایران مذاکرات خود را درباره خرید هواپیماهای سوخو سوپرجت 100 با شرکت‌های روسی آغاز کرده‌اند. براساس این مذاکرات، ابتدا قرار بود این شرکت روسی محصول خود را به خطوط هوایی ایران معرفی کند و پس‌ازآن مذاکرات آغاز شود؛ ولی پس از معرفی اولیه این محصول از سوی سوخو، اسعدی‌سامانی که خود خبر مذاکره برای خرید سوخو را رسانه‌ای کرده بود، اعلام کرد که ایران دیگر سوپر‌جت روسیه را نمی‌خواهد. او گفت: «پس از معرفی این هواپیمای روسی، به دلیل وجود مشکلات فنی علاقه‌مندی خود را برای خرید این نوع هواپیما از دست دادیم؛ ضمن اینکه این هواپیما برای شرکت‌های هواپیمایی ایرانی شناخته‌شده نیست و مهم‌تر اینکه سوپر‌جت در قسمت دم خود یک مشکل فنی دارد که باید آن را رفع کند». این خبر با واکنش طرف‌های روسی روبه‌رو شد. دیمیتری روگوزین، معاون نخست‌وزیر روسیه، وجود مشکلات مطرح‌شده درباره سوپر‌جت را رد کرد. او حتی گفت که احتمال دارد تا سال 2020 تعداد زیادی از هواپیماهای مسافربری سوخوی سوپرجت به ایران فروخته شود. پس از آن، ایران اعلام کرد گزینه‌ جدیدی درباره این شرکت روسی در مقابل خود قرار داده و به دنبال آن است تا سوپرجت‌ها را از روسیه اجاره کند.
«ایرباس روسی» در راه ایران


سوخو سوپرجت 100 در جهان به‌عنوان «ایرباس روسی» شناخته می‌شود؛ چراکه مشخصات این هواپیما شباهت بسیاری به هواپیماهای ایرباس دارد و بر‌اساس‌این برخی کارشناسان اعتقاد دارند یک رقیب جدید برای این هواپیماساز فرانسوی پیدا شده و احتمال دارد بازار این شرکت را دستخوش تغییراتی کند. این هواپیما نخستین هواپیمای صد‌نفره جهان نیز به شمار می‌رود که به روش الکترونیکی هدایت می‌شود و بیشترین دقت را با کمترین فشار بر خلبان ایجاد می‌کند. پیش‌از‌این، فقط ایرباس توانسته بود چنین سیستمی را در هواپیماهای خود مستقر کند. البته سوخو سوپرجت 100 یک محصول تمام روسی نیست و صنایع هواپیمایی شرق و غرب برای ساخت آن قطعاتی را تولید کرده‌اند. حتی آمریکایی‌ها نیز در تولید این قطعات همکاری داشته‌اند که در این زمینه می‌توان به ساخت موتور، سامانه‌های فرود و سامانه‌های الکترونیکی اشاره کرد. مشخصاتی که از این هواپیما اعلام‌شده، نشان می‌دهد که سوخو سوپرجت 100 تفاوت زیادی با دیگر هواپیماهای ساخته‌شده در آمریکا ندارد و با توجه به تعداد صندلی‌ها، قدرت موتور و همچنین فرکانس‌های مختلف می‌تواند در فرودگاه‌های کشورهای مختلف از‌جمله ایران با وضعیت جغرافیایی متفاوت تا سقف شش پرواز در روز فعالیت کند. روسیه هشت سال پیش بهره‌برداری از این نوع هواپیما را آغاز کرده و شرکت سوخو نیز تاکنون سفارش ساخت 197 فروند را دریافت کرده که 49 فروند آن در اختیار شرکت‌های هواپیمایی روسی و کشورهایی مانند اندونزی و ارمنستان قرار گرفته است.
192 هواپیمای جدید در راه ایران
با امضای قرارداد خرید 12 هواپیمای سوخو سوپرجت100 از روسیه، مجموع هواپیماهای خریداری‌شده ایران پس از امضای برجام به 192 فروند رسید. در کنار این 12 هواپیمای روس، 80 فروند سهم بويينگ و صد فروند نیز سهم ایرباس است تا ناوگان هواپیمایی ایران به‌تدریج نوسازی شود. قرارداد ایران با ایرباس در شرایطی بسته شد که این شرکت فرانسوی را متعهد می‌کند در یک بازه زمانی 10ساله، تمامی صد فروند هواپیما را تحویل ایران دهد. براساس اطلاعات موجود، 46 فروند از هواپیماهای ایرباس خریداری‌شده، از نوع 320 هستند و 38 فروند «ایرباس 330» و 16 فروند «ایرباس 350» نیز در کنار آن به ایران تحويل داده خواهند شد. البته پیش از امضای قرارداد خرید این هواپیماها، قرار بود 18 فروند ایرباس 380 نیز به ایران فروخته شود، اما با انصراف ایران از خرید این مدل از ایرباس، تعداد هواپیماها روی صد فروند، ثابت ماند. 
ادامه در صفحه 5