شنیدنی‌های میلیونی دفاع مقدس

  الهه آرانیان - calture@khorasannews.com    این روزها پادکست‌ها و کتاب‌های صوتی جای خود را میان مخاطبان باز کرده‌اند؛ وسط شلوغی‌ها و گرفتاری‌های روزمره شنیدن یک کتاب صوتی یا پادکست هنگام انجام‌دادن کارها می‌تواند دلپذیر باشد و این حس را به مخاطب القا کند که زمانش مفید سپری شده‌است. یکی از مضامین پرطرفدار در کتاب‌های صوتی که با صدای گرم و آشنای هنرمندان شناخته‌شده کشورمان همراه شده‌، کتاب‌های صوتی دفاع مقدس هستند که آمار جالبی از مخاطبان آن‌ها منتشر شده‌است. مهدی شاملو، مدیر رادیو ایران‌صدا در مراسم رونمایی از 75 کتاب گویای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس گفته کتاب‌های مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در پایگاه کتاب گویای ایران‌صدا بیش از دو میلیون بار شنیده شده است. این آمار بر اساس این است که شنونده باید حداقل بخش‌هایی از کتاب را بشنود و تنها مشاهده اولیه کافی نیست. شاملو با تأکید بر این‌که  اکنون در جنگ روایت‌ها به سر می‌بریم، گفته است: «نیاز است تا اطلاعاتی که به نسل جدید و آینده داده می‌شود بر اساس سند و حقایق ثبت و ضبط شده باشد تا جلوی تحریف را بگیریم. مجموعه‌های زیادی با موضوع دفاع مقدس کار کرده‌اند و انصافاً آثاری که در این مرکز تولید شده است، پشتوانه علمی و سندی دارد و با بازنویسی‌هایی که به صورت قصه و داستان یا فضاها و فرم‌های نمایشی برای تولید آثار گویا می‌شود، جذابیت‌های هنری را برای مخاطب ایجاد می‌کند». در ادامه از کتاب‌های دفاع مقدس که با صدای هنرمندان و چهره‌های شناخته‌شده کشورمان صوتی شده‌اند، نوشته‌ایم.    «جشن حنابندان» و «مربع‌های قرمز»  ایوب آقاخانی، بازیگر و کارگردان ایرانی دو کتاب «جشن حنابندان» و «مربع‌های قرمز» را روایت کرده‌است. «جشن حنابندان» دو گزارش از عملیات کربلای 5 و بیت‌المقدس 4 در جنوب و غرب کشور است که محمدحسین قدمی از انزجار و تنفر مردم عراق از صدام‌حسین در سال‌های جنگ نوشته‌است. کتاب «مربع‌های قرمز» به قلم زینب عرفانیان هم از کتاب‌های پرمخاطب دفاع مقدس در سال‌های اخیر است که به خاطرات حاج حسین یکتا از کودکی از پایان جنگ تحمیلی پرداخته‌است. ایوب آقاخانی درباره تجربه گویندگی کتاب‌های صوتی و اهمیت این کتاب‌ها در مصاحبه‌ای گفته‌است: «کتاب صوتی برای آشتی دادن برخی افراد با کتاب خوانی بی‌نظیر است و هیچ ارتباطی هم با بی میل کردن مخاطبان به نسخ کاغذی و فیزیکی ندارد. من معتقدم مخاطبان این گونه‌ها با هم متفاوت هستند، گاهی هردو یکی هستند، اما لزوماً یکی نیستند. گاهی افراد فقط کتاب صوتی گوش می‌دهند و نسخه فیزیکی نمی‌خوانند، گاهی برعکس. بنابراین نباید نگران از دست رفتن مخاطبان کتاب چاپی باشیم».   خاطرات شهید باکری با صدای خانم کارگردان نرگس آبیار را بیشتر با فیلم‌های درخشانش مانند «شبی که ماه کامل شد»، «شیار 143» و «نفس» می‌شناسیم. این نویسنده و کارگردان همیشه دغدغه روایت روزهای جنگ و دفاع مقدس و رشادت رزمندگان را داشته‌است. او کتابی با موضوع بازخوانی خاطرات شهید مهدی باکری به نام «کسی که هیچ‌وقت گم نمی‌شود» را تدوین و بعد از مدتی آن را به کتاب صوتی هم تبدیل کرده‌است. در این کتاب آبیار از زبان یکی از دوستان و هم محلی‌های شهید باکری با عنوان «حمید» خاطراتی را از زندگی وی بازگو می‌کند. در ابتدای این اثر شهید باکری نام نوجوان‌ها را پرسیده و معنی اسمشان را می‌گوید. حمید از شهید باکری می‌پرسد که «مهدی» به چه معناست و او در جواب می‌گوید: «کسی که هیچ وقت گم نمی‌شود». از آبیار در مقام نویسنده پیش از این کتاب‌هایی چون «کوه روی شانه‌های درخت»، «چشم سوم»، ‌ «داستان دو خط»، «ساعت مچی» و «نفس» منتشر شده است.   «بی‌دل هوا» با قلم و صدای مادرِ ستایش زهرا سعیدی، بازیگر تلویزیون را بیشتر با نقش او در سریال «ستایش» می‌شناسیم. جالب این‌که این بازیگر پیش کسوت کتابی با مضمون دفاع مقدس به نام «بی‌دل هوا» نوشته و آن را گویندگی هم کرده‌است. او درباره نوشتن این کتاب می‌گوید: «سال‌های جنگ را در شیراز گذراندم و فاجعه مهاجرت و آسیب‌های جنگ را از نزدیک لمس کردم. نوشتن این کتاب ادای دینی است به زادگاهم و مردم مظلوم آبادان. همیشه از جبهه‌های جنگ و اردوگاه‌ها و اسرای جنگ فیلم‌های بسیار و قصه‌های بسیاری شنیده ا‌یم، ولی کمتر از نگاه یک زن به جنگ توجه شده و ماجراهایی که بر سر زن‌ها آمده آن طور که شاید و باید به تصویر کشیده نشده است. من سعی کردم نمادی از زندگی زنان و ماجراهای آن‌ها در دهه 50 و 60 را به خوبی به تصویر بکشم؛ چرا که روابط آدم‌ها در این کتاب یک کلمه هم دروغ نیست و تمام اتفاقاتی که کتاب را تشکیل داده‌اند، واقعیت محض است».   «گمشده دره سبز»؛ روایتی از یک آزاده خاطرات نوجوانی 16ساله که در اسفندماه 1362 در عملیات خیبر به اسارت رژیم بعث عراق درمی‌آید و هفت سال بعد به وطن بازمی‌گردد، در کتاب «گمشده دره سبز» به‌ رشته تحریر درآمده‌است. این کتاب خاطرات آزاده سرافراز، محمدعلی کاظمی به قلم سیده‌مریم بازرگانی است. جهانگیر الماسی، بازیگر پیش کسوت سینما و تلویزیون این کتاب را شنیدنی کرده‌است. انتشارات سوره مهر این کتاب را به‌ چاپ رسانده و گروه فرهنگی سماوا هم آن را صوتی کرده‌است.