تیغ توسعه بر سر بناهای تاریخی

آفتاب یزد- گروه گردشگری: سایه ساخت و ساز تازه بر سر بنای دوره ایلخانی افتاده، کمی آن طرف‌تر بنای تاریخی دیگر حریمش شکسته شده است. متعرض حریم این دو بنا، بنای تازه‌ای است که به بهانه توسعه ساخته شده، اما حریم بناهای تاریخی دیگر را نقض کرده است.
توسعه بهانه‌ای شده که به حریم بناهای تاریخی تعرض شود. این اتفاق مدتی است در آران و بیدگل اصفهان تبدیل به رویه اصلی شده و کسی جلودار آن نیست. محله بازار یک محله تاریخی در شهرستان آران و بیدگل است. محله‌ای که بناهای تاریخی فراوانی دارد و از جمله آنها می‌توان به عصارخانه، مسجد جامع ٨٠٠ ساله، خانه‌های تاریخی از جمله خانه باشکوه آقاسلیم بجا مانده از دوران زندیه اشاره کرد. به‌تازگی و با وجود اعتراض مردم محلی و دوستداران میراث فرهنگی ساخت و ساز تازه‌ای به بهانه توسعه حسینیه قدیمی آغاز شده است. ساخت و سازی که معتقدند به لحاظ طرح، ارتفاع و مصالح هیچ‌گونه همخوانی با بافت و بناهای تاریخی ندارد. با این حال متصدیان این پروژه به هر در و دیواری می‌زنند تا کار خود را پیش ببرند و معلوم نیست جایگاه قانون و میراث فرهنگی را کجا باید جست‌وجو کرد. این در حالی است که این ساخت و ساز در حریم بلافصل خانه تاریخی آقاسلیم صورت می‌گیرد و حریم مسجد جامع تاریخی بازار را هم نقض کرده است. مسجد جامع تاریخی این بازار با قدمت ایلخانی مدتی است مراحل مرمت را طی می‌کند، اما به نظر می‌رسد ساخت و ساز در حریم این بنا و خانه تاریخی آقا سلیم بدون توجه و پیگیری ادامه دارد. ساخت و سازی که نوع و مصالح اجرایی آن با بافت تاریخی متفاوت است. از سوی دیگر حسینیه‌ای که در حال توسعه است نیز بنای ارزشمندی است، اما الحاقات تازه به آن هیچ تناسبی با اصل این بنا ندارد.
**حریم‌ها گریبانگیر بناهای تاریخی
موضوع تعرض به حریم بناهای تاریخی، همیشه پای ثابت میراث فرهنگی کشور بوده است. با این حال به نظر می‌رسد رعایت نشدن قانون و عدم پیگیری این تعرض‌ها نیز حالا پای ثابت دیگر این حوزه شده است. حریم‌های بناهای تاریخی برای حفظ هویت و منظر آنها تعیین می‌شود تا اصالت فضای بناهای تاریخی حفظ شود، اما سودجویی از ساخت و ساز مدتی است گریبانگیر بناهای تاریخی شده است. از سوی دیگر ساخت و سازهای تازه در بافت‌های تاریخی در حالی صورت می‌گیرد که مصالح استفاده شده در آن کم‌ترین هماهنگی را با بناهای تاریخی دارد و بکر بودن بافت تاریخی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.


**آران و بیدگل خواب تخریب می‌بیند
کمتر از شش ماه پیش بافت تاریخی آران و بیدگل شاهد تخریب گسترده‌ای بود. این تخریب در شهری اتفاق افتاد که به‌تازگی توانسته جای خود را در مقاصد گردشگری کشور باز کند و بناهای تاریخی‌اش با تغییر کاربری و مرمت به خدمت گردشگری در آید. اما تخریب‌های شبانه شش ماه پیش که به بهانه ساخت خیابان تازه‌ای در عمق بافت تاریخی این شهر بود، ده‌ها خانه واجد ارزش را زیر تیغ لودرها برد. این شهر دارای بافت تاریخی در محله بازار و چارسوق است. در این بافت تاریخی خانه‌های تاریخی ثبت شده و ارزشمندی قرار دارد، اما یک خیابان به نام «افتخارالاسلام» از روی آنها رد شده و همه آنها را تخریب کرده است. محله بازار و چارسوق شهرستان آران یک محله قدیمی و در حقیقت بافت تاریخی آن است که شهرداری قصد دارد در این محله دو خیابان ۱۷ شهریور و مفتح را به هم متصل کند برای این کار باید خیابانی ایجاد می‌شد که نامش را خیابان «افتخارالاسلام» گذاشته‌اند. در راستای احداث این خیابان در این محله تاریخی بود که تعدادی خانه ثبت شده در فهرست میراث ملی و خانه دارای ارزش معماری تخریب شد. این اتفاق در حالی رخ داد که طرح احداث این خیابان هم تایید نهایی میراث فرهنگی را نداشت. حالا با گذشت شش ماه از این اتفاق به‌نظر می‌رسد روند تعرض به بافت تاریخی ادامه دارد. با گذشت شش ماه هنوز مقصران احتمالی تخریب‌های گذشته مشخص نشده و حتی بیم آن می‌رود برای تکمیل پروژه، بناهای تاریخی دیگری تخریب شود. آران و بیدگل هر چند شهر کوچکی در شمال استان اصفهان است، اما بافت تاریخی واجد ارزشی دارد. این شهر به دلیل نزدیکی به کرانه کویری کشور یکی از مقاصد تازه گردشگری شده، اما به نظر می‌رسد بی‌تفاوتی نسبت به وضعیت بافت تاریخی، می‌تواند جاذبه‌های این شهر را به راهی برای رسیدن به کویر تقلیل دهد و گردشگران توقفی در این شهر نداشته باشند.
**مدیر آران و بیدگل در دسترس نیست
روزنامه آفتاب یزد روز گذشته در تلاش بود که توضیحات صدیقیان، نمایندگی میراث فرهنگی آران و بیدگل درباره این موضوع را جویا شود. با این حال تماس‌های متعدد با ایشان بی‌پاسخ ماند. این روزنامه آمادگی دارد توضیحات این اداره را در خصوص تعرض به حریم این دو بنای تاریخی منتشر کند.