رئيس‌جمهوري براي رفاه

بررسي خصوصيات و عناصر اصلي ساخت گفتماني‌ رئيس‌جمهور روحاني در مراسم تحليف سال 92 و سال 96 مي‌تواند بيانگر شماي کلي جهت‌گيري رئيس‌جمهوري در اداره کشور باشد. پس از پيروزي در يازدهمين انتخابات رياست‌جمهوري، دکتر روحاني «ايجاد ثبات و آرامش در همه زمينه‌ها» و «بازسازي اعتماد بين مردم و حاکميت» را از نتايج انتخابات برشمرد و تأكيد کرد برنامه او «نجات اقتصاد ايران»، «ارتقاي منزلت ايران براساس تأمين منافع ملي» و «رفع تحريم‌هاي ظالمانه» است. نشاط، اميد و اعتماد به عنوان سرمايه اجتماعي ِحاصل از انتخابات يازدهم رياست‌جمهوري پشتوانه روند توسعه و پيشرفت کشور قرار گرفت، اما در مراسم تنفيذ پس از دوازدهمين انتخابات رياست‌جمهوري، دکتر روحاني گفتماني متفاوت را اتخاذ کرد. ضرورت بناکردن جامعه عادلانه با تکيه بر افزايش توليد و اشتغال همراه با تأكيد بر سه‌گانه «ريشه‌کن‌کردن فقر، داشتن نظام حمايت اجتماعي و ايجاد فرصت‌هاي برابر» از مؤلفه‌هاي اصلي گفتمان دکتر روحاني در سال 96 به شمار مي‌رود. روشن است روحاني در دوره دوم رياست‌جمهوري خود گفتمانش را به مسائل رفاهي داخلي معطوف کرده و آگاهانه اولويت اصلي دولت خود را حمايت اجتماعي از گروه‌هاي آسيب‌پذير تعريف کرده است. 
جان كلام سخنراني مراسم تحليف سال 96 را بايد تأكيد دکتر روحاني بر اين نکته دانست که «يکي از اهداف دولت دوازدهم ريشه‌کن‌کردن کامل فقر مطلق از جامعه ايران است». رئيس‌جمهور براي تحقق اين هدف از يک سو بر افزايش توليد و اشتغال و از سوي ديگر بر ايجاد نظام جامع تأمين اجتماعي تأكيد دارد. دکتر روحاني مسير تحقق اين اهداف را نيز مشخص مي‌کند و بر گفت‌وگو، اجماع و استفاده از توان نيروهاي خلاق اشاره مي‌کند تا به درستي اعلام کرده باشد به‌دست‌آوردن رضايت مردم و ارتقاي کارآمدي نظام جز در سايه اجماع فراگير به دست نخواهد آمد. ارائه يک گفتمان شفاف رفاهي در مراسم تنفيذ سال 1396 را بايد تفاوت مهم گفتماني سخنان رئيس‌جمهور نسبت به سال 92 برشمرد. عناصر اصلي ساخت گفتمان رفاهي در دولت دوازدهم متكي بر مؤلفه‌هايي مانند اشتغال، ريشه‌کن‌کردن فقر، افزايش توليد و عدالت اجتماعي همراه با ايجاد فرصت‌هاي برابر و تأكيد بر نظام تأمين اجتماعي است كه اين مفهوم از عدالت تفاوت جدي با عدالت در گفتمان نئوليبرالي دارد. همين جا بايد متذکر شد سياست‌هاي رفاهي دولت يازدهم زمينه را براي تحقق شعار ريشه‌کني فقر مطلق در کشور فراهم کرده است. اقداماتي نظير افزايش حقوق بازنشستگان، افزايش مستمري گروه‌هاي هدف بهزيستي و کميته امداد، پيشي‌گرفتن رشد دستمزد بر تورم در هر سال،  جهت‌گيري هدفمند براي مهار فقر آموزشي، فقر درمان و فقر تغذيه که در دوران دولت يازدهم در وزارت رفاه برگزار شد را مي‌توان در زمره نمونه سياست‌هاي رفاهي موفقي عنوان کرد که زمينه ريشه‌کني فقر مطلق در کشور را فراهم کرده و در انتخابات اخير نيز از جمله عوامل اقبال اين گروه‌ها به دکتر روحاني بود. با وجود آنکه رقيب، سرمايه‌گذاري سنگيني براي جلب نظر اين اقشار با وعده‌هاي سراب‌گونه کرده بود، سياست‌هاي رفاهي و حمايتي دولت يازدهم توانست اعتماد اقشار مختلف را به دست آورد. نکته آخر اينکه با تکيه بر تحليل گفتمان روحاني در مراسم تحليف مي‌توان ادعا کرد دولت دوازدهم جهت‌گيري روشن‌تر و هدفمندتري در حوزه رفاهي خواهد داشت و شايد بتوان رئيس دولت دوازدهم را رفاهي‌ترين رئيس‌جمهور پس از انقلاب قلمداد کرد.
*مديرکل امور آسيب‌هاي اجتماعي وزارت رفاه