کامران ندری
اقتصاددان

در شرایط تورم و زمانی که انتظارات تورمی بالاست نمی‌توان خواستار سرمایه گذاری مردم در تولید شد، زیرا برای حفظ قدرت ارزش پول خود به صورت طبیعی کالای با ارزشی که مانع کاهش قدرت خرید آنها شود مثل ارز، طلا، ملک و خودرو را خریداری و سرمایه گذاری می‌کنند.بنابراین نمی‌توان سرمایه‌گذاری در تولید را از مردم انتظار داشت بلکه راهکار تحقق شعار امسال سرمایه‌گذاری از طریق نظام بانکی است. برای توفیق بانک‌ها در هدایت سرمایه‌ها به سمت تولید الزاماتی باید رعایت شود که یکی از آنها افزایش نرخ بهره است تا موجب ماندگاری سپرده‌ها در شبکه بانکی کشور شود، در این صورت بانک‌ها می‌توانند منابع مالی را وارد سرمایه گذاری بخش‌های مولد اقتصاد کنند. سپرده‌گذاری در بانک‌ها باید بلند مدت باشد، چراکه بانک نمی‌تواند سرمایه مردم را راهی تولید کند، اما از آنسو با توجه به زمان‌بر بودن فرآیند تولید، نسبت به عدم برداشت سرمایه‌های مردمی اطمینان خاطر نداشته باشد . با توجه به اینکه سرمایه‌گذاری بانک‌ها در بخش‌های مولد امری بلندمدت و سپرده‌گذاری امری کوتاه مدت است، در صورتی شما سپرده‌ها را در بانک‌ها می‌توانید نگه دارید که نرخ بهره بالایی پرداخت کنید؛ لذا لازمه سرمایه‌گذاری در تولید توسط بانک‌ها و عدم خرید ارز و طلا توسط مردم تنها از راه افزایش نرخ بهره در شبکه بانکی اتفاق می‌افتد ضمن اینکه افزایش بهره بانکی در شرایط کنونی خاصیت ضد تورمی دارد. افزایش نرخ تورم درهمه بانک‌های مرکزی دنیا به واسطه بالا بردن نرخ بهره کنترل می‌شود، زیرا یک سیاست ضد تورمی محسوب می‌شود. با توجه به اینکه اصولا دارندگان سرمایه‌های خُرد تولیدکننده نیستند وعلاقه‌ای به تولید ندارند و مایلند درآمد‌های ریالی خود را صرف خرید دارایی‌های با ارزش کنند تا به آنها در برابر تورم‌های آتی مصونیت دهد؛ لذا کاهش نرخ بهره بانکی یا عدم افزایش نرخ بهره بانکی مانع سپرده گذاری در بانک می‌شود. اگر قرار باشد سرمایه‌گذاری در تولید را به مردم واگذار کنید مردم به جز دارایی‌های سرمایه‌ای نقدشونده با دوامی مثل طلا، ارز، زمین و مسکن قطعا سراغ فعالیت‌های تولیدی زمان‌بر در بلند مدت نمی‌روند؛ بنابراین عمدتا این کار باید از طریق بانک‌ها، آن هم به واسطه افزایش نرخ بهره انجام شود . راهکار این امر برای تحقق سرمایه‌گذاری در تولید، نظارت بانک مرکزی با اعمال مقررات احتیاطی است. دانش و آگاهی‌افزایی بانک مرکزی و توانمند شدن برای اعمال مقررات احتیاطی زمینه‌ساز سرمایه‌گذاری بانک‌ها در امر تولید است. در غیر این‌صورت با توجه به شرایط تورمی موجود و انتظارات تورمی که متاسفانه در اقتصاد ما به نرخ ارز لنگر شده است، نمی‌توان انتظار داشت مردم در تولید سرمایه‌گذاری کنند، چراکه در روز پنجم سال جدید با بازگشایی بازار‌ها شاهد هجوم مردم برای خرید ارز بودیم؛ ارزی که در بازار آزاد به مرز ۱۰۵ هزار تومان رسیده بود، بنابراین بانک مرکزی به دلیل سواد پایین مالی جامعه باید نقش منفعلانه‌ای در این موضوع ایفا نکند؛ بلکه جا دارد دیدگاه‌های منفی که نسبت به نرخ بهره وجود دارد را اصلاح کنیم و برعکس اینکه برخی گمان می‌کنند پایین بودن نرخ بهره به نفع تولید است باید به سمت افزایش نرخ بهره برای سرمایه‌گذاری در تولید و هدایت سرمایه‌ها به سمت بخش‌های مولد برویم. موضوع سپرده‌گذاری ریالی در نظام بانکی برای سرمایه‌گذاری در تولید به شرطی محقق می‌شود که بانک مرکزی مقررات احتیاطی ناظر بر فعالیت‌های بانکی را به درست‌ترین شکل ممکن تنظیم و اعمال کند.