صادق سامانی

در ابتدا گذری داشته باشیم بر مقوله گرما، این پدیده شوم که چند دهه‌ای است گریبان مردم کره‌زمین را گرفته است، نسبت انسان‌ها با گرمای هوا یک رابطه مستقیم و بدون واسطه است، بدون‌شک انسان تاثیرگذارترین موجود زنده در برپایی سیل عظیم گرما و وسعت هر روز آن است. وقتی صحبت از گرما می‌کنیم شاخص‌های زیادی مطرح می‌شود که اگر بشریت به آن پایبند بود و برای عدول از آن کنجکاوی نمی‌کرد اکنون حال و روز ما اینگونه نبود. حال و روزی که در اثر بی‌حواسی و غفلت از چند دهه رشد صنعت و تکنولوژی حاصل شده و برای رهایی از آن باید چند دهه دیگر تلاش کنیم تا به سرانجام مطلوبی برسیم.
هشدار پشتِ هشدار! خاموشی، قطعیِ برق، صرفه‌جویی آب و... که همگی دال بر وضعیت خطر دارد، وضعیتی که اگر بر آن دیر عمل کنیم و با بی‌خیالی رفتار کنیم به فاجعه‌ای عظیم تبدیل خواهد شد. در این بین رشد صنعت آنچنان هم برای ما بد یُمن نبوده و دستاوردهایی داشته است که اگر بر آن تمرکز کنیم و بهره‌گیری خوبی داشته باشیم، می‌توان ضررها را تا حدودی جبران کرد و خسران گذشته را گام به گام به ترمیم دعوت کرد.
**
قرارداد آب و هوایی پاریس


توافق آب و هوایی پاریس در فروردین سال‌جاری بیان می‌کند؛ 190 کشور عضو موظف هستند که میزان آلودگی‌های جَوی خود را کاهش دهند و نگذارند زمین بیش از این گرم شود و با کاهش رشد کارخانه‌هایی که گازهای گلخانه‌ای تولید می‌کنند، بتوانند بر این معضل مسلط و برای رهایی از آن، سلسله برنامه‌های زیست‌محیطی را پیاده کنند. ایران با استفاده از این قرارداد بین‌المللی می‌تواند با بهره‌گیری از علم و فناوری روز و سرمایه‌گذاری موثر، قدم‌های سریع متوازن‌تری نسبت به سایر کشورها بردارد.
**
نیروگاه خورشیدی در جلگه خوزستان
خوزستان از نظر موقعیت استراتژیکی خود و دسترسی به منابع و صنایع مختلف و میزان مصرف بالای انرژی، این ظرفیت را دارد برای کاهش فشار بر صنایع مولد برق، به تاسیس و راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی دست بزند و قطعاً این پتانسیل از نظر موقعیت آب و هوایی و جلگه‌ای خوزستان به‌خوبی قابل تایید و بازدهی است.
خوشبختانه همه مسئولان وجود چنین نیروگاه‌هایی در سطح کشور را نیاز فوری قلمداد می‌کنند، ولی در عوض راهکارهای نامطلوب و البته سخت برای رسیدن به آن تداعی می‌کنند که اگر نتوان تسهیلات و مراتب تشویقی برای سرمایه‌گذاری در بخش تولید برق خورشیدی فراهم کرد شاهد تضعیف و استهلاک نیروگاه‌های موجود در سطح کشور خواهیم بود که با شدیدترشدن گرما، بدون شک در سال‌های جاری تحمل و کفاف حجم بالای تولید انرژی را به هیچ‌وجه نخواهند داشت.
اکبر ادیب‌فر از متخصصان حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر در گفتگو با روزنامه شرق به فرآیند و وضعیت نیروگاه‌های خورشیدی و مزایا و مصیبت‌های آن در سطح کشور به‌خوبی پرداخته است و اشاره می‌کند؛ «راه‌اندازی یک نیروگاه فسیلی در برابر نیروگاه خورشیدی، قیمت ارزان‌تر و مناسب‌تر تمام خواهد شد که بسیاری از مسئولان کشور را ترغیب می‌کند که چنین نیروگاه‌هایی راه‌اندازی کنند، ولی این نگاه مقطعی و کوتاه‌مدت باعث می‌شود که هزینه‌های تعمیر و نگهداری و مصرف سوخت در مدت 20 سال عمر مفید یک نیروگاه را اگر به قیمت کل راه‌اندازی آن اضافه کنیم به مراتب گرانتر از نیروگاه خورشیدی رَقَم خواهد خورد.»
ادیب‌فر اشاره می‌کند؛ «دو موضوع مهم مصرف سوخت و درصد آلایندگی در نیروگاه‌های فسیلی، هزینه‌های بسیار سنگینی برای جوامع و مشکلات بزرگِ اجتماعی برای مردم در پی خواهد داشت. او می‌گوید؛ در کشور ما غالباً برای طرح‌های توجیهی و برآورد هزینه و قیمت همان هزینه اولیه راه‌اندازی را می‌بینند و نگاه مدیران و تصمیم‌گیرندگان اغلب نسبت به چشم‌انداز بلندمدت و موثر نیروگاه خورشیدی و بادی بسیار ضعیف و کوتاه‌مدت است.»
**
مشکل کجاست؟
از دیدگاه ادیب‌فر به‌عنوان یک کارشناس؛ «اولین مشکل، سرمایه و عدم همراهی بانک‌ها در این زمینه است و هنوز شرکت‌های بزرگ خارجی و داخلی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه با مشکل مواجه هستند و بانک‌ها هم توان تامین هزینه‌های مالی را ندارند که می‌توان یک نقطه منفی در بهبود جایگاه تولید و مصرف انرژی طبق ضوابط و شرایط روز دنیا به آن اشاره داشت.» اگر بانک‌ها نتوانند خلاهای موجود برای سرمایه‌گذاری در این حوزه را پوشش دهند نمی‌توان به آینده انرژی‌های تجدیدپذیر امیدوار بود و این ظرفیت به‌راحتی به دفع سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در این بخش منجر می‌شود.
اشاره و جدیت دولت اعتدال در جذب سرمایه‌گذاری و اشاره مستقیم دولتمردان به اولویت داشتن سرمایه‌گذاران بخش‌خصوصی را نقطه امیدی بر بهبودی اوضاع سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌توان قلمداد کرد هر چند هنوز معضلات در این بین زیاد است، ولی می‌توان برنامه‌هایی در خصوص انرژی‌های تجدیدپذیر در استان‌هایی چون خوزستان را فراهم کرد. گرمای بیش از حد در کشور خصوصا استان خوزستان، این مهم را طلب می‌کند برای کاهش فشار بر نیروگاه‌های موجود و جلوگیری از آلایندگی هوا و پاک نگه‌داشتن شرایط زندگی مردم، نیروگاه‌های خورشیدی در این استان باید نگاهی متفاوت و نو درنظر گرفته شود و برای جلوگیری از فرسوده‌شدن نیروگاه‌های موجود، تدابیر و اولویت‌های تشویقی مناسب برای جذب سرمایه‌گذار در این حوزه در نظر گرفت.