3 چالش و 3 فرصت عرصه فرهنگ

نوائیان رودسری- آیین تکریم و معارفه سید رضا صالحی امیری و سید عباس صالحی، وزرای پیشین و جدید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بعد از ظهر دیروز، با حضور اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور، حجت‌الاسلام والمسلمین علوی، وزیر اطلاعات و جمعی از اصحاب فرهنگ و هنر، در تالار وحدت برگزار شد. به گزارش ایرنا، اسحاق جهانگیری در این مراسم، با اشاره به جایگاه تأثیرگذار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و لزوم توجه به مقوله صیانت از فرهنگ و جلوگیری از گسست فرهنگی، گفت: صیانت از فرهنگ و هویت، در مرتبه اول، مستلزم این است که ما یک بازشناسی و بازآفرینی دقیق از مبانی و جلوه‌های اندیشه و ادب اسلامی ایرانی داشته باشیم و در مرحله دوم، از گسست فرهنگی پیشگیری کنیم و بارِ این دو مسئولیت سنگین، بیش از این‌که بر دوش نهادهای رسمی باشد، برعهده اصحاب اندیشه، فرهنگ و هنر است. معاون اول رئیس‌جمهور تصریح کرد: وزارت ارشاد باید تلاش کند تا آثار فاخری که در داخل کشور تولید می‌شوند، فرصت عرضه را در سطح بین‌المللی داشته باشند.
فرهنگ، «هوای جامعه» است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، طی سخنانی در این مراسم، از منصب وزارت در نظام جمهوری اسلامی ایران به «خدمت» تعبیر کرد و وزیر را خادم مردم و جامعه دانست. دکتر سید عباس صالحی تأکید کرد: به عنوان خادم اهالی فرهنگ، ادب و رسانه، به این خدمتگزاری افتخار می‌کنم و این اغراق و تملق نیست. وی فرهنگ را «جان و روح ایرانی» نامید و افزود: اگر پزشکان طبیبان جسم هستند، اصحاب فرهنگ و هنر طبیبان روح هستند. اگر قدر پزشکان دانسته می‌شود، باید قدر کسانی که در حوزه فرهنگ، هنر و رسانه تلاش می‌کنند نیز، دانسته شود. دکتر صالحی با اشاره به این‌که فرهنگ، «هوای جامعه» است، تأکید کرد: این هوا را نمی‌‌توان به صورت گلخانه‌ای حفظ و قطره‌ای تزریق کرد. توزیع این هوا باید به گونه‌ای باشد که همه، به اندازه کافی از آن بهره‌مند شوند. وی با اشاره به رسالت اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه در راستای حفظ فضای فرهنگی کشور، گفت: مفتخرم که چند دهه در میان اصحاب فرهنگ و هنر زندگی کرده‌ام و امروز هم، این توفیق الهی را نعمتی خدادادی می‌دانم و امیدوارم که بتوانم برای اصحاب فرهنگ و هنر، گامی بردارم.
مقوله فرهنگ، بخشنامه‌ای و آمرانه نیست


دکتر سیدعباس صالحی در بخش دیگری از سخنانش، با تأکید بر این مسئله که مقوله‌ فرهنگ، مقوله‌ای بخشنامه‌ای و آمرانه نیست، گفت: فرهنگ، معاشرت، همدلی و هم نفسی است؛ از این رو می‌کوشم همدمی خوب برای اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه باشم. تلاش می‌کنم خاک پای کسانی باشم که می‌کوشند ورق‌های کتاب قطور فرهنگ ما، قطورتر شود. وزیر ارشاد با اشاره به پیشینه غنی فرهنگ اسلامی- ایرانی، تصریح کرد: جانِ ایران با فرهنگ، هنر و ادب زنده مانده و حیف است که امروز تعریف دیگری از خود ارائه کنیم و نام ما، با نام دیگری قرین شود. دکتر سیدعباس صالحی افزود: ما در حوزه فرهنگ، تنها به گذشته تاریخی‌مان وصل نیستیم و تنها از آن ارتزاق نمی‌کنیم؛ بلکه امروز، فرهنگ، هنر، ادب و رسانه ایرانی، شاداب، زنده و پویاست. وی از فرهنگ اسلامی ایرانی، به عنوان قدرتی یاد کرد که در طول تاریخ، هر مهاجمی را زمین‌گیر و وادار به تسلیم کرده‌است.
چالش‌ها و فرصت‌های پیشِ رو
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره سه چالش عمده کَمّی و کیفی حوزه فرهنگ در دولت یازدهم سخن گفت و تصریح کرد: نخستین چالش در این عرصه، تکثر نظر فرهنگی است؛ راهبرد گفت وگو، راه حل این چالش محسوب می‌شود. بنابراین، باید به سمت رفع سوء تفاهم‌ها حرکت کنیم؛ نمی‌شود در میان میلیون‌ها نظر حرکت کرد و جامعه را در ابهام عملی قرار داد. وی چالش دوم را ابهام در حوزه فرهنگ دانست و افزود: جامعه باید نسبت به حقوق خود آشنا باشد و حاکمیت، از این حقوق پاسداری کند؛ حق امنیت فکری، حق مالکیت فکری، حق هویت‌های قومی و زبانی، حقوقی هستند که جامعه به آن‌ها  حساسیت دارد. دکتر سیدعباس صالحی از شکاف‌های قومی و تمدنی به عنوان چالش سوم در حوزه فرهنگ یاد و در ادامه به سه فرصت پیشِ رو اشاره کرد و گفت: با وجود جدی بودن این چالش‌ها، امیدها کم نیست و در هیچ دوره‌ای از تاریخ ایران زمین، این سه فرصت با هم و یک جا وجود نداشته است. جهانی شدن فرهنگ و هنر ایران، یک فرصت است. امروز ما، در همه عرصه‌ها، حرفی برای گفتن داریم و این یک واقعیت است. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: فرهنگ امروز ایران، ارزش افزوده‌ای با قابلیت مبادله در عرصه جهانی است. وی از سینما، موسیقی، شعر، ادبیات کودک و نوجوان و تئاتر، به عنوان حوزه‌هایی یاد کرد که فرصت‌های زیادی را برای بیشتر دیده شدن ایران فراهم می‌کند. دکتر صالحی، فرصت دوم را، کشوری شدن فرهنگ و هنر دانست و اضافه کرد: در چند دهه قبل، هنرمندان برای فعالیت‌های هنری، باید به تهران سفر می‌کردند؛ اما امروز، جای جای ایران، فضای خلاقیت، فرهنگ و ادب است. وی ادامه داد: طی چهار سال گذشته، به هر استانی که سفر کردم، انسان‌هایی را دیدم سرشار از خلاقیت ادبی، فرهنگی و هنری؛ بنابراین، امروز ایران، سرای فرهنگ و هنر است که این فرصتی بی نظیر محسوب می‌شود. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، از نسل جوان که سرمایه بزرگ فرهنگ، هنر و رسانه ایران هستند، به عنوان سومین فرصت موجود یاد کرد و گفت: باید قدر جوانان دانسته شود، زیرا این جوانان می‌توانند تولید، اشتغال و عرضه فرهنگ و هنر را متکثر کنند.
هدف، عبور از کمی‌گرایی به کیفی‌گرایی است
سیدرضا صالحی امیری، وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز، در این مراسم سخنرانی کرد. وی با اشاره به این نکته که دستگاه بزرگ فرهنگی کشور، نیازمند یک رویکرد راهبردی و آینده‌نگر است، تأکید کرد: تغییر مدیران نباید در سیاست گذاری‌های فرهنگی تاثیر گذار باشد. صالحی امیری افزود: راهِ رسیدن به قله‌های توسعه، عبور از روزمرگی است. باید از نظام رسمی به نظام مردمی و صنفی عبور کنیم؛ از نظام مونولوگ به دیالوگ برسیم و از نظام بسته، به سوی نظام باز حرکت کنیم. وزیر پیشین ارشاد گفت: عبور از کمی‌گرایانه بودن به کیفی‌گرایانه بودن و عبور از نگاه کوتاه، به نگاه بلند و در یک کلام، عبور از نظام کارگزاری، به نظام سیاست‌گذاری، باید هدف ما باشد. وی تصریح کرد: ما همواره تلاش کرده‌ایم کارهای وزارت ارشاد را به نهادهای صنفی واگذار کنیم و باید بپذیریم که وزارت ارشاد، سیاست‌گذار خوبی در دهه چهارم خواهد بود.
در ابتدای این مراسم، ارکستر سمفونیک تهران به اجرای برنامه پرداخت و شهرداد روحانی، رهبر ارکستر، طی سخنانی، از اقدامات وزیر پیشین تقدیر و برای وزیر جدید آرزوی موفقیت کرد. دیگر سخنران این مراسم، استاد علی نصیریان، پیش کسوت سینمای ایران بود. وی در سخنانش با اشاره به این موضوع که توسعه فرهنگی باید مایه خوشحالی اهالی سیاست باشد، تأکید کرد: دست مدیران ما امروز باید بازتر باشد تا بتوانند به نیازهای هنری و فرهنگی جوانان پاسخ دهند.