مرد صبور سياست رفت

آرمان: «بزرگ بود و از اهالی امروز بود و با تمام افق‌های باز نسبت داشت». چشمان خود را در وطن نبست، اما کمتر شخصی را می‌توان یافت که اذعان داشته باشد او جز میهن پرستی سویه رفتاری دیگری داشت. دکتر ابراهیم یزدی شامگاه یکشنبه رفت؛ با همان لبخند آرامش بخش همیشگی که بر لب داشت در 86سالگی با این جهان وداع کرد. مرد روزهای سخت ایران و آرامبخش روزهای تلخ، خود در سکوت رفت. بسیار کوشیدند تا او را وفادار به آرمانهای انقلاب نشان ندهند، اما یزدی صبور بود و وجدانش آسوده که جز سرافرازی ایران و انقلاب اندیشه‌ای در ذهن ندارد. میزان وفاداری دبیرکل حزب نهضت آزادی به اسلام و ایران به اندازه‌ای بود که مرحوم ایت ا... مهدوی کنی دبیرکل جامعه روحانیت در کتاب خاطرات خود نوشت: «من آقایان نهضت آزادی را به لیبرالیسم تعبیر نمی‌کنم چون لیبرال مفهوم خاصی دارد که اصلا با مسلمانی نمی‌خواند و شکی نیست که نهضتی‌ها مسلمان بودند ولی روحیات و خلقیات و افکار و عقاید مخصوص به خود داشتند.»
بازگشت پیکر یزدی با اولین پرواز
براهیم یزدی دبیرکل نهضت آزادی در پی مخالفت آمریکا با صدور ویزای درمان، دی سال گذشته در شهر ازمیر ترکیه تحت عمل جراحی قرار گرفت. وی که زمستان سال گذشته قصد داشت برای انجام عمل جراحی به آمریکا برود، با مخالفت سفارت آمریکا برای صدور روادید مواجه شد و به علت شرایط جسمانی در ترکیه تحت عمل جراحی قرار گرفت. یک فعال سیاسی دیروز گفت: گواهی فوت مرحوم یزدی توسط پزشکان صادر شده، اقدامات اداری در سفارت ایران در ترکیه برای بازگشت پیکر وی انجام شده و در اولین پرواز، پیکرش به تهران بازخواهد گشت. محمد توسلی از بستگان ابراهیم یزدی درباره جزئیات درگذشت او در ترکیه افزود: وی روز گذشته وضعیت جسمانی مطلوبی داشت اما ناگهان منقلب شد و امکان بازگشت برای پزشکان وجود نداشت و درگذشت. توسلی با اشاره به اینکه یزدی قصد داشت14 شهریور به ایران بازگردد، خاطرنشان کرد: گواهی فوت یزدی توسط پزشکان صادر شده و اقدامات اداری در سفارت ایران در ترکیه برای بازگشت پیکر وی انجام شده است و در اولین پرواز به تهران، پیکرش بازخواهد گشت. وی درباره زمان برگزاری مراسم خاکسپاری یزدی گفت: هنوز زمانی مشخص نشده و پس از تعیین زمان در اطلاعیه‌ای اعلام می‌شود.
یزدی از آغاز تا پایان


دکتر ابراهیم یزدی در مهر۱۳۱۰ در شهر قزوین و در یک خانوادهٔ مذهبی متوسط به دنیا آمد. در سال ۱۳۱۶ همراه خانواده به تهران مهاجرت کرد و تحصیلات را در تهران به پایان رساند. بعد از فراغت از تحصیل به عنوان دستیار به مدت ۴ سال دستیار افتخاری دکتر فتح‌ا... اعلم در دانشکدهٔ داروسازی و همزمان در بخش سازمان بیمه اجتماعی کارگران و سپس به مدت ۷ سال در شرکت داروسازی تولیددارو خدمت کرد و از سال ۱۳۲۶ با عضویت در نهضت خداپرستان سوسیالیست و سپس در انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران به فعالیت پرداخت. وی در زمان اقامتش در آمریکا، مدتی محقق علمی دانشکده پزشکی بیلور در تگزاس بود. او در هنگام تحصیل در رشته داروسازی با بخش آسیب‌شناسی و فارماکولوژی دانشگاه بیلور همکاری می‌کرد. در این مدت او تحقیقاتی در مورد سرطان کرد و مقالات پژوهشی مهمی در این زمینه در نشریات تخصصی پزشکی به چاپ رساند. ابراهیم یزدی در خلال زندگی در آمریکا، در حالی که در دانشگاه «بیلور» درس می‌خواند به تأسیس انجمن اسلامی دانشجویان آمریکا و کانادا و انجمن اسلامی پزشکان آمریکا و کانادا پرداخت. او موسس اولین مسجد شهر هوستون بود و همچنین از موسسان «جامعه مسلمانان هوستون» و نخستین رئیس آن به‌شمار می‌رود که بزرگ‌ترین سازمان اسلامی در آمریکا به شمار می‌آید. وی عضو هسته مرکزی بسیاری از تشکلهای دانشجویی مسلمان در آمریکا بوده‌است. تعدادی از آنان حال جزو رهبران و دولتمردان برجسته کشورهای مسلمان دنیا به شمار می‌روند؛ همانند رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه، ماهاتیر محمد نخست‌وزیر سابق مالزی، انور ابراهیم معاون وی، حسن الترابی از دولتمردان سودان و عزالدین عراقی از فعالان دموکرات در عراق است. با شروع نخست‌وزیری دکتر محمد مصدق او از طرفداران نهضت ملی شدن صنعت نفت شد و با وقوع کودتای ۲۸ مرداد و شروع به کار نهضت مقاومت ملی به رهبری سید رضا زنجانی، عضو این نهضت شد. او در کمیته‌های دانشگاه، شهرستانها، انتشارات، سیاسی و اجرایی فعال و همچنین عضو هیات تحریریه و ناشر روزنامهٔ «راه مصدق» بود. ابراهیم یزدی همراه با امام از فرانسه به ایران آمد. با تشکیل شورای انقلاب، او به عضویت این شورا برگزیده می‌شود و با شروع دولت موقت مهندس بازرگان، او نخست به عنوان معاون نخست‌وزیر در امور انقلاب و سپس پس از استعفای کریم سنجابی از پست وزارت امور خارجه به عنوان وزیر خارجه دولت انتخاب می‌شود. او در سالهای۵۸ و ۵۹ سرپرستی موسسه کیهان را بر عهده داشت.
پیام‌های تسلیت برای درگذشت ابراهیم یزدی
به دنبال در گذشت ابراهیم یزدی در ازمیر ترکیه، مقامات، فعالان سیاسی و احزاب کشور در پیام‌هایی نسبت به وزیر امورخارجه فقید دولت موقت ادای احترام کردند. وزیر امور خارجه درگذشت دکتر ابراهیم یزدی وزیر اسبق امور خارجه را تسلیت گفت. دکتر محمدجواد ظریف در پیامی درگذشت دکتر ابراهیم یزدی وزیر اسبق امور خارجه و مبارز برجسته دوران ستمشاهی را به خانواده و کلیه بازماندگان آن فقید سعید تسلیت گفته و از درگاه خداوند سبحان برای آن مرحوم رضوان و رحمت واسعه مسالت کرد. مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم هم در پیامی درگذشت ابراهیم یزدی را تسلیت گفت که در بخشی از این پیام آمده است: «او بیش از نیم قرن در راه آزادی و سربلندی ایران و اسلام،در خارج و داخل،تلاش بی وقفه داشت و پیش از انقلاب در آمریکا وکالت امام خمینی را به‌عهده داشت و در پاریس از یاران مورد اعتماد امام بود.با وجود اختلاف سلیقه‌ای که با مسئولان نظام داشت، هیچ‌گاه خود را از اصل نظام‌جمهوری اسلامی و انقلاب جدا نکرد وسخنان و انتقادهای خود را صریح و بی‌پرده می‌گفت و تا آخرین لحظات عمرش با صبوری و بردباری از دلسوزان نظام بود.سزاوار بود که با امثال مرحوم دکتر یزدی، که سالها برای مبارزه باظلم و تحقق آرمانهای اسلامی تلاش کردند، برخوردهای بهتری صورت می‌گرفت و اختلاف‌سلیقه‌ها به همدلی‌ها روی می‌آورد.» احزاب اتحاد، کارگزاران و اعتماد ملی هم با صدور پیام‌هایی درگذشت ابراهیم یزدی را تسلیت گفتند.