پیچیدن سوت قطار در گوش روستا‌ها

طول خطوط ریلی كشور در حال حاضر13هزار كیلومتر است و دولت دوازدهم در نظر دارد طول این خطوط را به بیش از 25هزار كیلومتر برساند. در دولت یازدهم شاهد افزایش واگن باری از 22000دستگاه در سال1392به 24000دستگاه در سال 1395 بوده ایم. همچنین افزایش 300دستگاه واگن مسافربری از سال 1392 تا كنون و خروج همین تعداد واگن مسافری فرسوده از سیستم حمل‌و‌نقل ریلی از سایر اقدامات دولت یازدهم بوده است. باید اشاره كرد كه در دولت حسن روحانی 160 دستگاه لوكوموتیو به شبكه ریلی كشور اضافه شد و سهم حمل‌و‌نقل ریلی ترانزیتی در كشور به 8/12 درسال 95رسید. از طرف دیگر حمل بار ریلی از ۷/۳۲‌میلیون تن در سال ۱۳۹۲ به ۲/۴۰‌میلیون تن در سال ۱۳۹۵رسید. تامین مالی پروژه‌های حمل‌و‌نقل با مشاركت بخش خصوصی، ۲1 پروژه ریلی به ارزش ۲۸۰‌هزار‌میلیارد ریال شامل انتخاب سرمایه‌گذار، مذاكره با سرمایه‌گذار، عقد تفاهمنامه همكاری مشترك، اخذ مصوبه هیات وزیران و مذاكره برای عقد قرارداد مشاركت از اقدامات دیگر دولت یازدهم در این زمینه بوده است. اقدام در مورد فرایند تامین مالی چهار پروژه ریلی از محل صندوق توسعه ملی به طول تقریبی ۱۵۰۰ كیلومتر به ارزش تقریبی پنج‌میلیارد دلار شامل مذاكره با متقاضیان و تشكیل كنسرسیوم شركت‌های متقاضی و اخذ موافقت اصولی صندوق توسعه ملی از دستاوردهای دولت یازدهم است. اخذ مصوبه شورای اقتصاد به ارزش تقریبی ۱۰‌میلیارد دلار برای توسعه شبكه ریلی و تداوم مذاكره با سرمایه‌­گذاران متقاضی ریلی و نوسازی ناوگان،  انعقاد قرارداد تجاری با شركت چینی و گشایش اعتبار اسنادی برای احداث ۴۱۰ كیلومتر دوخطه قطار سریع السیر تهران – قم – اصفهان نیز از جمله اقداماتی بود که منجر به افزایش جا به‌جایی بار و مسافر در حمل‌و‌نقل عمومی شد. از سایر دستاورد‌های دولت یازدهم در زمینه حمل‌و‌نقل ریلی می توان به افتتاح 456 كیلومتر خطوط راه آهن و در بخش توسعه ترانزیتی می توان به توسعه خطوط ریلی بین‌المللی ایستگاه مرزی اینچه‌برون، چابهار- زاهدان- بیرجند- مشهد، قزوین- رشت- آستارا اشاره كرد.
نقش خطوط ناوگان ریلی در توسعه پایدار
امروزه نمی‌توان نقش خطوط ناوگان ریلی را در توسعه پایدار نادیده گرفت. در چرخه اقتصادی یك كشور حمل‌و‌نقل ریلی از جمله عواملی است كه در حوزه اقتصاد و تولید نقش اصلی را در انتقال و جا‌به‌جایی مواد اولیه و كالاها دارد. وجود صنعت حمل‌و‌نقل ریلی از نشانه‌های توسعه یافتگی كشور است. حمل‌و‌نقل ریلی ارتباط تنگاتنگی با زیر بخش‌های اقتصادی یك كشور دارد. با نگاه به ظرفیت‌های بخش حمل‌و‌نقل ریلی در زمینه‌های ترانزیت و صادرات‌ و ‌واردات كالا، بخش حمل‌ونقل ریلی از ایمنی بالاتری نسبت به سایر ناوگان‌های حمل‌ونقل برخوردار است. راه‌آهن اعلام کرده طبق برنامه ششم توسعه تا پایان این سند سهم خود را در جابه‌جایی بار به حدود ۳۰‌درصد و در مسافر به ۲۰‌درصد کل عملکرد کشور افزایش خواهد داد.
به روز‌رسانی سیستم‌های خطوط ریلی


با توجه به فناوری‌های روز دنیا در رابطه با سیستم‌های حمل‌و‌نقل ریلی، گروه‌های تصمیم‌گیرنده و مسئولان مربوطه علاوه بر افزایش كمیت ناوگان و خطوط ریلی باید مبحث كیفیت را نیز در نظر بگیرند و از فناوری‌ها، سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای استاندارد و به روز دنیا استفاده كنند. لازم به ذكر است افزایش خطوط ریلی نیاز به سرمایه‌گذاری كلانی دارد. از جمله سایر مواردی كه دولت دوازدهم باید به آن بپردازد مساله نیروی انسانی، آموزش و به كارگیری نیروی متخصص در زمینه حمل‌و‌نقل ریلی است. به اعتقاد كارشناسان ریلی آموزش در راه آهن به‌ویژه برای نیروهای عملیاتی و مستقر در طول خطوط، نیروهای بخش ارتباطات و علائم الكتریكی و بخش فنی و بخش ناوگان باید در دستور كار دولت دوازدهم قرار گیرد. افزایش سرعت قطار در برخی مسیرها از گزینه‌هایی است كه جذابیت بیشتری را به حمل‌و‌نقل ریلی كشور می‌دهد و نیز استفاده از ناوگان‌هایی با عمر كمتر رغبت بیشتری را برای استفاده از حمل‌و‌نقل ریلی ایجاد می‌كند. اگرچه در دولت یازدهم در این زمینه تلاش بسیاری صورت گرفته، اما جا دارد در دولت دوازدهم به این مساله پررنگ تر پرداخته شود.
نیاز به سرمایه‌گذاری 83هزار‌میلیاردی
در توسعه خطوط و ناوگان ریلی كشور نیاز به مشاركت بخش خصوصی است. یک عضو كمیسیون عمران در گفت‌‌و‌گو با «آرمان» می‌گوید: اگر صنعت حمل‌و‌نقل ریلی مورد حمایت بیشتری قرار گیرد و بخش خصوصی وارد عمل شود بسیاری از مشكلات كشور كه در بخش حمل‌ونقل جاده‌ای با آن مواجه هستیم حل خواهد شد. در دولت دوازدهم افزایش خطوط ریلی نیاز به مشاركت بخش خصوصی دارد و سرمایه‌گذاری عظیمی باید در این زمینه صورت گیرد. دولت نمی‌تواند یك تنه این بار مالی را متحمل شود. علیم یارمحمدی ‌می‌افزاید: در بحث سرمایه‌گذاری نیاز به حمایت بخش خصوصی است، اما بخش خصوصی به‌راحتی در این زمینه ورود پیدا نمی‌کند، چرا كه بخش خصوصی معتقد است سرمایه‌گذاری باید ضمانت شده باشد. فراز ‌و‌ نشیب‌های قیمت بازار ارز از مسائل مهمی است كه بی‌‌‌تاثیر در جذب سرمایه‌گذار نیست. دولت باید تمهیدات لازمه را برای جذب بخش خصوصی در این زمینه انجام دهد تا این نوسانات شامل حال سرمایه‌گذاران بخش حمل‌و‌نقل ریلی نشود. او ادامه می‌دهد: بخش حمل‌و‌نقل ریلی به سرمایه‌گذاری در حدود 83هزار‌میلیارد ریال نیاز دارد. سرمایه‌گذاری بخش خصوصی باید مورد توجه دولت قرار گیرد و سایر ارگان‌ها نیز در این مساله یاریگر دولت باشند. یار محمدی عنوان می‌کند: 13هزار كیلومتر شبكه ریلی در كشور وجود دارد. علاوه بر شبكه ریلی به ناوگان‌های فرسوده نیز باید پرداخته شود و این دو مجموعه باید در راستای هم حركت كنند. سال گذشته 40هزار تن بار به وسیله ناوگان حمل‌ونقل ریلی جا‌به جا شد و این رقم باید در برنامه‌ریزی امسال5/4 برابر شود. یارمحمدی می‌گوید: در بخش ناوگان حمل‌و‌نقل ریلی دچار ضعف هستیم و باید در زمینه واگن‌ها و لوكوموتیوها بررسی‌هایی صورت گیرد. بسیاری از نقاط كشور ما از نعمت راه آهن برخوردار نیستند و آرزوی چندین‌ساله مردم این مناطق برخوردار‌شدن از راه آهن و به صدا درآمدن سوت قطار در شهر هایشان است. خوشبختانه به‌نظر می‌رسد سیاست كلان دولت استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی برای گسترش صنعت حمل‌و‌نقل ریلی است. با توجه به سهم قابل توجه حمل‌و‌نقل ریلی در جابه جایی مسافر نسبت به سایر موارد حمل‌و‌نقل و به‌ویژه حمل‌و‌نقل جاده‌ای و با عزمی كه در دولت و مجموعه وزارت راه و ترابری برای توسعه راه آهن وجود دارد، امید است طی سالیان آتی افزایش این سهم در جابه جایی‌ها و به تبع آن كاهش سوانح جاده‌ای را شاهد باشیم.