دست و پا زدن مخالفان برجام

آفتاب یزد- گروه سیاسی: از روی یک حس بعد از تسخیر سفارت آمریکا باشد یا غیر از آن، جان بولتون از وقتی که همه یادشان می‌آید دشمنی وصف ناشدنی‌ای با ایرانی‌ها داشت و از خیلی جمهوری خواهان آمریکایی نیز تندروتر بود.
زمانی که در دوره بوش پسر سفیر آمریکا در سازمان ملل شد همه کاری برای محکومیت‌های پی در پی ایران انجام داد و حالا در جدیدترین اقدامش طرحی را برای خروج آمریکا به ترامپ پیشنهاد کرده و آن را منتشر ساخته است.
اما نکته جالب توجه او اشاره‌اش به خروج استیو بنن از مشاوران ارشد دونالد ترامپ از کاخ سفید است و اینکه او این طرح را با وی در میان گذاشته. بولتون می‌گوید بنن پیش از خروجش از کاخ سفید از وی خواسته بود تا یک طرح برای خروج از توافق هسته‌ای معیوب با ایران برنامه‌ریزی کند و اکنون که وی (بنن) دیگر در این سمت فعالیت نمی‌کند، دست به انتشار این طرح زده است.
جان بولتون معتقد است که رئیس‌جمهور ترامپ باید یک کمپین اطلاعاتی تشکیل دهد که به سراسر جهان برود و حمایت لازم برای اعلامیه آمریکا درباره نقض توافق هسته‌ای از سوی ایران را به دست آورد.


وی تاکید دارد که این یک قرارداد نیست، زیرا هیچ‌گاه به تایید سنا نرسید و با یک تصمیم رئیس‌جمهور می‌تواند تغییر کند.
بولتون در مقدمه طرح خود توضیح داده است که چگونه ترامپ تاکنون دو بار پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را مورد تایید قرار داده اما پیش از دومین تاییدیه‌اش بارها خواستار یک جایگزین برای تسلیم در برابر سیاستی شده که به روشنی از آن متنفر است. اما چنین گزینه‌هایی مطرح نشد هر چند که مرتب میان رئیس‌جمهور و مشاورانش تبادل نظر انجام می‌شد. اکنون یک گزینه وجود دارد و این کار ضروری است زیرا این توافق تهدیدی برای منافع ملی آمریکاست و روز به روز جدی‌تر می‌شود. به گزارش ایسنا، نماینده پیشین آمریکا در سازمان ملل سپس طرح خود را که نقشه راه آمریکا برای خروج از توافق را در آن ترسیم کرده منتشر و تاکید کرده است که آمریکا باید تهدید کنونی علیه آمریکا و متحدانش به ویژه اسرائیل را تشریح کند.
وی نوشته است: واژه پردازی‌های مبهم و غیرشفاف برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، سنگینی آشکار وزنه آن به نفع ایران، نقض‌های آشکار ایران و ادامه آن و رفتارهای غیرقابل قبول ایران همگی نشان‌دهنده آن است که برجام در راستای منافع ملی آمریکا نیست.

چه قدر حرف‌های بولتون جدی است؟
رمزگشایی از حرف‌های جان بولتون می‌تواند کلید حل این معما باشد که از چه روی او در برهه‌ای که مشاوران تندرو ترامپ یکی پس از دیگری از گود کاخ سفید با استعفاهای اجباری خارج می‌شوند، چنین طرحی را در ملا عام مطرح می‌کند. و آیا حالا که درست بعد از خروج "بنن" از کاخ سفید این طرح را مطرح کرده باید آن را یک زنگ خطر تلقی کرد؟
فریدون مجلسی کارشناس مسائل بین‌الملل اعتقادی به جدی بودن طرح بولتون ندارد. وی با تاکید بر اینکه نه بنن و نه جان بولتون از دید سیاستگذاری، انسان‌های تاثیرگذار نیستند، گفت: «عدم عقلانیت و تعصب بیشتر از حد چهره‌هایی چون بولتون باعث می‌شود علیرغم تلاش‌ها‌یشان نتوانند کار چندان زیادی را علیه ایران انجام دهند. این چهره‌ها را بیشتر باید در حد افراط‌گرا‌هایی که می‌خواهند خودسرانه عمل کنند ارزیابی کرد. "
اما آیا لزوما خودسری به معنای ناکامی در آمریکاست؟ پرسشی که این کارشناس به آن پاسخ می‌دهد: «دیدیم جلوی تندروهایی که هم‌اکنون در ساختار دولت و در کنار دولت ترامپ بودند و سعی داشتند که خودسرانه عمل کنند توسط ساختار اداری و مدیریتی حکومت آمریکا گرفته شد و دلیل خروج مشاوران تندرو ترامپ از جمله بنن نیز همین عدم توانایی در انجام خواسته‌هایشان بود. حال که افرادی در داخل دولت قادر به این خودسری نبودند، چه طور عده‌ای در خارج از این ساختار می‌توانند خودسری‌هایشان را پیش ببرند؟"
اما علی بیگدلی دیگر کارشناس مسائل بین الملل دلیل اقدام جان بولتون را یک جنگ روانی و جایگزینی ایران آزاری به جای ایران هراسی توصیف می‌کند. وی در همین باره به آفتاب یزد می‌گوید: "خروج بنن و سایر مشاوران تندرو از کاخ سفید حرفهای زیادی با خود داشت. از سویی در شرایط فعلی جان بولتون دیگر مثل سابق نفوذ بالایی ندارد و در جایگاهی نیست که بخواهد عملا کاری انجام دهد اما به نظر می‌آید که اکنون پروژه ایران‌هراسی به ایران آزاری تبدیل شده است. سفر اخیر نیکی هیلی به وین بدین معناست که همه در حال تلاش برای آن هستند که ایران را بترسانند تا کشورمان نفوذ خودش را در منطقه کم کند، وگرنه حرف‌های بولتون مبنای حقوقی ندارد.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل اظهار داشت: «در راستای همین ایران‌آزاری است که نیکی هیلی بیان می‌کند ممکن است سه ماه دیگر ترامپ پایبندی ایران به برجام را تایید نکند، این در حالی است که با توجه به ضعفی که در رفتار سیاسی آقای ترامپ است و سکوت کمیته روابط خارجی مجلس آمریکا، عملا صحبت‌های اخیر بیشتر آزار رسانی است تا یک تهدید عملیاتی.»

سخن بولتون با مردم آمریکا چیست؟
اگر اینطور است که بیگدلی و مجلسی می‌گویند پس چرا بولتون طرح خود را منتشر کرده؟ طرحی که می‌تواند دو بعد جداگانه به خود بگیرد؛ یکی مردم آمریکا و دوم دونالد ترامپ. به راستی تقاضای بولتون از مردمش چیست؟ مجلسی پاسخ می‌دهد:" وقتی که جلوی مشاوران تندرو آمریکا گرفته شد، امثال بولتون ناامید و مستاصل شدند و از همین جهت چنین طرحی را منتشر می‌کنند تا در برابر توده‌های متعصب آمریکایی یک پیغام همبستگی دهند و آن‌ها‌ را به نفع خود تحریک کنند! اما سیستم درونی آمریکا، سازمان‌هایی که در وزارت دفاع، امور خارجه و امنیت آمریکا وجود دارند مانع اقدام جدی این گروه خواهند شد."
وی تاکید کرد:" برجام یک تعهد بین‌المللی است و قرار نیست با طرح‌هایی مثل طرح جان بولتون
به یکباره کان لم یکن تلقی شود."

یک اشاره رئیس جمهور؟
نامه بولتون بخش‌های دیگری هم دارد. او به صراحت گفته برجام یک قرارداد نیست، زیرا هیچ‌گاه به تایید سنا نرسید و با یک تصمیم رئیس‌جمهور می‌تواند تغییر کند. آیا واقعا حق با اوست و آیا با یک اشاره ترامپ ممکن است همه چیز به هم بریزد و دوباره روز از نو روزی از نو و توافق نابود شود؟ مجلسی می‌گوید: " این شیوه‌ای بود که اوباما در پیش گرفت تا برجام را به شورای امنیت بفرستد و سنا را در عمل انجام شده برای پذیرش برجام قرار دهد، اما بعد از قطعنامه شورای امنیت، آمریکا نمی‌تواند یک قطعنامه بین‌المللی را نقض کند."
در همین باره اما علی بیگدلی معتقد است:"ترامپ می‌تواند از این تعهد شانه خالی کند اما موضوع بر سر این است که اگر چنین اتفاقی بیفتد ایران هم به دنبال نقض برجام افزایش فعالیت‌های هسته‌ای را ادامه می‌دهد و در چنین شرایطی اروپا دیگر قرار نیست بی‌قید و شرط حامی آمریکا شود و مدام ایران را تحریم کند؛ همین الان هم اروپا از آمریکا فاصله گرفته است."

دست و پازدن سیاسی
پس با این اوصاف و بعد از طرح خروج آمریکا از سوی جان بولتون، چه قرار است بر سر سرنوشت توافق هسته‌ای بیاید؟ مجلسی پاسخ می‌دهد:" مطمئنا با طرح بولتون اوضاع وخیم‌تر نمی‌شود و اگر قرار بود مقامات ویژه آمریکا به این طرح اهمیت بدهند آقای بنن را اخراج نمی‌کردند و خیلی زودتر خروج از برجام را کلید می‌زدند، هرچند اعلان این برنامه از سوی بولتون یک نوع عوام فریبی است. چنین طرحی تشویق به اعلان جنگ است اما چنین اعلان جنگی از سوی بولتون مطمئنا وجاهت قانونی ندارد."
از صحبت‌های کارشناسان می‌توان این طور استنباط کرد که طرح اخیر جان بولتون یک نوع دست و پا زدن سیاسی پس از اخراج یکی از مشاوران ضد ایرانی و ضد برجامی ترامپ است. وضع برای مخالفان برجام در آمریکا آنقدر وخیم شده که به جای اقدام به پاره کردن برجام شروع به شانتاژ رسانه‌ای و مظلوم‌نمایی می‌کنند.