روزنامه جهان صنعت
1396/06/11
اسنپیزه شدن بازار مدیران ایران
داریوش محمودی- اسنپ نام یک پدیده خوش‌نام در سپهر کسب‌و‌کار در ایران امروز است و در همین دوره کوتاه زندگی‌اش در ایران و به ویژه در پایتخت نامدار و پرآوازه شده است. اسنپ یک کسب‌و‌کار مدرن و «استا‌رت‌آپی» است که جای خود را در حمل‌و‌نقل درون‌شهری پایتخت ایران بازکرده و مشتریان پرشماری نیز برای خود دست و پا کرده است. اسنپ که نام ایرانی برای بنگاهی شبیه بنگاه اوبر در آمریکاست برخلاف ظاهر ساده آن دارای فلسفه‌ای ناب و روزآمد برپاشده است و در دنیای اندیشمندان جایگاه بلندی دارد. این فلسفه می‌گوید می‌توان از داشته‌ها و امکانات موجود با ترکیبی از توانایی‌های شگفت‌انگیز فناوری‌های چندسویه و بهت‌آور دنیای امروز که با گشاده‌دستی در اختیار شهروندان قرار دارد بهره‌وری بالایی را به چشم دید. پایه این فلسفه را می‌توان به طور خلاصه چنین معناکرد که به جای انباشت دنیا‌یی از کالاهای مادی جاپرکن باید از نیروی پایان‌ناپذیر اندیشه مدد گرفت. اسنپ که از روی نسخه اوبر کپی و ایرانیزه شده است، در ذات خود مقوله و عنصری دارد که جای آن در دنیای کسب‌و‌کار ایرانی به شدت خالی است. این مقوله شریف که در ایران زاد و رشد ناپایدار و ناتوانی داشته همان عنصر «رقابت» است. زاد و رشد نارسا و کژکارکرد کسب‌و‌کار بر پایه رقابت در ایران با دومقوله زیان‌آور گره خورده است. کسب‌و‌کار بر پایه انحصار در رشته‌های گوناگون و کسب‌و‌کار برپایه استفاده اندک از اندیشه‌ها و دنیای جریان‌ساز تکنولوژی روزآمد است. اسنپ اما در پنهان‌ترین لایه خود این دو مقوله آسیب‌ساز یعنی انحصار و نادیده گرفتن فناوری جریان‌ساز را پس زده و با شتابی بهت‌آور جای خود را در حمل‌و‌نقل درون‌شهری باز کرده است.اسنپ همه پدیده‌های مثبت را با خود دارد که برخی از آنها را به صورتی کوتاه یادآور می‌شوم. این پدیده بدون نیاز به سرمایه‌گذاری جدید همان امکانات موجود را به کارگرفته و به بهره‌وری بیشتر کمک می‌کند. این آرزوی اقتصاددانان و برنامه‌ریزان توسعه ایران در همه سال‌های 1327 تا امروز است که بخشی از رشد اقتصادی را بر دوش بهره‌وری بیندازند. اسنپ از سوی دیگر حذف انحصار و امتیاز اخذ پروانه کار آژانس‌های مسافر‌بری درون‌شهری را در دستور کار قرارداده است. این پدیده خوش‌سیما راه را برای فعالیت جوانانی با تحصیلات مناسب برای کار در یک فعالیت نه چندان خوش نااقتصادی اجتماعی هموار کرده است. استارت آپ خوش برخوردی که نام آن اسنپ است و به زودی رقبای آن از راه می‌رسند به حرکت تازه سازمان قدیمی و انحصاری سازمان تاکسیرانی منجر شده و سرانجام اینکه به کاهش معنادار هزینه حمل‌و‌نقل اقشار گوناگون کمک کرده است. به نظر می‌رسد پدیده اسنپیزه شدن کسب‌و‌کارها در دنیای امروز به سرعت در هربخشی از فعالیت‌ها می‌رسد و چهره تازه و نویی به دنیای کسب‌و‌کار می‌دهد. یکی از کسب‌و‌کارها و فعالیت‌هایی که شاید اگر به روش دنیای مدرن به ویژه در ایران تجهیز شده و در درون و بن‌مایه آن قرار گیرد گره از بسیاری از کارها باز می‌کند داستان مدیران و مدیریت است. ایران به دلیل اینکه اقتصادی برپایه مالکیت و تصدی‌گری نهاد دولت را در یک سده معاصر تجربه کرده و هنوز برهمین اساس اداره میشود دارای انبوهی از سازمان‌ها، موسسه‌ها و بنگاه‌های دولتی در اقتصاد، در حوزه فرهنگ، سیاست، در زمینه امور اجتماعی است. یک برآورد از سوی یک مقام بلند‌پایه برنامه‌ریزی در اوایل دهه 1380 این است که در ایران 450 هزار مدیر دولتی فعالیت دارند. باتوجه به شمار بنگاه‌های اقتصادی- صنعتی در ایران که مالک یا مدیر صدها هزار بنگاه کوچک و متوسط هستند اسنپیزه شدن بازار مدیران در ایران شاید یکی از الزام‌های اجتناب‌ناپذیر باشد. معنای این الزام در عمل چند اتفاق است که باید رخ دهد و چند گامی است که باید برداشته شود. گام نخست شکست انحصار در نهاد مدیریت در حوزه‌های گوناگون و ورود مقوله ارجمند رقابت به این حوزه به ویژه در مدیریت دولتی است. چندین دهه از زندگی دولت شبه مدرن در ایران سپری شده است اما روش و فلسفه انتخاب مدیران کهنه و برپایه آداب و ادب کهن است. فردی به هر دلیل در راس یک وزارتخانه قرار می‌گیرد و چون کارنامه‌ای از مدیران موجود ندارد و نمی‌داند آنها به او وفادار خواهند بود یانه راه آسان را برمی‌گزیند که آوردن همدلان و همراهان خود است. این مدیران نیز به نوبه خود همین روش را ادامه می‌دهند و عنصر رقابت و مهارت رنگ می‌بازد. با مدرن و اسنپیزه شدن بازار مدیران این رسم کهن و آسیب زننده برچیده شده و جایش را به بهره‌روی بالاتر از همین مدیران می‌دهد.
از سوی دیگر با مدرن‌سازی کارنامه، برنامه و آداب و عادت مدیران امروز بر پایه استفاده از اپلیکیشن بازار مدیران می‌توان به نیازمندان به مدیر یادآوری کرد که در کجا و چگونه دنبال مدیر بگردند و به جای اینکه دنبال مدیران سفارشی از دوست و آشنا باشند به سرچشمه مراجعه کنند. اگر فلسفه اسنپ به بازار مدیران نفوذ و جا بازکند برخی مدیران می‌توانند اوقات فراغت خودرا به قیمت مناسب به سازمان یا بنگاه متقاضی عرضه کنند و ضمن اینکه درآمد اتفاقی خود را افزایش می‌دهند موجب کاهش هزینه تامین مدیر تمام‌وقت برای بنگاه‌هایی شوند که نیازمند خدمات مدیران باساعت کار محدود و پرداخت‌های محدود هستند. اسنپیزه شدن بازار مدیران به رقابت در جامعه مدیران امروز و مدیران فردا دامن زده و انحصار ذهنی و اجرایی را از این بازار دور می‌کند. در صورتی که وزیران محترم تمایل داشته باشند با توجه به رویکردها و ماموریتی که هر وزارتخانه دارد این موضوع می‌تواند قابل تعمیم و تسری باشد. نترسیم و یادمان باشد گاهی اوقات رقیبان‌مان شاید کارآمدتر از خودمان اهداف ما را محقق کنند.
Mahmoodi .Kar@Gmail.com
سایر اخبار این روزنامه
ساماندهی موسسات مالی و اعتباری وابسته به نهادهای نظامی
تغییر معادلات بانکی به نفع تولید
ایران به تعهدات خود پایبند است
تاثیر دومینوی کاهش نرخ سود در بورس
انتقاد فعالان بخش‌خصوصی از بزرگی بدنه دولت؛
مرگ ۸۰۰ کارگر ساختمانی در 6 ماه اول سال ۹۵؛
ساخت و ساز در حریم تئاتر شهر؛
تساوی تیم ملی فوتبال ایران و کره جنوبی در سئول؛
از گلابی خوردن قاضی‌پور تا برجام!
توانایی سیستم بانکی زیر ذره‌بین
اقتصاد آمریکا گرفتار توفان
بازهم فاجعه دانش‌آموزی، این بار در داراب؛
بررسی چالش‌های اقتصادی صنعت دریا نوردی ایران؛
اسنپیزه شدن بازار مدیران ایران
مقصران اصلی پلاسکو پنهان می‌مانند
بانکداری ما شبیه هیچ جای دنیا نیست
بانکداری ما شبیه هیچ جای دنیا نیست
