حضور محیط‌بانان در مدارس خجسته است

رئیس اداره محیط زیست شهر تهران مژده حضور کارشناسان و محیط‌بانان را از امروز اول مهر در برخی مدارس تهران داد. طرح این برنامه را حدود یک‌سال پیش سازمان حفاظت محیط زیست تحت عنوان «محیط‌بانان در مدارس» پایه‌ریزی کرد. برنامه از این قرار بود که یک عده از محیط‌بانان نه‌تنها در تهران که در استان‌های مختلف با لباس و یونیفورم و وسایل جالب و جذاب مثل یک مرغابی، غاز، گربه وحشی و... که در موزه‌ها به‌صورت خشک‌شده داریم، به مدارس رفته و درس‌های جالب و جذابی را در مورد وظایف محیط‌زیستی به دانش‌آموزان بدهند تا با ماموریت آنها آشنا شوند. اما این ایده از کجا نشات گرفت؟ چند نفر از دانشجویانم در قالب طرح پرسش به میان مردم رفته و می‌پرسیدند که محیط‌بان را دیده‌اید، اما پاسخ منفی بود. در مورد وظایف محیط‌بانان هم که می‌پرسیدند، 6 نفر از 10 نفر مردم تهران نمی‌دانستند! حتی وقتی لباس محیط‌بانی می‌پوشیدم، در ذهن برخی همانند لباس سربازی تداعی می‌شد و تعجب می‌کردند. حتی خانمی از من پرسید که مگر چندساله هستی که به سربازی نرفته‌ای، درحالی که لباس محیط‌بانی بر تن حدود دوهزار و 700نفر از جوانان یا افراد سن‌و‌سال‌دار‌تر که در خدمت حفاظت از طبیعت هستند، می‌باشد. اما الان خوشحالم که این طرح عملی شده و محیط‌بانان با همان یونیفرم محیط‌بانی به مدارس می‌روند و بچه‌ها را با وظایف خود آشنا می‌کنند. به‌نظرم بسیار برنامه خوبی است و امیدوارم حتی‌المقدور در تمام مدارس ایران به‌طور نوبتی اجرا شود تا همه دانش‌آموزان با این مسائل آشنا شوند. اما باز هم به اول مهر رسیدیم و آن‌طور که شنیده‌ام، ترافیک 30درصد افزایش پیدا می‌کند که همراه با سردشدن هوا باعث مساله وارونگی هوا می‌شود. وارونگی در اثر دود و دم حاصل از وسایل نقلیه که 80 تا 85درصد آلودگی هوای تهران مربوط به خودروها و بقیه مربوط به کارخانه‌ها و... است، حاصل می‌شود. وسایل نقلیه‌ای که بنزین و گازوئیل مصرف می‌کنند، با تولید دود و دم سردتر از هوا آن را به بالا هدایت می‌کنند. اما در تابستان هیچ‌وقت وارونگی ایجاد نمی‌شود به‌دلیل اینکه همین دود و دم بالا رفته، داخل هوا شده، این طرف و آن طرف کشیده شده، رقیق می‌شود و اثرش را از دست می‌دهد. اما وقتی هوا سرد می‌شود، هوایی که می‌خواهد به بالا برود تا پراکنده شود یک لایه هوای سرد از کوه‌ها بر رویش می‌لغزد؛ درست مثل دم‌کنی! کار دم‌کنی همین است و کدبانوها به‌خوبی از کارکرد آن در پخت برنج آگاهند، اما شاید نسل جدید آشنایی چندانی با دم‌کنی نداشته باشد. کدبانو آب و روغن و برنج را در دیگ ریخته و روی آتش می‌گذارد. آبی که در ظرف هست، شروع به تبخیر شدن می‌کند، ولی اگر دم‌نکنی نباشد، این بخار در فضای آشپزخانه پخش شده و بیرون می‌رود. اما وقتی دم‌کنی می‌گذاریم، این آب بخار شده و چون گرم می‌شود، می‌خواهد از در دیگ فرار کند اما دم‌کنی مانع می‌شود و باز هم به پایین برمی‌گردد و مجددا تکرار می‌شود و برنج می‌پزد. پس اگر دم‌نکنی نگذاریم هیچ وقت این برنج دم‌ کشیده نمی‌شود.
ادامه صفحه 6