روزنامه شرق
1396/07/16
مذاکرات بین‌المللی، معاملات املاک نیست
یک هفته بیشتر به اعلام عمومی تصمیم نهایی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، درباره توافق برجام باقی نمانده است؛ اما شواهد و قرائن نشان از این دارد که او قصد ندارد بار دیگر برجام را تأیید کند و در نهایت می‌خواهد برای شروع اهداف دیگر خود در قبال ایران، توپ را در زمین کنگره بیندازد. ترامپ بعد از برگزاری نشست با فرماندهان ارشد نظامی و مراسم شام، هنگام گرفتن عکس یادگاری، گفته است: «می‌دانید به این چه می‌گویند؟ شاید آرامش قبل از توفان»؛ وقتی خبرنگارها می‌پرسند چه توفانی؟... درباره چه چیزی؟ کره‌شمالی؟ ایران؟ داعش؟... ترامپ جواب می‌دهد: «خبردار می‌شوید... ما امشب اینجا، نظامی‌های عالی دنیا را داریم». ترامپ می‌خواهد برجام را کنار بگذارد، یا بار دیگر با ایران مذاکره کند؛ اما معلوم نیست در نهایت مسیر تصمیم او چه خواهد بود، اگرچه ایران هم حاضر نیست به‌هیچ وجه بر سر برجام، بار دیگر با آمریکا مذاکره کند. راه ایران مشخص است، پایبندی به توافق برجام تا زمانی آمریکا برجام را لغو نکند یا اینکه به‌غیر از آمریکا، کشورهای دیگر به برجام پایبند باشند؛ ولی هنوز معلوم نیست آمریکا به کدام مسیر می‌رود: انزوا با عدم تأیید یا ادامه برجام با تشدید تحریم علیه ایران در حوزه موشکی و حوزه‌های دیگر.سخنگو تکذیب کرد
آنها راه دشواری در پیش دارند؛ گاه از برجام می‌گویند و گاه از موشک‌های بالستیک. روز گذشته، خبرگزاری «رویترز» در گزارشی با استناد به منابع دیپلماتیک ایرانی و غربی که هویتشان عنوان نشده، مدعی شده است که ایران آماده مذاکره درباره بخش‌هایی از برنامه موشک‌های بالستیک خود است. در گزارش رویترز آمده است ایران به قدرت‌های جهانی نزدیک شده تا آمادگی خود را برای مذاکره درباره «ابعادی» از برنامه موشکی ابراز کند. «بهرام قاسمی»، سخنگوی وزارت خارجه ایران، ادعای این خبرگزاری را درباره برنامه دفاع موشکی کشور قویا تکذیب کرد. به گزارش «فارس»، او ادعای منتشره از سوی خبرگزاری رویترز مبنی بر آمادگی ایران برای مذاکره درخصوص جنبه‌هایی از برنامه دفاعی موشکی خود را به‌شدت تکذیب کرد و گفت: «جمهوری اسلامی ایران بارها در مواضع علنی و دیدارهای دیپلماتیک با مقامات خارجی همانند مصاحبه‌ها و دیدارهای انجام‌شده توسط وزیر امور خارجه در سفر اخیرشان به نیویورک، بر غیرقابل‌مذاکره بودن برنامه‌های دفاعی خود تأکید کرده است و آن را مغایر قطع‌نامه 2231 نمی‌داند. ایران برنامه‌های دفاعی موشکی را حق مسلم خود دانسته که قطعا در چارچوب برنامه‌ها و راهبردهای دفاعی، متعارف و تعیین شده خود ادامه خواهد داد».
آمریکا از تعریف حقایق موازی دست بردارد
ترامپ برای عدم تأیید برجام بهانه دیگری دارد؛ بهانه‌ای به اسم موشک بالستیک. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در گفت‌وگو با نشریه «نیوزویک» درباره فعالیت‌های موشکی ایران گفته است: «این موشک‌ها جنبه دفاعی دارد. موشک‌های بالستیک ایران برای حمل کلاهک هسته‌ای ساخته نشده است. ما تنها به‌این‌دلیل به آزمایش موشک‌ها ادامه می‌دهیم که خواستار افزایش دقت آنها هستیم. اگر موشکی برای حمل تسلیحات هسته‌ای ساخته شده باشد، نیازی به دقت ندارد. در این صورت تنها برد موشک حائز اهمیت است چراکه به هر کجا برخورد کند، بازدارندگی لازم را ایجاد خواهد کرد». او افزود: «ما روی اعمال هیچ محدودیتی بر توانایی دفاعی خود توافق نکرده‌ایم؛ به همان دلیلی که آمریکا تسلیحات بسیاری را به منطقه ما ارسال می‌کند».
ظریف در بخشی از گفته‌های خود درباره اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا که خود را فردی خبره در عرصه مذاکره خوانده بود، گفت: «شاید معاملات املاک کار مفرحی باشد و بتوان آن را به عنوان یک سرگرمی در نظر گرفت، اما مذاکرات بین‌المللی این‌گونه نیست و بسیار پیچیده‌تر از آن است. امیدوارم رئیس‌جمهوری آمریکا این موضوع را از طریق سختش یاد نگیرد». او تأکید کرد: «چنانچه آمریکا از برجام کناره بگیرد، ایران گزینه‌هایی را در اختیار دارد که در زمان مناسب از آنها استفاده خواهد کرد». ظریف گفته است: «آمریکا از تعریف حقایق موازی و جایگزین درخصوص منطقه و اتخاذ سیاست‌های خود بر این مبنا هیچ منفعتی ندیده است». به گفته وزیر خارجه ایران گاهی از حقایق جایگزین و موازی به‌عنوان یک ترفند تبلیغاتی استفاده میشود که خوب نیست، ولی قابل درک است. در چنین شرایطی شما اسیر دروغ‌های خود می‌شوید و این خطرناک است.
دیدار هلگا اشمید و آمانو درباره برجام
اروپا نگران آینده برجام است و این نگرانی در اظهارات اخیر آنها نمایان است. «هلگا اشمید»، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و «یوکیا آمانو»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با یکدیگر دیدار و درباره اجرای برجام گفت‌وگو کردند. بعد از آن، اشمید با انتشار پیامی در صفحه تويیتر خود نوشت: «با یوکیا آمانو درباره اجرای کامل برجام تبادل‌نظر کردیم. توافقی که به طور عادلانه از سوي آژانس نظارت میشود و در هشت گزارش آن مورد تأیید بوده است». اما رئیس‌جمهور آمریکا که بارها توافق هسته‌ای را مورد انتقاد قرار داده موظف است در 15 اکتبر (23 مهرماه)، گزارش خود را به کنگره درباره پایبندی ایران به توافق ارائه دهد. گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که او قصد ندارد این پایبندی را بار دیگر تأیید کند. چنین اقدامی سرنوشت توافق هسته‌ای را به خطر خواهد انداخت.
استراو: عدم تأيید برجام خطرناک و غیرمسئولانه است
جک استراو، وزیر خارجه پیشین انگلیس، خروج احتمالی آمریکا از برجام را اقدامی «خطرناک و غیرمسئولانه» خواند و گفت که این تصمیم، اعتبار بین‌المللی آمریکا را زیر سؤال خواهد برد. استراو در گفت‌وگو با «ایرنا» گفته است: «برجام، توافق بسیار مهمی است؛ برای حصول آن 12 سال مذاکره صورت گرفته و دستاورد بزرگی برای صلح جهان به‌شمار می‌رود. من زمان زیادی را صرف کردم تا ایران به‌عنوان یکی از کشورهای مهم جهان بتواند از حق خود برخوردار شود. اکنون اگر دونالد ترامپ بخواهد آن را تأيید نکند، اقدام غیرمسئولانه‌ای را انجام داده است». استراو درباره پیامد خروج آمریکا از برجام، گفت: «هنوز مشخص نیست و آمریکا هیچ توجیهی برای چنین کاری ندارد؛ تمام شواهد نشان می‌دهد که ایران به تعهدات خود پایبند بوده است. این در حالی است که به نظر من طرف غربی به تعهداتی که در رابطه با گسترش مراودات تجاری و بانکی برعهده‌اش بوده، وفادار نبوده و همین مسئله اسباب نارضایتی مردم و شرکت‌های تجاری در انگلیس را به‌همراه داشته است». او تصریح کرد: «برجام یک توافق رسمی میان ایران و شش قدرت جهانی است که آن را امضا کردند. این توافق صراحتا از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد مورد تأيید قرار گرفته و به‌نوعی بخشی از قانون بین‌المللی تلقی میشود؛ اکنون آمریکا تنها کشوری است که می‌خواهد از آن خارج شود». استراو تصریح کرد: «من اطمینان دارم که چین و روسیه، به برجام پایبند خواهند بود. 99 درصد احتمال می‌دهم که فرانسه و آلمان به برجام متعهد مانده و 98 درصد هم احتمال می‌دهم که دولت انگلیس به این توافق وفادار باشد. همان‌طور که می‌دانید، ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس و بوریس جانسون، وزیر خارجه، به‌طور صریح حمایت خود را از برجام اعلام کرده‌اند».
جک استراو گفت: «پیام من به رئیس‌جمهوری آمریکا این است که خروج از برجام اقدامی خطرناک و غیرقابل‌توجیه خواهد بود».
معتقدیم آمریکا از توافق هسته‌ای خارج نخواهد شد
«دیوید او سولیوان»، نماینده اتحادیه اروپا در آمریکا، هم در گفت‌وگو با نشریه «آتلانتیک»، به سؤالاتی درباره رویکرد ترامپ در قبال ایران پاسخ داد. سولیوان گفت: «عدم تأیید، ممکن است اصطلاح درستی نباشد. آنچه ما می‌شنویم این است که ترامپ ممکن است از تأیید پایبندی سر باز بزند. این دو با یکدیگر مشابه نیستند، اما اولین نکته‌ای که باید گفته شود این است که مسئله تأیید پایبندی و متعاقبا نقش کنگره برای تصمیم‌گیری بخشی از قوانین داخلی آمریکاست. بنابراین این یک موضوع داخلی است. تصمیم رئیس‌جمهور برای تأییدکردن یا عدم تأیید پایبندی تأثیر فوری بر این توافق ندارد».
او درباره موضع اروپا هم گفت: «من فکر می‌کنم این یک پرش بزرگ است که گفته شود عدم تأیید از سوی رئیس‌جمهور به‌منزله این است که آمریکا از توافق خارج میشود. ما بر این باوریم که هنوز در این نقطه قرار نداریم، حتی اگر رئیس‌جمهور از تأیید سر باز بزند، این کار روی رویه‌های داخلی آمریکا در ارتباط با توافق هسته‌ای تأثیرگذار است، اما تأثیر فوری بر خود توافق ندارد. بنابراین ما هنوز اطمینان داریم که آمریکا از توافق خارج نخواهد شد». سفیر اتحادیه اروپا افزود: «به‌طورقطع اتحادیه اروپا و 28 کشور عضو آن به طور کامل به این توافق متعهد هستند و ما بر این باوریم تا زمانی که ایران به طور کامل به تعهداتش در این توافق پایبند است، همان‌گونه که همه روی آن توافق دارند، برجام باید به قوت خود باقی بماند و ما به کار در این مسیر ادامه می‌دهیم».
سولیوان در پاسخ به اینکه آیا اروپایی‌ها نگرانی‌هایشان را به دولت آمریکا انتقال داده‌اند، گفت: «ما به طور مرتب با دولت در تماس هستیم. من فکر می‌کنم آنها کاملا از نگرانی‌هاي ما مطلعند، چراکه ما نگرانی‌هایمان را منتقل کرده‌ایم، اما همان‌طور که می‌دانید، آنها در حال بازبینی سیاست خود در قبال ایران هستند و فکر می‌کنم که به پایان این فرایند رسیده‌اند. شاید این چیزی است که رئیس‌جمهور هفته آینده درباره آن صحبت خواهد کرد و ما منتظر آن هستیم».
سایر اخبار این روزنامه
انحصار خطرناك است
تشخیص مصلحت در مجلس سنا
مذاکرات بین‌المللی، معاملات املاک نیست
نباید به بهانه مبارزه با فساد تسویه‌حساب سیاسی کرد
دیدار ناطق‌نوری با ابراهیم رئیسی در مشهد
تجارت با کردهاي عراق ممنوع
چشم‌پوشي از منافع
تلاش براي افشاي قرارداد فوق محرمانه
براي «ابتذال» مرز قائلم، نه براي «تفكر»
تهدید علیه روستا
کارت زرد در دفاع از افغان‌‌ها؟
