برجام؛ قراردادی بین‌المللی نه قراردادی ملکی

بعد از اعلام نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، هیلاری‌کلینتون سخنانی به زبان آورد که کمتر سیاستمدار و تحلیلگر سیاسی به آن توجه کرد. رقیب ترامپ‌گفت: «با درنظرگرفتن نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری به این نتیجه رسیدم که انشقاق شدیدی درآمریکا به وجود آمده‌ و به این زودی‌ها جامعه آمریکا متحد نخواهد شد.» سخنان اخیر دونالد ترامپ به‌درستی این واقعیت را ثابت کرد که با کمال تاسف گروهی در ایالات متحده حاکمند که در اندیشه منافع ملی این کشور نیستند. آنچه در «رجزخوانی بی‌فرجام او درمورد برجام» به‌گوش ‌رسید، آن بود که رئیس‌جمهورآمریکا درمعنای واقع کلمه نشان داد که نه تاریخ خوانده و نه جغرافیا می‌داند. نویسنده به‌عنوان یک حقوقدان معتقد است که ترامپ از حداقل قوانین و موازین بین‌المللی و تعهدات کشورها به این موازین مطلع نیست. همان‌گونه که وزیرخارجه ایران قبلا اعلام کرده بود، قرارداد‌های بین‌المللی مانند قرارداد‌های معاملات املاک (شغل اصلی ترامپ) نیست که هرکس به‌میل خود آن را فسخ کند. از این رو آنچه ایرانیان باید مورد توجه قرار دهند، رفتار دلواپسان درتهران است. آنها درگذشته قصد داشتند چنین قراردادی‌ را پیش از آمریکایی‌ها و ترامپ رد کنند و درکمال ناباوری هر زمان تریبونی به دست آنها می‌افتد، به شدیدترین وجه، ضمن انکار دستاوردهای هیات مذاکره‌کننده ایرانی و نتایج این مذاکرات، هر آنچه می‌توانستند و البته نمی‌دانستند علیه برجام اعلام می‌کردند. موضع ترامپ در مورد قرارداد برجام، به‌نیکی نشان داد که برای اولین‌بار در تاریخ دیپلماسی چهاردهه اخیر ایران، جهانیان درکنار ایران قرار گرفته و تنها عربستان، امارات و اسرائیل به حمایت از رئیس‌جمهور آمریکا پرداختند. این پیروزی در شرایطی بود که دنیا در طول 38سال گذشته بیش از اینکه در موضع حمایت از حقوق ایران قرار بگیرد، علیه ایران اقدام می‌کرد و عموما درکنار آمریکا قرار می‌گرفت. جمعه‌شب غیر از اینکه مسئول سیاسی خارجی اتحادیه اروپا با شجاعت و صلابت و تمام‌قد درمقابل اظهارات ترامپ ایستادگی کرد، شاهد بودیم پیش از آنکه پژواک سخنان ترامپ به آمریکا بازگردد، سه کشور اصلی عضو اتحادیه اروپا حاضر در میز مذاکرات هسته‌ای علیه رئیس‌جمهور آمریکا موضع گرفتند. به عبارت بهتر اروپایی‌ها سخنان وزیر امورخارجه ایران را به ترامپ یادآور شدند که «قراردادهای بین‌المللی قرارداد معاملات املاک نیست» که به‌راحتی بتوان آن را لغو کرد. چنین مواضعی می‌تواند درس‌خوبی برای ایرانیان نیز باشد تا متوجه این نکته شوند که دنیا بر اساس شعارها و خواست ما عمل نکرده، بلکه درجهان با تمام بی‌نظمی‌ها، نظمی وجود دارد که هرکشوری با اندیشه و تدبیر و عقلانیت به‌دنبال منافع خویش است. حال اگر تاریخ را به دیگران یادآوری می‌کنیم، خود نیز به یاد داشته باشیم که آمریکا به‌تنهایی در ایران کودتا نکرد، بلکه با کمک انگلیس و اوباش، دولت ملی و قانونی دکتر محمد مصدق را سرنگون کرد. پس چه زیباست اکنون که فشارها بر ایران از سوی آمریکا افزایش یافته، مرحوم دکتر مصدق را به یاد آوریم که 64سال پیش آمریکا و انگلستان را هم در دادگاه بین‌المللی لاهه شکست داد و هم در شورای امنیت سازمان ملل متحد. از مردان میهن‌دوست که در خدمت منافع ملی هستند، ستایش کنیم و قدردان باشیم، چه ظریف و همکارانش باشد و چه دکتر مصدق و همراهان او.
* حقوقدان و وکیل دادگستری