روزنامه جهان صنعت
1396/07/29
شریک تجاری ناپایدار
مجیدرضا حریری*- استفاده از پول ملی ایران و ترکیه تازه‌ترین شنیده‌ای است که خبر از نزدیکی بیشتر ایران و ترکیه می‌دهد. اما این نزدیکی در چه راستایی است و تا چه حد دوام خواهد آورد، روشن نیست. ولی به هر روی هر تصمیم سیاسی یا اقتصادی باید خروجی قابل تاملی داشته باشد.برای تحلیل همه‌جانبه چنین توافقنامه‌هایی دستیابی به جزییات به کشف چند و چون آن کمک خواهد کرد. این در حالی است که تبادل تجاری با پول ملی دو کشور ایران و ترکیه در شرایطی جذابیت پیدا کرده است که ایران قصد رهایی از درگیری و مشکلات پیش روی مبادلات اقتصادی با دلار را دارد.
در چنین شرایطی و برای گذر از مبادلات تجاری با دلار شاید این تصمیم درست باشد. اما در این بین نباید فراموش کرد که ارزش پول ملی ترکیه روز‌به‌روز در حال تضعیف است، از همین رو چگونگی بالانس ارزش لیر، ریال و ارزهای جهانی خود موضوعی پیچیده است که باید در جزییات توافق‌ها ذکر شود.
نکته قابل توجه دیگر حجم مبادلات بین ایران و ترکیه است. باید توجه کرد بخش قابل توجهی از کالاهایی که ایران به ترکیه می‌فروشد، کالاهای خام از قبیل گاز، مواد پتروشیمی و از این دست است. این در حالی است که کالاهای ترکیه که به شکلی رسمی هم وارد ایران می‌شوند به طور کلی کالاهای ساخته‌شده و به بیان دیگر مصرفی هستند.نتیجه چنین تجارتی اما خیلی منطقی نیست. ایران با وضع چنین شرایطی مواد خامی را که در همه دنیا با ارز رایج قابل مبادله است، با لیر مبادله می‌کند. این در حالی است که لیر دسترسی ساده‌ای برای مبادلات بعدی با دیگر کشورها ندارد، تبدیل آن به واحدهای پولی دیگر هزینه‌بر است و از آن نگران‌کننده‌تر، ترکیه هرگز شریک قابل اعتمادی نه‌تنها برای ایران بلکه برای هیچ کشور دیگری نبوده است.فراموش نکنید ترکیه چندی قبل قصد دیوار کشیدن بین مرزهای مشترک با ایران را داشت و امروز چگونه بعد از تغییرات جدید در منطقه تصمیم گرفته با ایران مبادلات اقتصادی نزدیکی داشته باشد و ما بتوانیم به این مبادلات اعتماد کنیم؟ به هر روی دولت رجب طیب اردوغان دولتی است که از سویی به آمریکا نزدیک میشود و از سویی به روسیه. هرچند روابط ترکیه با روسیه حتی تا تحریم هم پیش رفت، ضمن اینکه ترکیه با مخالفان سوریه اعلام همبستگی کرد و امروز همراه ایران تصمیم به مبادلات تجاری گرفته است. دولت ترکیه در سه، چهار سال اخیر رفتار با‌ثباتی از خود نشان نداده و همین روند موجب میشود اعتماد نسبت به تصمیمات مشترک اقتصادی و سیاسی با این کشور بسیار اندک باشد. به بیان ساده‌تر نوسان‌های رفتاری ترکیه اعتماد را از این کشور سلب می‌کند.از طرفی بحث‌هایی که درباره تحقق تجارت 30 میلیارد دلاری بین ایران و ترکیه مطرح شده است، خود یک شوخی اقتصادی شبیه دیگر شوخی‌های تجارت بین‌الملل است. بررسی ساده از نشست‌ها و دیدارهایی که بین مسوولان کشور با دیگر کشورها انجام شده، رقمی را نشان خواهد داد که بر اساس آن باید سالانه بیش از 400 میلیارد دلار حجم تجارت بین‌الملل باشد، این در حالی است که در حال حاضر حجم مبادلات بین‌المللی ایران به دشواری به 100 میلیارد دلار می‌رسد.با توجه به همه مشکلاتی که پیش روی اقتصاد و روابط تجاری وجود دارد، باید پذیرفت که هر کشور همسایه‌ای می‌تواند در جایگاه بازار هدف ایفای نقش کند. بنابراین انتخاب ترکیه به عنوان کشوری به عنوان بازار هدف دور از ذهن نیست. اما این موضوع نباید باعث شود نوع اقتصاد ایران و ترکیه را فراموش کنیم.ترکیه تکنولوژی پیشرفته و مواد خام در اختیار ندارد و همان طور که اشاره شد، فقط در زمینه صادرات کالاهای مصرفی به دنیا فعالیتی گسترده دارد. در مجموع بر اساس آنچه ترکیه در روند تجارت بین‌الملل و سیاست خارجی نشان می‌دهد، باید درباره چنین تفاهم‌هایی بسیار آگاهانه تصمیم گرفته شود.
* رییس اتاق بازرگانی ایران و چین
Hariri.m.r@gmail.com
سایر اخبار این روزنامه
وزیر آموزش و پرورش عنوان کرد؛
وزیر ارتباطات خبر داد؛
موضوع «حصر» قابل حل است
انتقاد نایب رییس اتاق بازرگانی؛
تزریق نقدینگی به تولید
دست‌اندازی سیاسی- اقتصادی مسکو در اقلیم کردستان
آسیب‌شناسی عملکرد تشکل‌های مردم‌نهاد اجتماعی خاص در کشور؛
دلواپس‌ها را از خودتان بدانید!
همت مسوولان!
جدایی مجلس از مردم!
در مذاکرات جهانگیری و هیات همراه با مقامات ترکیه توافق شد؛
آینده تاریک خصوصی‌سازی
نوسان نرخ ارز وارد معاملات ملکی میشود؛
هولیگانیسم؛ از بوش تا ترامپ
شریک تجاری ناپایدار
هولیگانیسم؛ از بوش تا ترامپ
از خلق برجام داخلی غافل ماندیم
از خلق برجام داخلی غافل ماندیم
از خلق برجام داخلی غافل ماندیم
