روزنامه ابتکار
1396/08/03
علیرضا صدقی تلخی‌ها را باید شنید
اخبار گاه و بیگاه قتل و تجاوز و خودکشی‌های غیرمتعارف، مدتی است که کام ایرانی‌ها را تلخ کرده است. قصه‌هایی از ستایش و بنیتا و آتنا و اهورا و دخترک ارومیه‌ای که مورد آزار و اذیت و قتل قرار گرفتند تا دو دختر نوجوان اصفهانی و زن جوان تهرانی که خودکشی کردند، همه و همه بخشی از آرامش روانی و امنیت عمومی جامعه را تحت‌الشعاع قرار داده و نگرانی‌هایی را باعث میشود.این نگرانی‌های دامنه‌دار تلخ‌کامی وسیع و ژرفی به دنبال دارد که می‌تواند تا حدودی جامعه ایران را با نوعی از افسردگی روبرو کند. با این اوصاف، در مواجهه ـ چه از سوی خبردهنده و چه از طرف گیرنده خبر ـ دو نکته را باید مورد توجه قرار داد. نخست اینکه به هیچ وجه مشخص نیست که این خبرها حکایت از افزایش چشم‌گیر چنین اتفاق‌ها و رویدادهایی داشته باشد. ای بسا در سال‌های گذشته هم فجایع و اتفاقات ناگواری از این دست رخ داده باشند که امکان انعکاس آن‌ها مهیا نبوده است و به ناچار بخشی از جامعه یا از آن آگاه نشده‌اند و یا با اطلاعات قطره‌چکانی رسانه‌های رسمی تنها به ابعادی از آن واقف شده‌اند. نباید فراموش کرد که پدیده شهروند خبرنگار این روزها تاثیر شگرف و بسزایی در بازتاب پررنگ و شدید هر اتفاق و رویدادی دارد. به بیان دیگر و در حقیقت مرزبندی‌های مرسوم رسانه‌ای در حال فروپاشی است و کمتر می‌توان انتشار خبر را مدیریت کرد.
امروز هر شهروندی به تنهایی یک رسانه بالقوه است که به فراخور دانش، احساس و منطق خود تصمیم به بازنشر برخی خبرها می‌گیرد و بعضی دیگر را ممیزی می‌کند. به طور طبیعی در چنین بستری است که رویدادهایی از جنس قتل و تجاوز و خودکشی، جذابیت‌های فراوانی برای این دست از منتشرکنندگان غیرحرفه‌ای داشته و آن‌ها با تمام توان، بدون ممیزی، عاری از اصول انتشار خبر و... چنین اتفاقاتی را بازتاب می‌دهند. نوع، زاویه و نحوه تصویربرداری از این رویدادها هم موید این نکته است که گاه منتشرکننده اصلی یک نفر بوده و بقیه با حجم وسیع آن را بازنشر داده‌اند. بروز چنین موقعیتی امکان بررسی آماری دقیق موضوع را سلب کرده و نمی‌توان به قطعیت ادعا کرد که آمار قتل و تجاوز و خودکشی در کشور بالا رفته است.
از سوی دیگر، وجه مثبت انعکاس چنین اخباری نباید با تغافل روبرو شود. گرچه برخی از این اخبار تکان‌دهنده، هولناک و اسفبارند؛ اما وجه عبرت‌آموزی آن‌ها بر هر موضوع دیگری غلبه دارد. رویکرد قهری جامعه با پدیده‌هایی از این دست، حاصل و نتیجه پژواک وسیع آن‌ها در سطح جامعه است. شکی نیست که هیچ کس از بروز چنین رویدادها و شنیدن خبرهایی از این دست، خوشحال نمی‌شود و ای بسا تلخ‌کامی قابل ملاحظه‌ای را هم به دوش بکشد. طبیعی است که هیچ شهروند فهیم ایرانی علاقه‌مند نیست که به طور متناوب خبر قتل، تجاوز، جنایت یا خودکشی هموطنان خود را ببیند و بشنود. اما این خبرهای تلخ برای جامعه‌ای که کمتر آموزش دیده، لازم و بایسته است. به نظر می‌رسد امکان و فرصت شنیدن چنین اخباری حداقل حقی است که باید برای مردم در معرض خطر منظور کرد. اگر متولیان امر از گذشته‌های دور تاکنون فکری به حال آموزش مهارت‌های زندگی نکرده‌اند، اگر جامعه ایران به هر دلیل بیش از حد با پدیده عصبیت روبرو شده است، اگر بن‌مایه‌های اخلاقی به صورت روزانه در حال فروپاشی است، اگر اختلاف طبقاتی و رانتخواری اجازه نمی‌دهد نظرات کارشناسی مورد توجه مدیران قرار گیرد و اگر... حداقل مردم باید آگاه باشند که در اطرافشان چه می‌گذرد. شاید این مسئله بتواند بخشی و تنها بخشی از مشکلات و مسائل موجود را پوشش داده و از حجم آن‌ها بکاهد.
البته در این میان نگرانی‌هایی هم وجود دارد. یکی از این نگرانی‌ها بازی رسانه‌ای با چنین اخباری است. هستند رسانه‌هایی که برای جذب مخاطب حاضرند موضوع را به بازی گرفته و خبرها را به شکلی غیرواقعی بازتاب دهند. حال آن‌که این‌گونه اخبار به هیچ‌وجه ظرفیت قرار گرفتن در چنین بازی‌هایی را ندارند. علاوه بر این مسئله، باید به نشر شایعات هم توجه جدی داشت. پدیده شهروندخبرنگار موجب شده تا بازار شایعات بیش از گذشته داغ شده و فرصت برای شایعه‌پردازان مهیا شود. تشخیص خبر صحیح از شایعه، پدیده مشکل و سختی است. رسالت رسانه‌های رسمی دقیقا از همین‌جا شروع میشود. این رسانه‌های رسمی هستند که باید فاصله‌گذاری دقیقی بین شایعات و خبرهای صحیح داشته باشند.
شوربختانه به نظر می‌رسد شنیدن خبرهای تلخ پیش‌گفته، برای جامعه در حال بلوغ ایران یک ضرورت است. ضرورتی اندوهناک که امید می‌رود به زودی از میان رفته و برنامه‌های ایجابی جای آن را بگیرد.
سایر اخبار این روزنامه
کدخدایی:
بیش از ۱۳۰ مورد مشابه سپنتا نیکنام داشتیم
چرا قهوه‌خانه‌ها در ایران پا برجا ماندند؟
راز ماندگاری پاتوق های ایرانی
رئیس دولت‌های نهم و دهم محاکمه می شود؟
همه تخلفات احمدی‌نژاد
مدیر ارشد توتال در گفت و گو با ابتکار مطرح کرد
پایبندی توتال به تعهدها فارغ از مواضع ترامپ
علیرضا صدقی
تلخی‌ها را باید شنید
قطب‌الدین صادقی و حمیدرضا نعیمی در زادروز استاد محمد گفتند
آثارش براده های جانش بود
گزارش «ابتکار» از مصوبات نوسازی مدرسه‌ها که اجرا نشده‌اند
رنج پنهان مدارس
درخواست ها برای حضور بیشتر بیت امام(ره) در تریبون نماز جمعه
خاطرات تلخ گذشته از یاد می رود؟
جهانگیری در جلسه مجمع نمایندگان استان لرستان:
انسجام داخلی بیش از هر زمان دیگری در مقطع فعلی اهمیت دارد
محمدباقر نوبخت:
14 آذر لایحه بودجه سال97 تقدیم مجلس میشود
محمدباقر نوبخت:
14 آذر لایحه بودجه سال97 تقدیم مجلس میشود
محمدباقر نوبخت:
14 آذر لایحه بودجه سال97 تقدیم مجلس میشود
