پوتین پل منطقه

آرمان: ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه روز چهارشنبه برای شرکت در اجلاس سه‌جانبه ایران، روسیه، آذربایجان وارد تهران شد. پیش از آن الهام علی‌اف وارد تهران شده و مورد استقبال مسعود کرباسیان وزیر امور اقتصاد و دارایی و محمدابراهیم رحیم‌پور معاون آسیا اقانوسیه و کشورهای مشترک‌المنافع وزرت امور خارجه قرار گرفته بود. اگر چه رابطه ایران و روسیه در تاریخ فراز و فرودهایی داشته، اما هیچ تحلیلگری در هیچ‌ دوره‌ای نتوانسته بر اهمیت این رابطه قلم بکشد. در اهمیت رابطه این دو بازیگر مهم منطقه و جهان این بس که در اوج همگرایی ایران با غرب در سال‌های قبل از انقلاب، روسیه در هیات شوروی سابق به تاسیس ذوب آهن در ایران رضایت داد و نهایت همکاری را به میان آورد. داستان رابطه ایران و روسیه بعد از انقلاب به سطح دیگری تصعید یافت که نیروگاه بوشهر در حوزه اقتصادی، و همکاری ایران و روسیه در مبارزه با تروریست‌های تکفیری در حوزه روابط بین‌الملل از جمله نمادهای آن است. صرف‌نظر از همکاری‌های اقتصادی، همکاری ایران و روسیه در آوردگاه‌های منطقه‌ای، این دو بازیگر موثر را بیش از هر زمان به یکدیگر نزدیک کرده و اکنون همکاری به سوی همگرایی بیشتر سوق می‌یابد و روسیه اندک‌اندک به شریک استراتژیکی برای ایران تبدیل می‌شود. سفر ولادیمیر پوتین به ایران نشان‌دهنده اهمیت راهبردی ایران در منطقه و فاش‌کننده تمایل پوتین به گسترش همکاری با ایران در حوزه‌ها و زمینه‌های متعدد است. جمهوری اسلامی ایران در قلب خاورمیانه، روسیه به عنوان کشوری آسیایی اروپایی و جمهوری آذربایجان در منطقه قفقاز می‌توانند همکاری خود را به سطح بالاتری رسانده و با گسترش آن به بازیگرانی موثر در دکترین منطقه‌ای و جهانی یکدیگر تبدیل شوند. سفر پوتین و علی‌اف به تهران و رایزنی در عالی‌ترین سطوح سیاسی و اقتصادی، نویددهنده همکاری‌های بیشتر است. تردیدی نیست که با تعمیق همکاری، موازنه سیاسی و اقتصادی در منطقه به سود این سه کشور بهم خواهد خورد که تقویت جایگاه سیاسی در منطقه تنها یکی از نتایج آن خواهد بود.
 
همسایگان شمالی در ایران
رئیس‌جمهور در دیدار پوتین: نقش روسیه در پایداری برجام موثر است


رئیس‌جمهور روسیه به ‌ایران سفر کرد. اگر چه ولادیمیر پوتین برای شرکت در اجلاس سه جانبه سران کشورهای ایران، روسیه و آذربایجان به تهران آمده است اما حضور او در کشورمان به لحاظ موضوعات منطقه‌ای از اهمیت زیادی برخودار است. روسای جمهور ایران و فدراسیون روسیه مناسبات و همکاری‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی تهران مسکو را مثبت و رو به گسترش ارزیابی و بر توسعه و تقویت همه جانبه روابط و رایزنی‌ها در بخش‌های مختلف تأکید کردند. حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی در دیدار همتای روس خود گفت: روابط سه جانبه تهران، مسکو و باکو در مناسبات منطقه‌ای و گسترش همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف نیز بسیار حائز اهمیت است. رئیس‌جمهور از روسیه به عنوان کشوری دوست، همسایه و شریک راهبردی نام برد و با تاکید بر اینکه اراده جمهوری اسلامی ایران توسعه و تقویت همه جانبه روابط و همکاری‌ها با روسیه است، افزود: توافقات خوبی میان دو کشور در بخش‌های مختلف از جمله در بخش انرژی، فناوری‌های صلح آمیز هسته‌ای و حمل و نقل و ترانزیت حاصل شده که باید با تلاش بیشتر در مسیر اجرای این توافقات و توسعه روزافزون همکاری‌ها، گام برداریم. روحانی اهمیت توسعه همکاری‌ها و روابط اقتصادی و تجاری ایران و روسیه را مورد تاکید قرار داد و اظهارداشت: تهران از حضور فعال سرمایه‌گذاران و بخش خصوصی روسیه برای مشارکت و همکاری در پروژه‌های مهم زیرساختی از جمله در بخش‌های صنعت و انرژی، توسعه خطوط و اتصال ریلی و کریدور شمال جنوب استقبال می‌کند. وی با تاکید بر اینکه برجام یک توافقی چندجانبه است و حفظ و پایداری آن برای صلح و ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی مهم است، گفت: نقش روسیه در راستای تحکیم و پایداری برجام و اجرای تعهدات از سوی همه طرف‌های مذاکره نیز مهم و تاثیر گذار است. روحانی به نقش آفرینی ایران و روسیه در مبارزه با تروریسم در سوریه اشاره و تاکید کرد: همکاری‌های ایران و روسیه تاثیر زیادی در روند مبارزه با تروریسم در منطقه داشته است و این همکاری‌ها و رایزنی‌های مشترک در مراحل پایانی این مبارزه نیز بسیار حائز اهمیت است. رئیس‌جمهور با اشاره به روند مذاکرات آستانه، همکاری‌های چند جانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی ایران و روسیه در حل و فصل مسایل و بحران‌ها را با اهمیت خواند و اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران بی‌ثباتی در منطقه را به ضرر همه کشورها می‌داند و از توسعه ثبات و امنیت در منطقه حمایت خواهد کرد. در راستای این همکاری‌ها، امروز برای جهانیان به خوبی روشن شده که باید با راه‌حل‌های سیاسی، امنیت و آرامش در سوریه تثبیت شود. ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه نیز در این دیدار با قدردانی از دعوت و میزبانی کشورمان از نشست سه جانبه سران کشورهای ایران، روسیه و آذربایجان، گفت: ایران همسایه و شریک راهبردی روسیه به‌شمار می‌رود و ما در توسعه مناسبات و همکاری‌های فی‌مابین منافع مشترک بسیاری داریم.
ثبات و امنیت منطقه
همچنین رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان هم با روحانی دیدار کرد که روحانی در این دیدار تاکید کرد: هر چه در مسیر گسترش مناسبات دو ملت تلاش کنیم هنوز از تاریخ علائق دو ملت عقب هستیم. دکتر حسن روحانی در دیدار الهام علی‌اف گفت: توسعه روابط اقتصادی در گرو روابط بانکی خوب است و باید با تلاش مسئولان روابط بانکی دو کشور توسعه پیدا کند. روحانی سرمایه‌گذاری‌ها و همکاری‌های تجاری ایران و آذربایجان در زمینه‌های مختلف از جمله احداث کارخانه داروسازی و خودروسازی توسط ایران در آذربایجان را مثبت دانست و اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد تا همکاری‌های خود با آذربایجان در سایر بخش‌های صنعتی، کشاورزی، کشت فراسرزمینی، سوآپ انرژی در نفت و گاز و اکتشاف و استحصال نفت در حوزه دریای خزر، گسترش دهد. رئیس‌جمهور با اشاره به ضرورت گسترش همکاری‌های ایران و آذربایجان در بخش ترانزیت و حمل و نقل، خاطر نشان کرد: شروع فعالیت راه‌آهن آستارا-آستارا یگ گام مهم در توسعه همکاری‌های ترانزیتی ایران و آذربایجان به‌شمار می‌رود. دکتر روحانی احداث راه‌آهن رشت-آستارا به عنوان طرح مشترک ایران و آذربایجان را گامی مهم در توسعه روابط ترانزیتی دو کشور در کریدور شمال-جنوب عنوان کرد و افزود: از این خط ترانزیتی می‌توان برای نقل و انتقال کالا از منطقه دریای عمان و خلیج فارس به منطقه قفقاز و اروپای شرقی استفاده کرد. رئیس‌جمهور با اشاره به ضرورت استفاده از پول ملی در مراودات تجاری و اقتصادی ایران و آذربایجان، گفت: دو کشور می‌توانند تبادلات تجاری خود را از طریق بانک‌های مرکزی با پول‌های ملی انجام دهند و حتی این روابط می‌تواند به صورت سه‌جانبه با سایر همسایگان نیز به انجام برسد. دکتر روحانی با اشاره به همکاری‌های مشترک دو کشور در حوزه نفتی دریای خزر و توسعه روابط بانکی و سوآپ ارزی، اظهار داشت: روسای کمیسیون‌های مشترک دو کشور باید همانطور که تاکنون در راستای گسترش روابط تلاش کرده‌اند، همکاری‌های خود را در این راستا افزایش دهند. رئیس‌جمهور با تأکید بر اینکه ثبات و امنیت منطقه بسیار حائز اهمیت است، تصریح کرد: امروز باید بیش از گذشته در راستای توسعه همکاری کشورهای منطقه برای مبارزه با تروریسم تلاش کنیم.روحانی اظهار داشت: امروز سوریه و یمن هر یک در نقطه‌ای قرار دارند که می‌بایست با تلاش‌های سیاسی ثبات را به‌این کشورها برگردانیم.
 
روحانی در نشست سه جانبه ‌ ایران، روسیه و آذربایجان:
بندرعباس را به
بندر هلسینکی متصل کنیم
رئیس جمهور در نشست سه جانبه جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان، تعامل گسترده با جهان به ویژه کشورهای همسایه را سیاست راهبردی تهران دانست و تاکید کرد که در این چارچوب، از هرگونه ‌ایده و سازوکاری که به تقویت روابط با مسکو و باکو بینجامد، استقبال می‌کنیم. حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی در این نشست که روسای جمهوری فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان حضور داشتند، گفت: چنین ترتیباتی باید با رویکرد برد برد مورد بهره برداری قرار گیرد. رئیس جمهور اظهارداشت: از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران، تعامل سه جانبه ‌ایران، روسیه و آذربایجان فراتر از روابط دوجانبه و در قالب یک فرمت سه‌جانبه، نه تنها می‌تواند به توسعه و تقویت ظرفیت‌های موجود میان سه کشور در حوزه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، فرهنگی و اقتصادی بینجامد، بلکه می‌تواند با ایجاد هم‌گرایی، فرصت‌های جدیدی را در مواجهه با چالش‌های موجود در منطقه فراهم نماید. رئیس جمهور اظهار داشت: «جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد در تعامل با فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان، همکاری‌های سه جانبه را در موضوعات مختلف گسترش دهد. پیوندها و اشتراکات تاریخی در کنار قرابت‌های فرهنگی، منابع خدادی طبیعی و زیرزمینی، موقعیت جغرافیایی، رویکردهای مشترک و اراده سیاسی موجود در رهبران سه کشور، زمینه‌های مهمی را برای توسعه مناسبات دوجانبه و سه جانبه میان جمهوری اسلامی ایران با فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان فراهم کرده است.» وی اظهار داشت: «روابط تهران و مسکو طی سال‌های اخیر روند مثبتی را در همه حوزه‌ها طی کرده است. همکاری و رایزنی جمهوری اسلامی و فدراسیون روسیه در مسیر حل موضوع هسته‌ای ایران، اجرای برجام و تداوم همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای، مبارزه با تروریسم، مواجهه و مدیریت بحران سوریه و ایجاد زمینه‌های لازم برای توسعه روابط تجاری از جمله امضای اسناد متعدد مانند موافقت‌نامه تسهیل صدور روادید، همکاری‌های گمرکی، سرمایه‌گذاری و همکاری در حوزه‌های انرژی، حمل و نقل، علوم و فن‌آوری، باعث تعمیق روابط میان طرفین شده و چشم‌انداز مثبتی برای مناسبات ایجاد کرده است.» روحانی همچنین تصریح کرد: « دریای خزر حوزه پیشران همکاری‌های سه کشور و محل هم‌افزایی منافع و هم‌گرایی ملت‌های ما است. این دریا که موجب همبستگی بیشتر ما شده است، دارای ذخایر غنی نفت و گاز و آبزیان و منبع ثروت برای همه ماست. دریای خزر، دریای صلح و همکاری است و این چنین نیز باید بماند. گسترش همکاری زیست محیطی در حوزه دریای خزر، نیاز و وظیفه عمومی همه کشورهای ساحلی است.» رئیس جمهور اظهار داشت: «ضمن تداوم و گسترش همکاری‌های پیشین میان طرفین و ضرورت اجرای توافقات گذشته به ویژه دستاوردهای نشست نخست در باکو، سه کشور می‌توانند همکاری‌های خود را در حوزه‌هایی مانند حمل و نقل و ترانزیت جاده‌ای، ریلی و دریایی، پیشبرد «کریدور شمال جنوب»، همکاری گمرکی، همکاری‌ها در استخراج، انتقال و تجارت منابع نفتی و گازی، هماهنگی در بازار جهانی انرژی، همکاری در ایجاد زیرساخت‌ها و همچنین تجارت دیگر منابع انرژی از جمله اتصال شبکه برق سه کشور، همکاری در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای، توسعه همکاری‌های علمی و دانشگاهی، همکاری‌های فنی و صنعتی، همکاری‌های زیست محیطی، همکاری در تعاملات بانکی و استفاده از ارزهای ملی، توسعه و تعمیق بخشند. در واقع ما دنبال این هستیم که بندرعباس را به بندر هلسینکی متصل کنیم. در این راستا، تنظیم و تدوین ساز و کارهای حقوقی و سیاسی برای پیشبرد و اجرایی شدن این همکاری‌ها را ضروری می‌دانیم.»
امنیت در منطقه
دکتر روحانی اظهار داشت: «گسترش رایزنی‌های سه جانبه وزرای امور خارجه، بهره‌گیری از ظرفیت دیپلماسی پارلمانی و هماهنگی در نشست‌های پارلمانی بین‌المللی، همکاری و همفکری در نهادهای بین‌المللی و برگزاری نشست‌های سه جانبه مقامات امنیتی ایران، روسیه و آذربایجان به منظور رایزنی درخصوص تهدیدات مشترک از جمله مقدمات ضروری تنظیم و گسترش مناسبات سیاسی میان سه کشور است.» وی گفت: ‌«در دوران کنونی، چالش‌هایی نظیر تروریسم و افراط‌گرایی، مداخله مخرب قدرت‌های فرامنطقه‌ای در امور کشورها، بهره‌گیری سیاسی از ابزار تحریم با هدف پیش‌برد اهداف نامشروع سیاسی، معضلات زیست محیطی، قاچاق مواد مخدر و گسترش جرایم فراملی و سایبری از جمله تهدیدات مشترکی هستند که همکاری و هم‌فکری دولت‌ها، تنها راهکار مدیریت و کنترل آن‌ها به شمار می‌رود. جمهوری اسلامی ایران نیز از تعمیق همکاری با فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان در مواجهه با این چالش‌ها استقبال می‌کند.» رئیس جمهور خاطرنشان کرد: «برای جمهوری اسلامی ایران تأمین امنیت منطقه در همکاری با سایر شرکا و مبارزه با گروه‌های تروریستی اهمیت زیادی دارد. هم‌چنین تأکید بر راهکارهای سیاسی برای حل بحران‌های مختلف نیز از اصول مد نظر ما می‌باشد. این رویکرد در مواجهه با بحران سوریه در همکاری با دولت روسیه مورد توجه بوده و ما تلاش داشته‌ایم با تداوم روند آستانه به برقراری صلح و تنش‌زدایی در سوریه کمک نماییم.» روحانی تصریح کرد: «در موضوع عراق نیز حفظ تمامیت ارضی و وحدت این کشور و همکاری با دولت مرکزی آن در روند مبارزه با تروریسم برای ما موضوعی حیاتی محسوب می‌شود و معتقدیم همراهی و هماهنگی سایر بازیگران در این ارتباط بسیار مهم خواهد بود؛ چرا که عدم همکاری در این حوزه‌ها می‌تواند پیامدهای زیان‌باری برای تمامی کشورهای منطقه داشته باشد.»
 
پوتین: دیدار با رهبر ایران بسیار مفید و بامحتوا بود
رئیس جمهوری روسیه در نشست خبری اجلاس سه جانبه ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان، گفت: کریدور شمال و جنوب که آزمایش آن سال گذشته انجام شده است به لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه است. ولادیمیر پوتین شامگاه چهارشنبه در نشست خبری مشترک اجلاس رئیسان جمهوری ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان در سالن اجلاس سران در تهران گفت: ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان قصد دارند در این کریدور با یکدیگر همکاری خوبی داشته باشند. رئیس جمهوری روسیه افزود: در این نشست در خصوص مسائل مختلف از جمله مبارزه با جرم و جنایت و تروریسم بحث و تبادل نظر کردیم، اما مسائل اقتصادی در راس مذاکرات قرار داشت. وی با ابراز امیدواری از اینکه نشست رئیسان جمهوری ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان برای همه ملتها مفید باشد، تصریح کرد: به همکاری در خصوص مسائل فرهنگی، آموزشی و پزشکی در میان استانهای کشورهای خود علاقه مند هستیم. رئیس جمهوری روسیه گفت: با رئیس جمهوری ایران در خصوص مسائل دوجانبه از جمله انرژی و مسائل مورد علاقه مذاکرات خوبی داشتیم و همچنین با رهبرعالی ایران دیدار بسیار مفید و با محتوایی داشتم و در خصوص مسائل مختلفی از جمله امنیت منطقه ای با هم صحبت کردیم.