هدايت صحيح سؤال از وزرا

اين هفته قرار است سه وزير به سؤال سه نماينده مجلس در صحن علني پاسخ دهند. در برخي ادوار گذشته و همين دوره دهم، شيوه طرح سؤالات از وزرا به‌گونه‌اي بوده که برخي شائبه‌ها را پديد آورده است. نگارنده حداقل در اين دوره، از روند سؤالات و نحوه نظارت مجلس رضايت ندارد؛ چون اين اهرم، به ‌شکل واقعي اثرگذار نيست و در برخي موارد، جنبه تظاهر و تبليغات به خود گرفته است. برخي نمايندگان بر مسائلي پافشاري مي‌کنند که شخصي يا منطقه‌اي است. آنان به روش‌هاي مختلف، وزرا را تحت فشار قرار مي‌دهند و وزير هم به‌خاطر وابستگي به آراي مجلس، قول‌هايي مي‌دهد که برآورده‌كردن آن يا در توان او نيست يا براي عملي‌کردن اين قول ناچار است از فعاليت‌هاي معمول خود در وزارتخانه چشم‌پوشي کند و دنبال جلب نظر نماينده باشد که اين مسئله آثار سوئي براي کل کشور دارد. به‌نظر مي‌رسد راه‌حل اين مشکل، اين باشد که اگر نماينده‌اي با تکيه بر مدارک و مستندات به کاستي و مشکلي در وزارتخانه مربوطه برخورد کرد، آن را در اختيار وزير قرار دهد. اگر وزير کوتاهي کرده يا نسبت به آن بي‌توجه بود، مي‌تواند اين سؤال را به کميسيون مربوطه ارائه دهد. وقتي اصل سؤال شفاف باشد، پاسخ هم مي‌تواند شفاف‌تر باشد و در نتيجه هم ذهن مردم روشن شود و هم نمايندگان قانع شوند. متأسفانه فرهنگ غلط لابي‌گري باعث شده هم نمايندگان بعضا وارد مسائل جانبي شوند و هم وزرا به‌واسطه افرادي که به مجلس رفت‌وآمد دارند، دنبال جلب نظر نمايندگان باشند. در اينجا تخصص‌گرايي و پاسخ‌گويي خدشه‌دار می‌شود. به‌عنوان عضو کميسيون اجتماعي، در ماه‌هاي فعاليت مجلس دهم، مشاهده کردم وزير مربوطه بيشترين همکاري و پاسخ‌گويي را نسبت به نمايندگان مجلس داشته و تلاش کرده نظرات صحيح آنان را براي فعاليت بهتر وزارتخانه خود به کار بگيرد. اين در حالي است که برخي وزرا، کمترين فرصتي را براي تعامل با مجلس اختصاص نمي‌دهند اما به‌دليل لابي پرقدرت، هيچ‌گاه با سؤال نمایندگان مواجه نمی‌شوند. مي‌دانيم وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي، حاصل ادغام بدون ‌تجزيه‌و‌تحليل در دولت گذشته است و وظايف و حيطه فعاليت آن به‌قدري گسترده است که شخص وزير را در فشار بي‌وقفه‌اي قرار مي‌دهد. وزارت کار اگرچه متولي ايجاد شغل در کشور نيست اما وزير اين وزارتخانه، مسئوليت صيانت از نيروي کار و اشتغال را بر عهده گرفته است. 
لازم به گفتن نيست که ايجاد شغل، نيازمند سرمايه‌گذاري گسترده داخلي و خارجي و خروج اقتصاد از شرايط فشارهاي جهاني است و از اين جهت، هيچ مقام و ارگان و دستگاهي نمي‌تواند مسئوليت خود را در ايجاد شغل در کشور ناديده بگيرد يا يک متولي را براي آن در نظر بگيرد. بر‌همين‌اساس بهتر است کميسيون‌هاي مجلس، نقش فعال‌تري در فرايند طرح سؤال از وزرا بر عهده بگيرند و اگر نماينده‌اي نتواند مستندات لازم را به هيئت‌رئيسه کميسيون بدهد، امکان طرح سؤال از وزير را نداشته باشد. کار اجرائي، آن‌هم در شرايط فعلي کشور، بسيار سخت و طاقت‌فرسا است؛ نبايد وقت وزرا بي‌دليل گرفته شده يا به اشکال مختلف به حيطه‌هاي مديريتي آنان ورود کرد. قانون، فصل‌الخطاب فعاليت همه ما در کشور است و هم نمايندگان و هم اعضاي دولت، بايد در حيطه قانون و عرف سياسي، با يکديگر در ارتباط باشند. هرکدام از اين دو طرف معادله از اين حيطه خارج شوند، مسائل شخصي را به مسائل کشور و مردم، ترجيح داده‌اند.