روزنامه فرهیختگان
1396/09/09
افزایش شکاف طبقاتی در کشور و تبعات آن
مهم‌ترین شاخص بررسی توزیع درآمد در کشور، ضریب جینی است که گزارش اخیر مرکز آمار نشان می‌دهد این شاخص از 0.365 در سال ۱۳۹۱ به 0.390 در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته و این شاخص هم تشدید نابرابری‌ها در چهار سال اخیر را تایید می‌کند. این اعداد نشان می‌دهد اوضاع وخیم است و بیانگر افزایش شکاف طبقاتی در کشور است. دراین‌باره نکاتی را لازم به یادآوری می‌دانم. 1- ضریب جینی در میان شاخص‌های اقتصادی یکی از معیارهایی است که با خطا همراه است. این شاخص نمی‌تواند معیار کاملا مناسبی باشد اما به هر حال بهتر از این است که بدون هیچ خط‌کشی‌ای درباره توزیع درآمد صحبت کنیم. 2- نکته مهم‌تر نحوه محاسبه ضریب جینی و نمونه آن است. اگر با همان فرمول گذشته محاسبه شده باشد و افزایش را نشان دهد به دولت هشدار می‌دهد که در کشور سیاست‌های توزیع عادلانه درآمد وجود ندارد یا نامناسب‌اند و یا بد اجرا می‌شوند. 3- سیاست‌های دولت در زمینه توزیع عادلانه درآمد چه می‌تواند باشد؟ فرار مالیاتی، مالیات‌های تصاعدی و حذف معافیت‌های مالیاتی ازجمله این سیاست‌ها هستند که باید برای آنها برنامه‌ریزی شود. باید پرسید آیا دولت برنامه جامعی در زمینه مالیات دارد؟ البته وزارت اقتصاد برای مالیات تلاش‌هایی را انجام داده است که به بن‌بست خورده‌اند. به واقع دولت تا چه مقدار توانسته از فرار مالیاتی در فعالیت‌های زیرزمینی اقتصادی جلوگیری کند؟ این مسائل است که باعث وخامت ضریب جینی شده است. از دولت می‌خواهیم روی سیاست‌های مالیاتی کار کند و برای حل این مسائل و اصلاح نظام مالیاتی پیش رو برنامه‌ای داشته باشد. در مواردی درآمدهایی به دست می‌آید که اصلا برای سیستم شناخته شده نیست. حتی ممکن است این درآمدها در محله‌هایی باشد که ثروتمندنشین نیز نباشد. چنین اشخاصی از پرداخت مالیات فرار می‌کنند اما مالیات حقوق بگیران سروقت کسر میشود. 4- صحبت شده بود که باید فقر مطلق صفر شود، در حالی که فقر مطلق تعریف مشخصی ندارد. بهتر است اگر هدف و ادعایی مطرح میشود به صورت کمی و عددی باشد. مثلا تعیین شود که تا حد A مقدار درآمد، فقر مطلق به شمار می‌رود. یا اگر پروتئین و ویتامینی که در اختیار فرد قرار می‌گیرد از مقدار مشخصی کمتر باشد، فرد در فقر مطلق به‌سر می‌برد. برنامه دولت مکتوب نیست. اگر دولت چیزی در سر و در دست اجرا دارد باید نوشته شود تا بتوان تحقق آن را پیش‌بینی کرد و قابلیت ارزیابی و پایش داشته باشد. مثلا در حال حاضر فقر مطلق B درصد است و قرار است بعد از صرف زمان مشخص و امکانات مشخص به C درصد برسیم. این هدف متاسفانه به این صورت مکتوب نشده است. باید برای محقق کردن این هدف سیاستگذاری درستی انجام گیرد. ایجاد اشتغال، بالا بردن سطح حداقل دستمزدها و ثبات قیمت‌ها ازجمله سیاست‌های بهبود و کاهش فقر هستند. 5- اولین هدف اقتصادی دولت، رشد اقتصادی است. ثبات قیمت‌ها، اشتغال و توزیع عادلانه درآمدها به ترتیب اهداف بعدی دولت است. ضریب جینی مانند دماسنجی است که نشان می‌دهد سیاست‌های دولت در چهارمین هدف خود چقدر موفق بوده است. بالا رفتن ضریب جینی نشانگر این است که سیاست‌های توزیع درآمد دولت مناسب نیست، باید بهبود یابد یا اصلاح شود. تبعات یک نظام توزیع نامناسب درآمد، اشرافی‌گرایی، مصرف‌های بی‌رویه و ریخت‌وپاش است. این مصرف‌ها وقتی به چشم افراد بیاید و اختلاف را به چشم ببینند باعث کاهش اعتماد به سیستم حمایتی دولت و نظام توزیع درآمدی آن خواهد شد. در نتیجه این افراد سعی می‌کنند به هر شکل ممکن سهم درآمدی خود را افزایش دهند، همچنین با مصرف کالاهای لوکس و تجملاتی باعث خروج ارز از کشور می‌شوند.
سایر اخبار این روزنامه
امکان هم‌گروهی با برزیل، اسپانیا و صربستان
تشکیل کمیته رسیدگی به تخلفات علمی پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دکتری
رئیس‌جمهور در یک دانشگاه غیر تهرانی سخنرانی می کند
خوب، نامحسوس، ناکافی
پیاده آمده بودم، پیاده خواهم رفت
ابلاغ آیین‌نامه اجرایی طرح تعاون استانی دانشگاه آزاد اسلامی
حال بیمارستان‌ها خوب نیست
حاج قاسم‌شب و روز نمی‌شناسد
مراسم روز دانشجو با حضور روحانی؛ فرصت‌ها و چالش‌ها
افزایش شکاف طبقاتی در کشور و تبعات آن
درباره برخی مسائل اقتصادی و 100 روز اخیر
