روزنامه ابتکار
1396/09/25
حقایقی که از سوی «نیکی هیلی » در مورد جنگ یمن نادیده گرفته میشود فرافکنی به بهای خون کودکان قحطی زده
محمدرضا ستارینزدیک به سه سال از حمله ائتلاف عربی به رهبری عربستان به یمن این فقیرترین کشور عربی می‌گذرد؛ هجومی که به جزو ویرانی، کشتار غیرنظامیان، قحطی و بیماری کودکان یمنی دستاوردی نداشته است. عربستان و متحدانش می‌گویند که انصارالله یمن گروهی شورشی و تروریست است و آنها برای مبارزه با افراط‌گرایی ناچار به حمله به یمن بوده‌اند! در این میان جامعه بین‌المللی و نهادهای حقوق بشری که دغدغه انسان و انسانیت خواب روز و شب را از آنها گرفته است به طور شگفت‌انگیزی درگیر حل معضل یمن هستند، به طوری که با پاک کردن صورت مساله و بجای پرداختن به کودکان و زنانی که هر روز قربانی خشونت و بی‌ثباتی در یمن هستند، هر روز مشغول بررسی پاسخ موشکی انصارالله به عربستان و نگرانی‌های این کشور در خصوص پایمال شدن منافع‌اش در مرزهای جنوبی هستند.
عربستان با همراهی متحدان منطقه‌ای خود از جمله امارات، قطر و بحرین، فرودین ماه سال 1395 طی عملیاتی با عنوان توفان قاطع هجوم بی امان را به یمن آغاز کردند. آنها عنوان کردند که این عملیات دو هفته بیشتر به طول نمی‌انجامد و در عرض این مدت ریشه تروریسم و افراط‌گرایی در یمن که حوثی‌ها باشند کنده خواهد شد. حال تقریباً سه سال از این دو هفته می‌گذرد و هر روز شاهد از میان رفتن انسان‌های بی‌گناه بر اثر بمباران‌های هوایی هستیم. کار به جایی رسیده که سازمان ملل متحد که در این مواقع نقش ناظر را به خوبی ایفا می‌کند، هشدار داده که یمن می‌رود تا درگیر بزرگترین قطحی در طول یک قرن گذشته باشد.
مشتی نمونه خروار
عملکرد جامعه جهانی با سازمان‌های عریض و طویل آن در برابر بحران‌های جهانی این تصویر را برای هر بیننده بی‌طرفی نمایان می‌کند که نظم بین‌الملل همچنان بر پاشنه رئالیسم (واقع‌گرایی) و بیشینه کردن منافع می‌چرخد. در این مورد اگر شک دارید لازم است چند نمونه مختصر در طول این سال‌ها را مورد توجه قرار دهید. داعش همزمان به عراق و سوریه حمله کرد و هر دو کشور در گرداب ترور و تروریسم غوطه ور بودند. موصل و حلب تقریباً همزمان با هم آزادسازی شدند، اما در موصل نیروهای دولتی و ائتلاف با رشادت تمام در مقابل داعش ایستادگی کرده اما در حلب، دولت سوریه و متحدانش با محاصره شهر از مردم این شهر به عنوان سپر انسانی استفاده کردند.
لیبی جلوتر از سوریه و یمن دچار بحران شد. کشور اکنون درگیر یکی از عجیب‌ترین بی‌ثباتی‌های سیاسی در قرن 21 است. دو دولت در آنجا حکومت می‌کنند که مشخص نیست کدامشان نماینده مردم هستند. مخالفان نیز از آنچنان قدرتی برخوردارند که با نیروی هوایی حملات ضد دولتی را پوشش می‌دهند. حال در لیبی چه خبر است؟ هیچ رسانه‌ای به آن نمی‌پردازد؛ چرا؟ موضوع نفت لیبی در میان است یا اینکه فعلاً جامعه جهانی درگیر منطقه دیگری در قلب خاورمیانه است؟
لیبی تنها نمونه‌ای از جوامع گرفتار بحران خاورمیانه است که انگار حقوق بشر برای آن وقتی حتی برای یک بیانیه کوتاه هم ندارد. چند ماه قبل در دیدار با یکی از مقامات وزرات خارجه فرانسه وقتی که برای حل بحران در سوریه و منطقه تاکید داشت، از وضعیت لیبی و یمن جویا شدم؛ اما پاسخی که به من داده شد به همین صراحت بود: فعلاً نظر خاصی در این مورد نمی‌توانم داشته باشم. یمن البته مقداری وضعیتش با لیبی و بایکوت کامل خبری آن تفاوت دارد. هر هفته بمباران مناطق مختلف که در آن غیرنظامیان آمیخته با شبه نظامیان به خاک و خون کشیده می‌شوند و قحطی و وبا که کودکان را در وحشتناکترین صحنه‌ها به کام مرگ می‌فرستند. البته این تمام ماجرا نیست، گاه‌گاهی یک موشک به سمت همسایه شمالی مهاجم از سوی انصارالله یا در ظاهر انصارالله شلیک میشود و آن زمان است که عربستان و متحدانش داد مظلومیتشان به هوا می‌رود.
ظالم به جای مظلوم
اما شرایط یمن به طور کلی با لیبی تفاوت دارد. در یمن اصل ماجرا که مردم این کشور هستند در حال فدا شدن منافع برخی از بازیگران متحد هستند. در اینجا مساله جور دیگری عنوان میشود. عربستان مهاجم نقش مظلوم و یمن نقش ظالم را ایفا می‌کنند. سه سال است که این کشور توسط نیروهای ائتلاف عربی به وحشتناکترین صورت ممکن در حال بمباران است، اما وقتی حوثی‌ها یک موشک به عنوان مقابله به مثل به سوی عربستان پرتاب می‌کنند، تاب و تحمل جامعه جهانی برای مظلومیت آل سعود تمام میشود. باید به سرعت بررسی شود که چه گروهی یا کشوری در این میان توانسته چنین جسارتی را بکند که به سمت مهاجم موشک رها کرده و از خود دفاع کند. آیا اصلاً مردم یمن جزئی از مردم این دنیا هستند که حق دفاع در برابر مهاجمان را داشته باشند؟ مظلوم نمایی که به حد اعلای خود برسد، زمان آن است که بازیگران مخالف با راهبردهای ائتلاف نیز تنبیه شوند. پس با سکوت مرگبار جامعه جهانی ایران نیز باید مورد اتهام قرار بگیرد که موشک را در اختیار انصارالله قرار داده که از هزاران موشک عربستان، یک موشک به سمت آنها و آن هم به سمت اهدافی نظامی پرتاب کرده و مقابله به مثل نموده است.
نیکی هیلی نگران موشک است نه مردم
حال نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل آمده و عنوان می‌کند که ایران هر روز بر درگیری‌ها منطقه دامن می‌زند و موشک‌های انصارالله ساخت ایران است.
در همین راستا ما قصد داریم برای مقابله با رفتار ایران یک ائتلاف بین‌المللی ایجاد کنیم. تحرک علیه ایران از شورای امنیت شروع میشود و این تحرک توسعه می‌یابد به گونه‌ای که تمامی جامعه جهانی را در بر بگیرد. فعلاً قضیه مردم یمن را به کناری بگذاریم. اصل صحبت‌های نماینده آمریکا در مورد عربستان و متحدانش است که سه سال است این مردم را شبانه روز بمباران می‌کنند. از سوریه، قطر، یمن و لبنان آنها درگیر بی‌ثبات سازی منطقه نیستند، بلکه تنها به فکر منافع خود آن هم به صورت یکجانبه هستند! آمریکا هم به عنوان یک قدرت بین‌المللی از آنها حمایت می‌کند. بحرین و امارات نیز با ذوق‌زدگی اظهارات نیکی هیلی در مورد موشک و بررسی‌های صورت گرفته روی آن را مورد تایید قرار می‌دهند.
سازمان ملل نیز در اینجا از اعتبار چندانی برخوردار نیست، چون معدود دفعه‌ای است که به صراحت اعلام کرده که حمله موشکی انصاراالله به فرودگاه ریاض ربطی به موشک‌های ایران ندارد. فرحان حق، جانشین سخنگوی دبیر کل سازمان ملل در کنفرانس خبری خود در مقر این سازمان در نیویورک می‌گوید که هیچ مدرک قاطعی مبنی بر اینکه موشک‌های انصارالله ساخت ایران باشد وجود ندارد. اما این مساله مهم نیست. با فرافکنی به جای پرداختن به اصل موضوع که کودکان و زنان بی‌گناه یمنی باشند، برجام را که ترامپ از آن ناراضی است به برنامه موشکی ایران ربط داده و آن را با دستمایه خنده‌داری به نام حمله به فرودگاه ریاض تلفیق کرده تا ایران را تحت فشار بگذاریم.
تا سال‌ها برنامه هسته‌ای ایران تهدید بین‌المللی بود و از طریق آن شدیدترین تحریم‌ها علیه کشور اعمال شد. حال که دو سال از توافق هسته‌ای می‌گذرد برنامه هسته‌ای جای خود را به برنامه موشکی داده است. اکنون این برنامه مایع نگرانی است، چون ایران موشک بازدارنده تولید می‌کند و میلیاردها دلار برای خرید تسلیحات از غرب، انبار کردن آنها و در آخر ریختنشان بر سر مردم بی‌گناه هزینه نمی‌کند.
حقایقی که باید در مورد بحران یمن بدانیم
اگر بخواهیم برای عدم اطاله کلام تنها بر روی یمن متمرکز شویم باید گفت، هر کس که مقداری کمی از جامعه و شرایط سیاسی یمن اطلاع داشته باشند به تلخی این وارونگی‌ها پی خواهد برد. دکتر حمید احمدی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران طی مقاله‌ای در مجله سیاست این دانشگاه معتقد است: یمن به لحاظ ژئوپلیتیک موقعیت جغرافیایی منحصر به فردی دارد که آن را از لحاظ راهبردی پر اهمیت می‌سازد. با نگاهی به نقشه یمن به آسانی می‌توان نسبت آب‌راه باب‌المندب با خلیج فارس، دریای سرخ، اقیانوس هند و شبه جزیره عربستان را درک کرد. سعودی‌ها به شدت نسبت به ساختار ژئوپلیتیکی یمن آسیب‌پذیرند و سال‌هاست که مایلند از رنج این معمای ژئوپلتیک رها شوند. از سوی دیگر محیط داخلی یمن نیز همواره بستر مناسبی برای زایش بحران بوده و این شرایط به ویژه حاشیه‌ای ساختن سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شیعیان زیدی و فشارهای روحی و روانی از سوی نیروهای افراطی وهابی برای از بین بردن هویت آنها، عنصر مهمی در قیام سال‌های اخیر حوثی‌ها برای پایان دادن به ساختار سلطه در یمن بود.
قدرت‌یابی شیعیان در سال‌های 2013-2015 که در پی به قدرت رسیدن شیعیان عراق و همچنین تحولات سوریه، عراق و لبنان روی داد، موازنه قوای منطقه‌ای را به سود ایران بر هم زد. تمام این عوامل باعث شد تا عربستان برای رهایی از تنگنای ژئوپلیتیک ناشی از کنترل یمن توسط شیعیان و احتمال سرایت آن به مناطق شیعه نشین عربستان و یمن در سال 2015 به این کشور حلمه کند. آنها فکر می‌کردند که در مدت کوتاهی کنترل کامل اوضاع یمن را در اختیار خواهند گرفت؛ به همین واسطه بود که نام عملیاتشان را توفان قاطع نام‌گذاری کردند.
از سوی دیگر ساختار سیاسی یمن به عنوان فاسدترین رژیم در میان خاورمیانه قبل از انقلاب شناخته می‌شد. علی عبدالله صالح شخصی که بیش از سه دهه مسئول این نابسامانی‌ها بود بالاخره توسط همین حوثی‌ها که حداقل پنج‌بار سرکوبشان کرده بود از میان رفته است. اکنون دست برتر در یمن متعلق به حوثی‌ها است. کسانی که از آنها به عنوان شورشی نام می‌برند. سوالی که مطرح شده این است که چگونه ممکن است که 30 درصد جامعه یک کشور که اکنون مورد حمایت بخش قابل توجهی از مردم نیز هستند شورشی باشند؟ اگر خواسته مشارکت در قدرت و ایفای نقش از سوی 30 درصد جامعه که سال‌ها سرکوب شده‌اند، شورش است، باید فکری دیگری به حال مناسبات سیاسی و اجتماعی در جهان کرد. همچنین جامعه یمن ترکیب پیچیده‌ای از تقسیمات کشوری، شکاف قبیله‌ای، فرقه‌ای و مذهبی است که حیات سیاسی پرآشوبی را در آن شکل داده است. این ساختار در درون خود نابرابری‌های اجتماعی و رانده شدن گروهی را در پی داشته و توزیع نامناسب منابع دولتی و فساد شدید اقتصادی و سیاسی این کشور را به ورطه‌ای کشانده که حکومت آن را به حکومت دزدان شهره کرده بود. در این میان قبایل یمنی اکنون مرجع فروش سلاح و حتی انواع موشک به گروه‌های فروملی منطقه تبدیل شده‌اند. هر کس به راحتی می‌تواند حتی موشک کروز نیز از قبایل مستقر در صحراهای این کشور تهیه کند و اصولاً نیازی به حمایت یک کشور خارجی برای دفاع از تهاجم یک کشور خارجی وجود ندارد. پس نفس اینکه مقابله به مثل به حمله تروریستی تشبیه میشود و ریختن هزاران تن انواع بمب‌ها بر سر مردم به کناری نهاده میشود از آن بازی‌هایی است که تنها یک بازنده دارد؛ آن هم انسان و انسانیت است.
بازی با حقایق از گناه شما نمی‌کاهد
در اینجاست که محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان در خصوص اظهارات نماینده آمریکا و خوش رقصی متحدان عربی آنها در منطقه، می‌گوید: ایران از روز اول آغاز بحران در یمن همواره خواستار آتش بس و ارسال کمک و آغاز گفتوگو بوده، ایالات متحده به متحدانش اسلحه فروخت تا به کشتار غیرنظامیان یمنی بپردازند و قحطی را بر آنان تحمیل کنند. هیچ‌گونه بازی با حقایق و مستندات هم نمی‌تواند مباشرت ایالات متحده در جنایات جنگی را بپوشاند. روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز نیز در گزارشی با به سخره گرفتن سخنان نیکی هیلی، می‌نویسد: خانم هیلی در اظهارات خود اشاره‌ای به بمباران‌های عربستان سعودی در یمن نکرد، اما چهار لاشه موشک آورد و گفت اینها ساخت ایران است. مقامات دفاعی به طور دقیق نمی‌توانند بگویند که موشک‌های قیام، یک موشک ضد تانک و یک پهپاد به چه زمانی در اختیار حوثی‌ها قرار گرفته و دقیقاً چه زمانی و کجا پیدا شده است؟
هشداری که فعلاً کوش شنوا ندارد
تمام این استدلال‌ها به یک حقیقت باز می‌گردد؛ اینکه تشت رسوایی شعارهای جهانی مبنی بر لزوم به تعیین سرنوشت مردم یک کشور از بام افتاده است. هیچ مثال عینی روشنی در این مورد مشاهده نمی‌شود که هیچ، مهاجم هم تشویق و حمایت میشود. تجربه داعش و اینکه ناآرامی در دنیای به هم پیوسته کنونی تمام جامعه بشری را تهدید می‌کند گویا هنوز به وضوح درک نشده، پس اگر مردم منطقه غرق می‌شوند، بگذارید هشدار بدهیم شما نیز غرق خواهید شد؛ ظهور و بروز جوانان داعشی در قلب اروپا را از خاطر دور ندارید.
سایر اخبار این روزنامه
پاسخ سخنگوی دولت به انتقادات از لایحه بودجه 97
رئیس جمهوری مسئول نیست، به من انتقاد کنید
«ابتکار» در گفتوگو با اعضای احزاب گوناگون بررسی کرد
راه دشوار دموکراسی با احزاب کاغذی
بررسی «ابتکار» از میزان موفقیت ششمین دوره همایش «10 روز با عکاسان ایران»
فصل عکاسی
محمدعلی وکیلی
پشیمانی زودهنگام، نقد دیرهنگام
آیا رشد هوش طبیعت‌گرا در نسل‌ها، محیط زیست را از مرگ نجات می‌دهد؟
عاشق زمین شوید
«ابتکار» از موافقان و مخالفان افزایش قیمت عوارض خروج از کشور گزارش می دهد
رفع کسری بودجه از جیب مردم
تهیه‌کنندگان سینما در گفتوگو با «ابتکار» حضور افراد بی‌تجربه را نقد می‌کنند
من پول دارم، پس هستم
«ابتکار» از وضعیت درآمد مالیاتی در سال‌های 96 و 97 گزارش می دهد
جسارت درآمدی یا احتیاط مالیاتی؟
غرب آسیا بدون برجام جای بهتری نخواهد بود
حقایقی که از سوی «نیکی هیلی » در مورد جنگ یمن نادیده گرفته میشود
فرافکنی به بهای خون کودکان قحطی زده
لاوروف:
شکست توافق هسته‌ای پیامی غلط برای کره شمالی دارد
پاسخ سخنگوی دولت به انتقادات از لایحه بودجه 97
رئیس جمهوری مسئول نیست، به من انتقاد کنید
آدرس: خیابان بهارستان ،پلاک بودجه، جدول ردیف 17
از انتخاب روحانى پشیمان نیستیم
