ادب مرد به ز دولت او

توصيه بزرگان به رفتار محترمانه و رعايت ادب در سخن‌گفتن نيازي به مستندکردن ندارد. در گذشته‌هاي نه‌چندان دور، حتي با صداي بلندصحبت‌کردن رفتاري ناپسند تلقي مي‌شد. دقت در حفظ احترام در گفت‌وگو با ديگران و به‌کاربردن ضمير محترمانه «شما» به‌جاي «تو»، شايد نخستین درس در اين زمينه باشد که بسياري از ما در کودکي فراگرفته‌ايم. 
به‌کاربردن کلمات رکيک و دشنام در مجادله‌ها که غالبا هم محتوي و معني آن توهين به زنان با تأکيد بر خواهر و يا مادر طرف دعوا داشت، از نشانه‌هاي بارز دعواهاي به‌اصطلاح «چاله‌ميداني» و مشخصه لات‌هاي دوران گذشته بود. تصور و انتظار بر اين بود که با ترويج آموزه‌هاي فرهنگي مناسب يک جامعه اخلاقي و ديني، بازار اين نوع ناسزاها برچيده خواهد شد و مردم رفتار مؤدبانه را در خانه و کوي و برزن از بزرگان مروج اخلاق و ادب آموخته و به‌کار ببندند، اما شگفتا که نه‌تنها چنين نشد، بزرگان خود به‌جاي ترويج ادب و احترام، بعضا به بيان خطابه‌هايي پرداخته‌اند که در آنها ناسزا بازهم با محتوايي درباره زنان است. اين امر آن‌چنان رواج يافته که حتي فضاي سياسي هم آلوده به دشنام‌هايي با مرجع زنانه شده است؛ به‌طوري‌که براي مخالفت با نظرات و در خواست‌هاي سياسيون در تريبون‌ها، به جاي ارائه دلايل رد نظرات فرد داخلي يا خارجي که طرف صحبت آنهاست، از واژگاني مانند «زنباره» و... استفاده مي‌شود. دقت داشته باشيم وقتي بزرگان در تريبون‌ها از کلمات ناشايست براي ايراد خطابه استفاده مي‌کنند، تمييز ميان «باادب» و «بي‌ادب» براي عوام امکان‌پذير نخواهد بود. سخن نغز «ادب مرد به ز دولت اوست» را فراموش نکنيم.