قاسم محب‌علی عقب‌نشینی مصلحتی« اون»

پیام سال نوی رهبر کره شمالی نشان می‌دهد که وی لحن آشتی جویانه‌تری را به کار گرفته و از شدت تهدیدات خود علیه آمریکا، ژاپن و کره جنوبی به نحو چشمگیری کاسته است. البته از مدتی قبل دیگر رسانه‌های این کشور دست از تهدید موشکی ژاپن و آمریکا برداشته بودند و تهدید حمله موشکی و هسته‌ای به گوام یا سرزمین اصلی آمریکا نیز دیگر مطرح نمی‌شود.
طی چند ماه اخیر آمریکایی‌ها و دولت ترامپ موفق شده‌اند یک اجماع بین‌المللی قوی علیه کره شمالی شکل دهند و چند قطعنامه بسیار محکم و سفت‌وسخت تحریمی و تنبیهی علیه آن بر اساس بند 41 فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد به تصویب برسانند. این اقدامات تجارت خارجی کره شمالی را به شدت محدود می‌کند و تحت نظارت مستقیم کمیته‌ای بین‌المللی زیر نظر سازمان ملل قرار می‌دهد. حجم واردات نفت خام به تنهایی در حدود 4میلیون بشکه در سال محدود شده، یعنی تقریبا معادل یک روز تولید نفت خام ایران. گازوییل هم به حدود 500هزار بشکه در سال محدود شده. در آخرین قطعنامه نیز باز هم محدودیت‌ها بیشتر شد و فقط تا سقف درصد آن مجاز است که باید با مجوز کمیته مربوطه صورت گیرد. سایر صادرات مهم و قابل‌توجه نیز تحریم شده و هر گونه نقل و انتقال پول به این کشور جز در موارد تعریف شده ممنوع شده است. همکاری رسمی چین و روسیه با آمریکا هر چند ممکن است در عمل به طور کامل صورت نگیرد، اما نمی توان تردید کرد که طبعاً وضعیت نابسامان اقتصادی داخلی و فقر و فاقه مردم این کشور قحطی‌زده را باز هم بدتر خواهد کرد و در نتیجه حکومت کره شمالی هر چه بیشتر تحت فشار قرار خواهد گرفت.
از این رو طبیعی است که رهبر کره شمالی سعی کند حتی به صورت تاکتیکی هم شده نسبت به تعدیل مواضع خود اقدام و به تدریج از مواضع قبلی خود عقب‌نشینی کند.
باید توجه داشته باشیم که برخلاف خاورمیانه که به غیر از مسئله انرژی جایگاه تاثیرگذار دیگری در اقتصاد جهانی ندارد، آسیای شرقی حوزه تعیین‌کننده‌ای از لحاظ اقتصادی و تولید کالا در جهان است. سه کشور مجاور کره شمالی یعنی چین با بیش از ۱۱.۵تریلیون دلار، ژاپن با ۴/۴ تریلیون دلار و کره جنوبی با حدود ۱/۴تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی، بیش از 20درصد اقتصاد جهان را در اختیار دارند و بزرگ‌ترین صادرکنندگان کالاهای صنعتی و طرف‌های عمده تجارت خارجی آمریکا به شمار می‌روند؛ از این رو هیچ کدام از این کشورها و نیز همسایه دیگر یعنی روسیه، به هیچ وجه علاقمند نیستند جنگی در آن منطقه رخ دهد، لذا تمامی تلاش خود را برای کنترل اوضاع صورت می‌دهند و برای جلوگیری از سیاست‌های جنگ‌طلبانه دولت ترامپ آمادگی دارند امتیازهای لازم را برای کاهش احتمال وقوع جنگ و خصوصا احتمال جنگ هسته‌ای به آمریکا بدهند. از سوی دیگر فشارهای خود را به رژیم کره شمالی افزایش می‌دهند تا آن را وادار به پذیرش شرایط آمریکا برای دست‌یابی به یک راه صلح‌آمیز از طرق دیپلماتیک کنند. در این وضعیت به نظر می‌رسد راه دیگری پیش پای رهبر کره شمالی باقی نمی‌ماند، جز آن که تلاش کند به تدریج و حتی‌الامکان به شکلی آبرومندانه‌تر و تدریجی از مواضع سرسختانه خود کوتاه بیاید و شرایط را برای یک مصالحه سیاسی و باقی‌ماندن خود در قدرت فراهم آورد. اگرچه ممکن است حوادث ناخواسته و غیرقابل‌پیش‌بینی روندی برخلاف میل طرفین مناقشه رقم زند و حاصلی متفاوت به بار آورد.