عوامل بروز خشونت سیاسی

علی دماوندی - تدرابرت گر نویسنده کتاب «چرا انسان‌ها شورش می‌کنند»، انتظارات فزاینده انسان‌ها را حتی در وضعیت فقدان محرومیت واقعی، عاملی در بروز خشونت‌ها می‌شناسد و این گونه نظریه وی وارد حوزه روانشناسی اجتماعی می‌شود‌‌. نویسنده در نظریه خود سه شکل از خشونت سیاسی را از هم متمایز می‌کند؛ آشوب، توطئه و جنگ داخلی‌.
تحولات چند روز اخیر کشور هم جزو یکی از همین اشکال خشونت سیاسی است‌ اما مساله اصلی چرایی بروز و ظهور این آشوب‌هاست که در اینجا دلایل و نکاتی چند قابل ذکر است‌.
به نظر از مهم‌ترین علل این شورش‌ها را می‌توان افزایش توقعات جامعه و به عبارت دیگر دمیدن بر میزان توقعات مردم - در اینجا به برحق بودن یا نبودن این خواست‌ها کاری نداریم – نام برد که برخی رسانه‌های مخالف دولت از یک دوره زمانی به آن دامن زدند و از هر موضوع در این خصوص بهره بردند‌‌.
از زمان توافق برجام به این سو و با توجه به رویکرد اشتباه دولت که این‌گونه القا کرد با توافق هسته‌ای بسیاری از مسایل و مشکلات اقتصادی حل می‌شود، این فرصت را برای مخالفان خود مهیا کرد تا آنان در این مدت با استفاده از این حربه، مسایل و مشکلات اقتصادی را پررنگ جلوه دهند تا دولت زمینگیر شود‌‌. دولت هم به علت ضعف در اطلاع‌رسانی در این میان نتوانست اقدامات خود را در خصوص بهبود اقتصاد کشور برای مردم تبیین کند‌.


مورد دوم در این خصوص‌ واکنش دیرهنگام دستگاه‌های مسوول به تجمعات و اعتراض‌های گاه و بی‌گاه مردم و اقشار مختلف اعم از کارگران، بازنشستگان، فرهنگیان و مغبونان موسسات غیرمعتبر مالی بود‌‌. اگر هم سازمان‌های امنیتی متوجه بحران و احتمال شورش شده بودند‌، نتوانستند اقدام لازم را برای پیشگیری از آن انجام دهند‌.
مقوله دیگر در این میان که انباشتی از مسایل و مشکلات همانند موضوع موسسات مالی، فساد و اختلاس، گرانی‌، آلودگی هوا و ده‌ها مساله ریز و درشت دیگر است این موضوع را به ذهن متبادر می‌کند که انگار نظام حکمرانی و سیاستگذاری کشور قادر به حل این معضلات نیست و این مسایل در حال تبدیل به چرخه‌ای معیوب و گره‌های کور هستند که امیدی به حل آن نمی‌رود و این سرخوردگی جامعه را به سمت هرج و مرج بیشتر سوق می‌دهد‌.
و نکته پایانی اینکه وظیفه همه از مردم گرفته تا حاکمیت این است که عقلانیت بیشتری به خرج دهند تا به شیوه‌ای مطلوب چالش‌های کشور به دور از مباحث ایدئولوژیکی حل و فصل شود چراکه شاید زمان
از دست برود.