احتمال استفاده از رانت به‌خاطر انتساب به من صفر است

معاون‌اول رئيس‌جمهوري مصاحبه‌اي با «فايننشال‌تايمز» انجام داده که روز دوشنبه 30 بهمن در اين روزنامه منتشر شد. اسحاق جهانگيري در اين مصاحبه درباره مسائل کشور مانند روند کنوني دولت، اعتراضات اخير، انتخابات رياست‌جمهوري، اتهامات برادرش و... صحبت کرده است که خلاصه‌شده آن به نقل از پايگاه اطلاع‌رساني معاون‌اول رياست‌جمهوري در ادامه مي‌آيد.
‌مهم‌ترين دستاورد آقاي روحاني و اصلاح‌طلبان، برنامه هسته‌اي ايران بود. با مشكلاتي كه آمريكا ايجاد كرده، آيا نگران نيستيد كه اصلاحات دچار چالش جدي شود؛ زيرا به نظر مي‌رسد نشانه‌هاي نااميدي زياد شده است، اين مسائل و ضربه‌خوردن اصلاح‌طلبان شما را نگران نمي‌كند؟
ممکن است گفته شود مردم نارضايتي‌ها و مطالباتي دارند که اين مطالبات هم مطالبات درستي است. مردم هم در بخش اقتصادي مي‌خواهند کشورشان از موقعيت بهتري برخوردار باشد، زندگي بهتري داشته باشند و رفاه بيشتري داشته باشند، هم در زمينه مسائل فرهنگي مطالباتي دارند، هم در زمينه مسائل اجتماعي و هم در زمينه مسائل سياسي داخلي و خارجي مطالباتي دارند. اين مطالباتي است که مردم ايران دارند و مردم همه کشورها هم نسبت به حاکميت‌شان دارند. حرکت ما به سمتي است که به مطالبات مردم پاسخ دهيم. اصلاح‌طلب‌ها به صورت جدي‌تر در ميان گروه‌هاي سياسي خودشان را هم‌زبان با مردم مي‌کنند و سعي مي‌کنند که مطالبات مردم را از طريق اصلاحات پيگيري بکنند.
‌ولي الان چالش‌هاي كلاسيك تبديل به چالش‌هاي مدرني شده است و اينكه آيا جمهوري اسلامي قابليت و ظرفيت تطبيق خود با اين چالش‌هاي مدرن را دارد؟ چالش‌هايي كه فرق دارد با جنگي كه مردم با گوشت و خون سد فيزيكي دشمن شوند. الان رسانه‌هاي اجتماعي وجود دارند و مركز تحقيقات رياست‌جمهوري در تحقيقي كه در سال 92 انجام داده است، تقريبا نیمی از مردم اعتقاد داشتند كه حجاب نبايد اجباري باشد. جمهوري اسلامي با ساختار سنتي خود چه مواجهه‌اي با اين چالش‌هاي عصر جديد خواهد داشت؟
انعطاف در جمهوري اسلامي بالاست. کساني که شناخت دقيقي از جمهوري اسلامي داشته باشند، مي‌دانند که جمهوري اسلامي قدرت انعطافش به‌ویژه در مقابل مردمش بالاست. حتما آن چيزي که مردم ايران بخواهند، جمهوري اسلامي سعي مي‌کند که با مردمش گفت‌وگو کند و به نحوي مطالبات اکثر مردم ايران را تأمين کند.


‌اگر اكثريت مردم بخواهند حجاب اجباري نباشد؟
اينکه اينجا ما اعلام کنيم اکثريت مردم چنين چيزي مي‌خواهند، معلوم نيست. همان مرکز تحقيقات استراتژيک رياست‌جمهوري يك نظرسنجي هم انجام داده كه بيش از 60 درصد مردم ايران همچنان معتقدند که با اصلاحات همه مطالباتشان تأمين‌شدنی است؛ يعني مردم هيچ چيز ديگري جز روش اصلاحات براي تأمين مطالبات خودشان دنبال نمي‌کنند. من فکر مي‌کنم اين روش‌هايي که تا به الان با راه‌هاي اصلاحات دنبال کردند، حتما به خواسته‌هايشان در جمهوري اسلامي مي‌رسند.
‌من مردم عادي را مي‌بينم كه مي‌گويند اميدمان را كامل از دست داده‌ايم. نگران هستند و مي‌گويند امكان ندارد دوباره رأي بدهيم. آيا شما نگران نيستيد كه در انتخابات بعدي ممكن است چرخشي رخ بدهد و مجلس و رياست‌جمهوري به سمت اصولگرايان بچرخد؟
انتخابات مجلس در سال 98 نزديک است. شما خواهيد ديد با چه گستردگي حضور پيدا مي‌کنند. بله، مي‌آيند بين کانديداهايي که هست، آن کس را که بيشتر با نظرات و مطالباتشان همراهي دارد، انتخاب مي‌کنند. البته واقعيتي که الان وجود دارد، فضاي مجازي و اين روش اطلاع‌رساني جديد برای خودش مسئله‌اي شده است؛ ولي من فکر مي‌کنم در اعتراضات اخير واقعيت نمود قضيه از بودش بيشتر بود؛ يعني در شهري چند نفر مي‌آمدند جمله‌اي مي‌گفتند – ما بر اساس اطلاعاتي که به آن دسترسي پيدا کرديم – يا شعاري که از سوی چند نفر داده مي‌شد، در همان شهرستان مثلا يک شهرستان صد‌هزار‌نفري نهايتا 200 نفر بودند و از همان 200 نفر پنج يا 10 نفرشان شعاري مي‌دادند که اين شعار مي‌شد خبر اول برخي رسانه‌هاي خارجي و انگار که کل مردم ايران يا اکثريتي يک چنين شعاري دادند. نوعي سازماندهي به نظر مي‌آيد انجام گرفته بود که اين نارضايتي‌ها را تبديل به يک مسئله اصلی در دنيا کرده و به‌همين‌دليل هم آمريکايي‌ها موضوع را به شوراي امنيت بردند. آمريکايي‌ها خواستند بگويند خيلي مسئله بزرگي بوده است. ما که در ايران بوديم، به نظر من اتفاقاتي را که در اين ايام افتاد، با اتفاقات سال 88 مقايسه بکنيد. اصلا مگر قابل مقايسه است؟
حالا يک بار يک اصولگرا را انتخاب مي‌کنند، يک بار يك اصلاح‌طلب را انتخاب مي‌کنند. اين حق بزرگي است که ما بايد از آن حفاظت کنيم؛ ولي به‌عنوان يک اصلاح‌طلب من اين دغدغه را نسبت به جريان اصلاح‌طلبي ندارم که بگويم که الان در حدي است که نگراني وجود دارد که ممکن است مردم برگردند بروند به سمت جريان اصولگرايي. ضمن آنكه من رويکرد مردم را به جرياني خارج از حاکميت اصلا باور ندارم.
ممکن است حس بد مردم از وضع اقتصادي از ميزاني که وضعشان بد است، بيشتر باشد. در همين نظرسنجي‌ها خيلي‌ها را ديدم که از آنها پرسيدند وضع زندگي‌ات چطور است؟ گفت وضعم بد نيست. ولي وقتي سؤال شد که وضع زندگي مردم چطور است؟ گفته وضع مردم خيلي بد است. يعني طرف وقتي درباره خودش قضاوت مي‌کند، مي‌بيند که زندگي‌اش آن‌قدر هم که مي‌گويند بد نيست، ولي متأسفانه بخشی از آن به‌دليل اين فضايي است که مخالفان دولت دامن زدند که مردم را به دولت آقاي روحاني را بدبين کنند، فکر نکردند که اگر ادامه‌اش بدهند بالاخره به کل نظام برمي‌گردد. من در جريان همين اعتراض‌ها هم بلافاصله بعدش در جمعه‌اي که پنجشنبه‌اش اولين اعتراض در مشهد شد، در يک جمع اصلاح‌طلب سخنراني مي‌کردم و آنجا اين جمله را به مخالفان دولت گفتم که اشتباه مي‌کنيد شما که شروع کرديد دودش به چشم خودتان مي‌رود، چون در جريانات اجتماعي اين‌طور نيست که شروع‌کننده همان ادامه‌دهنده و همان خاتمه‌دهنده‌اش باشد. مسائل وقتي آمد در خيابان ديگر از دست کسي که شروعش مي‌کند خارج مي‌شود.
‌اين شما را نگران مي‌كند؟
بله، حتما. مسائل اگر بخواهد در سطح خيابان تعيين تکليف بشود حتما ما نگران هستيم و نبايد بگذاريم به اين مرحله برسد... .
‌ درون حاكميت چه كساني مخالف سرمايه‌گذاري خارجي و موفقيت دولت آقاي روحاني هستند؟
به نظر من کسي در ايران مخالف سرمايه‌گذاري خارجي نيست، سپاه هم نيست. اولا سرمايه‌گذاري خارجي سياست کلي اعلام‌شده از سوي رهبر معظم انقلاب است. من هم به‌عنوان مسئول اقتصاد مقاومتي از مواردي که دارم پيگيري مي‌کنم، جذب منابع و سرمايه خارجي است.
زمان قراردادهاي نفت، تغيير جدي در جهت‌گيري‌هاي قراردادها انجام داديم، به‌هرحال ما کشوري هستيم که نفت فقط يک موضوع اقتصادي نيست؛ يک موضوع سياسي نيز هست. وزارت نفت قراردادهاي جديدتري مطرح کرد. IPC به شرکت‌هاي خارجي گفت شما پول بياوريد، اينجا برداشت کنيد و بعد مسئوليت بهره‌برداري با خودتان باشد که از بشکه نفتي که برداشت مي‌کنيد به‌ازاي آن ما يک عددي به شما پرداخت کنيم. اين حرف خيلي نويي است؛ برخی از سر دلسوزي فکر مي‌کردند قرارداد خوبي نيست و بايد مخالفت کنند. يک عده هم از روي لج‌بازي با دولت که چرا اين دولت اين طرح‌هاي نو را مطرح مي‌کند، مخالفت كردند. در نهايت رهبر معظم انقلاب گفتند موضوع را ببريد در ستاد اقتصاد مقاومتي تصميم‌گيري کنيد و حتي آقاي رئيس‌جمهور جلسه‌اي گذاشت و گفت مخالفان هم بيايند. بالاخره اشکالاتي که مطرح مي‌شد ما اصلاح کرديم. بعد از اصلاحات رئيس مجلس و ديگران هم اين قراردادها را ديدند و تأييد کردند. از آن تاريخ شما حرفي درباره قراردادهای نفتي نشنيديد. توتال بر مبناي همين قراردادها آمد، شرکت‌هاي ديگر هم برهمين مبنا خواهند آمد.
‌شما جريان مخالف دولت را معرفي نمي‌كنيد؟ چه كساني هستند چه كساني مقاومت مي‌كنند؟ اينها پروژه‌هاي ملي است.
جريان مقابل دولت با اين (پروژه‌هاي ملي) مخالفت نکردند، بعد از اينکه قرارداد نهايي شد. توتال آمد و دارد کارش را مي‌کند. اينکه ما شرکتي داشته باشيم و بگوييم توتال نيايد و بدهيد به ما، اين در واقع بحث رقابت يک خرده دستوري است. اينکه رقابت باشد ولي شما همه‌اش را بدهيد به ما، بله دولت زير بار چنين کاري نمي‌رود. دولت قدرتش را هم دارد و مي‌تواند با قدرت بايستد و از اين کارهايش دفاع کند. من در اين‌جور جاها قدرت دولت را کم نمي‌بينم. دولت در اقتصاد هر اراده‌اي کند مي‌تواند آن را عملياتي کند. حتي همين نهادهايي که گفته مي‌شود اقتصاد كشور دستشان است، دولت اگر بخواهد مي‌تواند به آنها ندهد؛ يعني ما مي‌توانيم بگوييم فلان شرکت سپاه در فلان کار حضور پيدا نکند. خيلي جاها بوده است که شرکت خوب کار نکرده، خلع يدش کرديم. مثل برخي پروژه‌ها در بخش راه و بخش نفت. خيلي جاها هم بوده است خوب کار کرده‌اند؛ يعني کاري که به آنها واگذار کرده‌ايم، خوب عمل كرده‌اند. همين اتوبان غرب تهران از گرمدره تا قزوين که خود من رفتم کلنگ زدم، آقاي آخوندي واگذار کرده بود به قرارگاه خاتم‌الانبيا. الان يک سال نگذشته که اين اتوبان تا ايستگاه قم تقريبا تکميل شده است؛ يعني يک جاهايي كه به آنها پروژه واگذار کرديم، خوب کار مي‌کنند. به‌هر‌حال اين نهاد‌ها يک امکان و ظرفيتي براي کشور دارند، ما که نمي‌توانيم بگوييم از اين ظرفيت استفاده نکنيم.
‌درباره رأس حكومت سؤال بزرگي كه در محافل عمومي مطرح می‌شود اين است كه جمهوري اسلامي ايران پس از آقاي خامنه‌اي چه خواهد شد؟ آيا بحران‌هاي جدي دامن‌گير جمهوري اسلامي خواهد شد؟ با توجه به اينكه پس از آقاي خميني شرايط تغيير كرده است، آيا شما نگران آينده جمهوري اسلامي هستيد؟
بحمدالله آيت‌الله خامنه‌اي حالشان خيلي خوب است، سرحال هم هستند، به‌گونه‌اي که ما هيچ دغدغه‌اي نداريم. در زمان امام (ره) هم كه مسئولان هنوز به اين درجه از بلوغ سياسي امروز نرسيده بودند، اما در بحث تعيين رهبر معظم انقلاب بعد از ايشان هيچ مشكلي پيش نيامد. اين درجه از بلوغ در سياست‌مداران ايران الان خيلي خوب است و در عين اينکه اختلافاتشان را با هم گاهي خيلي تند بروز مي‌دهند، ولي در تصميم‌گيري برای مسائل مهم کشور در وقت خودش خيلي تعيين‌کننده هستند و هيچ بحراني پيش نخواهد آمد.
‌آيا بازنگري قانون اساسي در دستور كار است؟ يعني مانند آنچه آقاي خميني قبل از درگذشتشان انجام دادند؟
الان بحثي مطرح نيست، ولي قانون اساسي مي‌تواند اصلاح شود. صحبتي تا اين لحظه نکرده‌ايم.
‌حدود كار قوا بايد در قانون اساسي بازنگري شود؟
بعد از چندين سال که از قانون اساسي گذشته، ما در اجرا و نحوه ارتباطي که بين سه قوه است و بعضا در کار همديگر مداخله مي‌کنند، با مشكلاتي مواجه هستيم. فکر مي‌کنم بعضي از قانون‌گذاري‌هايي که مجلس مي‌کند دخالت آشکار در کار قوه مجريه است. اينکه مجلس بگويد قيمت بنزين را افزايش ندهيد، پس قوه مجريه چه‌کاره است؟
‌ولي اين فرايند آغاز نشده است؟
قانون اساسي نياز به اصلاحات و بازنگري دارد؛ بعد از يک دوره طولاني، ولي فرايند آن هنوز آغاز نشده است.
‌شما زماني پل بين اصلاحات و آقاي خامنه‌اي شديد. آيا همچنان اين نقش را داريد؟ بعد از انتخابات رياست‌جمهوري اين نقش را نداشتيد؟
پل نشدم. بعد از درگذشت آقاي هاشمي دغدغه‌اي به وجود آمد که اصلاح‌طلبان از طريق ايشان دغدغه‌هايشان را به رهبر معظم انقلاب منتقل مي‌کردند. الان که آقاي خاتمي با محدوديت‌هايي روبه‌رو هستند و اصلاح‌طلبان خودشان را در داخل نظام تعريف مي‌کنند، من اين را خدمت رهبر معظم انقلاب طرح کردم كه ايشان در پاسخ گفتند چه کسي بهتر از خود شما. بعد از انتخابات رياست‌جمهوري هنوز به‌طور خصوصي خدمت ايشان نرفته‌ام، ولي ان‌شاءالله حتما مي‌روم.
‌چرا نرفتيد؟ چون شايعه شده كه ارتباط شما با ايشان مشكل پيدا كرده است. همچنين شايعه شده بود كه ارتباطتان با آقاي روحاني هم خراب شده است.
رابطه‌ام با رهبر معظم انقلاب، رابطه بسيار خوبي است. مي‌خواستم از دوران انتخابات که در آن دوران يک كمي از کانديدا‌هاي ديگر تندتر رفتم، مقداري زمان هم بگذرد (با خنده). رابطه‌ام با آقاي روحاني هم خيلي خوب و صميمي است و شايد در بين همه دولت‌ها بهترين رابطه بين رئيس‌جمهور و معاون اول در اين دولت وجود داشته باشد.
‌شما در انتخابات رياست‌جمهوري بعدي شركت خواهيد كرد؟
اصلا به اينکه به‌عنوان کانديدا شرکت کنم، حتي فكر هم نكرده‌ام.
‌مي‌توانم از برادرتان بپرسم؟ آيا فكر مي‌كنيد برادرتان در فساد نقشي داشتند؟
من فقط دراين‌باره يك‌بار گفتم منتظر اعلام نظر قوه قضائيه خواهم ماند و عدم موضع‌گيري در مورد پرونده قضائي ايشان نشان مي‌دهد که من در مبارزه با فساد خيلي جدي هستم و هيچ خط قرمزي ندارم. البته ايشان هيچ ارتباطي با دولت نداشته و ندارد. مطمئن هستم که احتمال استفاده از رانت به‌خاطر انتساب به من صفر است.
‌در مورد آقاي احمدي‌نژاد. نقش ايشان در سياست ايران چيست و چرا به پايه‌هاي نظام حمله مي‌كنند؟ ايشان خودشان متهم به فساد هستند، چرا برخوردي با ايشان نمي‌شود و شما فكر مي‌كنيد بايد برخورد شود؟
ديگران بايد جواب بدهند. نمي‌دانم چرا جواب نمي‌دهند. من به خودم اطمينان دارم. من در مناظره‌ها يك برگ كاغذ سفيد نشان دادم و گفتم اين زندگي من است. من فکر مي‌کنم اين آقايان با سروصدا نمي‌توانند مسائلشان را کنار بگذارند. نمي‌شود از کنار مسائل گذشت. ايشان در حدي نيست که براي نظام بن‌بست ايجاد کند. براي من هم سؤال است که چرا برخورد نمي‌کنند. خودم طرفدار برخورد و دستگيري ايشان نيستم، ولي حتما بايد رسيدگي و قضاوت بشود. ايشان اتهاماتي را عليه مقامات رده‌بالاي کشور مي‌زنند. موضوع آقاي احمدي‌نژاد يک کمي پيچيده است.