یک تصمیم بی‌ثبات کننده

فرهاد آگاهی*- از ابعاد مختلف، ارز همیشه موضوع سرنوشت‌سازی برای فعالان اقتصادی حوزه تجارت خارجی محسوب می‌شود‌. نرخ ارز، نوع ارز، نحوه انتقال آن، هزینه انتقال آن، ضریب تبدیل و چندین مولفه دیگر در رابطه با ارز وجود دارد که برای بنگاه‌های اقتصادی حائز اهمیت است و سود و زیان یک معامله را رقم می‌زند‌.
اما فارغ از اعداد و ارقامی که به این مولفه‌ها تعلق می‌گیرد، نکته بسیار مهم و اساسی، امکان پیش‌بینی‌پذیری آنهاست‌. اینکه به صورت ناگهانی، بخشنامه‌ای صادر شود و مانع ثبت سفارش با دلار آمریکا شود، کار پسندیده‌ای نیست و وضعیت تجار را ناپایدار می‌کند‌. یک تصمیم بی‌ثبات‌کننده است که عملا بنگاه‌ها را با این باور قدیمی، دوباره مواجه می‌کند که در تجارت خارجی، همه چیز در نوسان است‌.
به نظر می‌رسد دولت به دنبال آن است که همزمان هم مسیر حذف دلار از مبادلات تجاری را با شتاب بیشتری بپیماید و هم انتقال مبادلات از شبکه صرافی به شبکه بانکی را تسریع کند ولی پاسخ به این پرسش اهمیت دارد که این موضوع، پیش از اجرایی شدن و در فرآیند تصمیم‌سازی، چرا با تشکل‌های فعال در عرصه واردات در میان گذاشته نمی‌شود؟ چرا دولت حاضر نیست از دیدگاه‌های مشورتی فعالان تجارت خارجی بهره‌مند شود؟ و خود به تنهایی و در اتاق‌هایی که بخش خصوصی راهی به آن ندارد، تصمیم‌گیری می‌کند‌.
این موضوع، در هیج کجای دنیا پذیرفتنی نیست که دولت ادعای واگذاری امور به مردم را داشته باشد و در عین حال بدون اخذ نظر مردم، سیاست‌های خود را به طور ناگهانی و غافلگیرکننده ابلاغ کند‌. آیا واقعا می‌خواهیم اقتصاد را به مردم واگذار کنیم؟ یا اینکه قرار است هزینه مدیریت اقتصاد کشور را از مردم بستانیم؟


قطعا چنین رویکردی، حتی اگر تصمیم درست و سازنده‌ای هم باشد، که نیست، به دلیل آنکه روند تصمیم‌سازی آن، صحیح و منطقی نیست، نمی‌تواند از منافع ملی صیانت کند و نتیجه آن، در قالب تخریب ثبات و آرامش بازار، به وضوح قابل ردیابی خواهد بود‌.
اثرات این بخشنامه، صرفا روی واردکنندگان نخواهد بود، بلکه موجب افزایش قیمت تمام‌شده واردات می‌شود و از آنجایی که مقصد بیش از 80 درصد واردات کشور، خطوط تولید و بنگاه‌های تولیدی هستند، قطعا این اثر به تولیدکننده داخلی، صادرکننده و در نهایت به مصرف‌کننده انتقال پیدا می‌کند.
واقعیت این است که اقتصاد ایران برای رونق بخشیدن به وضعیت تولید و تجارت خود، سخت تشنه جذب سرمایه‌گذار اعم از داخلی و خارجی است و صدور بخشنامه‌های اینچنینی که همه را غافلگیرکرده است، این سیگنال را به سرمایه‌گذار مخابره می‌کند که شرایط اقتصادی، هنوز پایدار و قابل پیش‌بینی نشده و ریسک سرمایه‌گذاری، بالاست‌.
* عضو هیات‌مدیره فدراسیون واردات