روزنامه شرق
1396/12/12
گفت‌وگوی ملی بستر وفاق ملی
در هفته گذشته، معاون‌اول رئیس‌جمهور در همایش هشتادمین سالگرد تأ‌سیس کتابخانه ملی به موضوع مهم و حیاتی «گفتوگو» به‌عنوان یک راهبرد ملی تأکید داشتند. واقعیت آن است که گفتوگو و تعامل در دنیای امروز، مهم‌ترین اصل برای توسعه ملی به‌شمار می‌رود. گفتوگو و تعامل در سطوح مختلف، می‌تواند به حل بسیاری از مسائل مبتلابه جامعه بینجامد و اگر به‌عنوان یک فرهنگ پذیرفته شود، گام مهمی در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی و افزایش همدردی و انسجام برداشته خواهد شد؛ چراکه گفتوگو منجر به کاهش عصبیت و شکاف فرهنگی، افزایش اشتراکات، ایجاد فضایی برای داشتن گوش شنوا، پذیرش نقد و شکوفایی و پویایی در جامعه میشود. همچنین در جامعه‌ای که فضای گفتوگو حاکم است، فضیلت، معرفت، اخلاق و بسیاری از فضایل دیگر افزایش می‌یابد. گفتوگو نه‌تنها در میان اقشار مختلف مردم، بلکه در میان مسئولان و مردم نیز اهمیت بالایی دارد و تعامل میان کانون‌های حاکمیت، نخبگان و مردم، جامعه‌ای منسجم، سالم، دوراندیش، همه‌جانبه‌نگر و کل‌نگر را نوید می‌دهد و بی‌تردید نخبگان، اصحاب فرهنگ، هنر، علم، دانش و آگاهی از کانون‌های اثر‌گذار در ایجاد فضای گفتوگو هستند. باید به یاد داشته باشیم که مقام معظم رهبری بارها و بارها به گسترش و توسعه آزاداندیشی تأکید فرموده‌اند. حاصل چنین دیدگاهی، جامعه‌ای فضیلت‌محور و اخلاق‌گراست که به‌جای مناقشات، به گفتوگو و تعامل با یکدیگر باور دارد؛ جامعه‌ای که ارزش‌های فرهنگی در آن از جایگاهی ویژه برخوردارند و همدلی، مشارکت و همدردی محور تعاملات قرار می‌گیرد. گفتوگو پیش‌شرط‌هایی اساسی دارد که به پاره‌ای از آنها اشاره میشود:1. هدف گفتوگو باید فهم دیگران باشد، نه غلبه بر دیگران (نفی جزمیت فرهنگی).
2. گفتوگو باید مبتنی بر آزادی و اختیار باشد (گفت‌وگوی اجباری اعتباری ندارد).
3. گفتوگو علاوه بر گفتن، مستلزم شنیدن نیز هست؛ شنیدن فضیلتی است که باید آن را به دست آورد.
4. گفتوگو باید به صلح، مشارکت‌جویی و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز فرهنگی منجر شود.
5. گفتوگو باید با اصل احترام به تفکر، اعتقادات، اندیشه، رهبران و آداب‌و‌رسوم طرف‌های گفتوگو همراه باشد (مدارا و سازگاری فرهنگی).
6. گفتوگو باید عادلانه باشد؛ یعنی طرفین گفتوگو از ابتدا برتری‌جویی برای خود قائل نباشند. حق برتری یکی بر دیگری، به گفت‌وگوی سازنده منجر نخواهد شد.
7. گفتوگو به مفهوم دادگاه برای اثبات خود و ابطال دیگری نیست، بلکه هدف از گفتوگو آگاهی، درک، فهم و کاهش عصبیت‌های فرهنگی است.
8. نفی نگاه تک‌محوری و خودبرتربینی در گفتوگو (انعطاف فرهنگی).
9. پذیرش تنوع فرهنگی و حق تساوی و برابری برای طرفین گفتوگو.
10. از لوازم اصلی گفتوگو، پایبندی به تعهدات اخلاقی است (گفت‌وگوی اخلاقی).
11. هدف گفتوگو باید افزایش سطح اشتراکات فرهنگی و کاهش شکاف فرهنگی باشد.
12. باور به گفتوگو به‌عنوان تنها محصول عقل جمعی انسان، یک ضرورت اساسی است.
هیچ‌یک از جریان‌های سیاسی نمی‌توانند بدون به‌رسمیت‌شناختن طرف مقابل و سلایق و علایق طرفداران آنها، در اداره کشور توفیقی کسب کنند. تفکر حذف رقیب یا تخریب و مانع‌‌تراشی با هزینه‌های گزاف، اشتباه استراتژیکی است که کشور را با مخاطراتی جدی مواجه کرده و مردم را از پیشرفت و بهبود اوضاع کشور ناامید می‌کند. درحالی‌که منطق حکم می‌کند اگر اختلاف و انتقادی وجود دارد، در بستر مناسب و با سازوکار تعریف‌شده قانونی مطرح شود. فراموش نکنیم همین اختلافات در مقطعی هزینه‌های گزافی را بر دوش دو جریان سیاسی کشور گذاشت و مردم را دچار دلسردی و ناامیدی کرد که متأسفانه هنوز در بخش‌هایی از جامعه آثار و بقایای این دلسردی مشاهده میشود. از این منظر، چنین حرکت‌های انسجام‌آفرینی بسیار ارزشمند بوده و می‌تواند زمینه‌ساز ازبین‌رفتن یأس و ناامیدی موجود شود و در عین وجود نگاه‌های متفاوت، نقاط اشتراک بر سر اصول کلی را برجسته‌‌تر کند. گفتوگو حرکتی دائمی است که باید در تمام شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه تداوم داشته باشد و لازم است همه اجزای حاکمیت (اعم دولت و سایر قوا، نهادها و سازمان‌ها) و نیز احزاب و بزرگان جریان‌های مؤثر سیاسی، نخبگان، اصحاب رسانه و گروه‌های مرجع، به استمرار گفتوگو در جامعه اهتمام ورزند تا بتوانیم در سایه تعامل، مفاهمه، همفکری و همدردی، شاهد انسجام، اتحاد و هم‌نوایی در سطح ملی باشیم. این مهم نیازمند عزم، اراده و باور همه جناح‌ها، جریان‌ها، اصحاب فکر و قلم است؛ چراکه این درد مشترک بدون گفتوگو و فهم مشترک درمان نخواهد شد.
یادمان باشد در ابتدای پیروزی انقلاب و در اوج دوران انقلابی‌گری، شهید بهشتی و دیگر بزرگان نظام، مسیر گفتوگو با مخالفان (حتی مارکسیست‌ها) را برای ایجاد وفاق ملی انتخاب کرده بودند. آن تفکر و اندیشه، امروز بیش از هر زمان دیگری باید در جامعه ایران بازشناسی و بازسازی شود.
سایر اخبار این روزنامه
نقش تازه سپاه در مبارزه با قاچاق
شمارش معکوس برای مرتضوی
چنارهای اصفهانی جای چنارهای تهرانی
خروج هر يك از طرف‌ها از برجام فاجعه است
آقای بشار اسد در چهره یک مبارز بزرگ ظاهر شد
اموال 39سال مسئولان زیر ذره‌بین
جرياني كه بی‌حجابی را تئوریزه می‌کند، گناهش بدتر از بی‌حجاب‌ها است
روایتی از زنان بازداشتی روبه‌روی استادیوم
لزوم پایان حصر و ممنوع‌التصویری
گفت‌وگوی ملی بستر وفاق ملی
سیاست غیرمجاز
