اصغر فرهادی با جعفر پناهی، ژان لوک گدار و اسپایک لی در بخش مسابقه جشنواره کن 2018 رقابت می کند

ایرانیِ پررنگ در کـن
همدلی| مهدی فیضی‌صفت- «همه می دانند» شاید دور از ذهن ترین نام برای جدیدترین اثر اصغر فرهادی باشد؛ سینماگری که مخاطب را در بیشتر ساخته هایش سر در گم رها می کند و اجازه نمی دهد که بداند! یا حداقل تصمیم گیری در خصوص پایان فیلم را به تماشاگر واگذار می کند. دوستداران و علاقه مندان به سینمای اصغر فرهادی شاید هنوز هم تهِ دل شان دعا می کنند جسد دختری که دریا به ساحل انداخت و در سردخانه، صورتش نمایان شد «الی» نباشد، شاید همچنان حرص می خورند از این که نمی دانند «ترمه» از میان «نادر» و «سیمین» کدام یک را برای زندگی تا پایان عمر انتخاب کرده است و برخی دیگرشان هم دوست دارند مرد متجاوز «فروشنده» را تا پای جان کتک بزنند تا دیگر برای هیچ زنی مزاحمت ایجاد نکند.
اصغر فرهادی که باید او را بین المللی ترین کارگردان سینمای ایران نامید، برای دومین بار، کشوری به غیر از ایران را برای ساخت فیلمنامه ای که تمام شان را خودش نوشته، انتخاب کرد و «همه می دانند» را با حضور بازیگران شناخته شده سینمای جهان به مقابل دوربین برد. پنه لوپه کروز و همسرش، خاویر باردم که جایزه اسکار را نیز در کارنامه دارد به همراه بازیگران سرشناس اسپانیایی و آراژانتینی در جدیدترین اثر فرهادی
نقش آفرینی کردند.


«همه می دانند» که تیزر بسیار جذابی دارد و داستانی رازآلود را روایت می کند، خود را به جشنواره کن، یکی از معتبرترین جوایز سینمایی جهان رساند. «کن» که برای اثر قبلی اصغر فرهادی خوش یمن بود و نخل طلایش بر فراز دستان شهاب حسینی، بازیگر فیلمِ فرهادی قرار گرفت، حالا افتتاحیه خود را با آخرین ساخته سینماگر ایرانی جشن
می گیرد. یکی از مهم ترین اتفاقاتی که در کنِ 2018 رخ داده تغییر قواعدی است که نشان می دهد مسئولان جشنواره حاضر شده اند برای حضور اصغر فرهادی در فرانسه، اصول خود را تا حدودی عوض کنند. در تاریخ 70 ساله جشنواره کن هیچ گاه فیلمی که در مراسم افتتاحیه به نمایش درمی آمد، حق شرکت در بخش مسابقه را نداشت اما «همه می دانند» هم از هفتاد و یکمین دوره رونمایی می کند و هم در بخش مسابقه با دیگر آثار سینمایی جهان به رقابت می پردازد. حضور کارگردانی که دو جایزه اسکار را در ویترین افتخاراتش دارد، به قدری وسوسه کننده جلوه می کند که کمی هم قواعد را جابجا کنند؛ تغییراتی که هم به مذاق مخاطبانش خوش می آید و هم رقابت برای تصاحب نخل طلا جذاب‌تر می شود. البته این دومین باری است که یک فیلم اسپانیایی زبان، افتتاح‌کننده یکی از
مهم ترین جشنواره های سینمایی دنیاست. اصغر فرهادی با فیلم های «گذشته» و «فروشنده» در بخش مسابقه جشنواره کن شرکت کرد و 3 جایزه از این جشنواره به خانه برد. منتقدان بسیاری بر این باورند «همه می دانند» نیز با دست پر، «کن» را ترک خواهد کرد.
اصغر فرهادی در بخش مسابقه کن 2018 با کارگردانان سرشناسی مانند جعفر پناهی، ژان لوک گدار، پاوو پاولیکوفسکی و اسپایک لی رقابت می کند. تازه ترین فیلم جعفر پناهی، کارگردان نامدار ایرانی با نام «سه رُخ» در بخش مسابقه اصلی جشنواره کن حضور دارد و یکی از 19 فیلم راه یافته به بخش مسابقه اصلی است. این فیلم برای جشنواره جهانی فیلم برلین نیز پذیرفته شد اما به نمایش درنیامد. ظاهرا پناهی که برای نخستین بار حضور در بخش مسابقه جشنواره کن را تجربه می کند، ترجیح داد «سه رُخ» را به جای آلمان، به فرانسه ببرد. البته او
سال ها پیش جایزه دوربین طلایی جشنواره کن را برای فیلم «بادکنک سفید» کسب کرد؛ جایزه ای که به بهترین فیلم اول سینماگرانی اهدا می شود که ساخته های شان در بخش های مختلف جشنواره اکران می شود.
«گدار»، کارگردان، فیلمنامه‌نویس و منتقد فرانسوی-سوئیسی هم با «کتاب تصویر» به کن می آید. گدار در سال های اخیر در بخش مسابقه کن شرکت کرده اما شخصا در جشنواره حاضر نشد و به نظر می رسد امسال هم در کن حضور پیدا نخواهد کرد. «اسپایک لی» نیز با BlacKkKlansma- در بخش مسابقه شرکت می کند و پاوو پاولیکوفسکی نیز که با «ایدا» جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را از چنگ رقبا درآورد، با فیلم تازه ای به نام «جنگ سرد» در بخش مسابقه حاضر می شود.
«ژیان ژانگ‌که» فیلمساز چینی نیز که سابقه چندین حضور در جشنواره کن را دارد، با فیلم «خاکستر خالص ترین سفید است» و «کریستوفر اونوره»، فیلمساز صاحب نام فرانسوی با فیلمی به نام «متاسفم فرشته» در بخش مسابقه رقابت می کند. البته حضور این چهره های بزرگ باز هم به معنای حضور پررنگ سینماگران تراز اول در کنِ هفتاد و یکم نیست. نسبت به سال های گذشته، سینماگران بزرگ و پر افتخار کمتری راهی فرانسه می شوند و بیشتر فضا برای ظهور و بروز کارگردانان جوان فراهم است.
البته در میان فیلم های حاضر در بخش مسابقه، 4 کارگردان زن نیز حضور دارند؛ اتفاقی که واکنش های زیادی را در پی داشت و بسیاری اتخاذ این تصمیم را واکنشی در همراهی با زنان معترض به آزار جنسی در هالیوود قلمداد کردند. بسیاری از زنان شاغل در هالیوود در اعتراض به آزار و اذیت های جنسی، با لباس هایی مشکی رنگ و نشان هایی ویژه در مراسم اسکار حاضر شدند اما مسئولان برگزاری جشنواره کن تاکید کردند فیلم ها بر اساس ارزش های هنری شان انتخاب شده اند و جنسیت سازندگان تاثیری در انتخاب فیلم ها نداشته است. همچنین دبیر جشنواره اعلام کرد جشنواره کن به هیچ عنوان به فیلمسازان تنها به خاطر زن بودن، امتیاز خاضی اعطا نخواهد کرد.
هفتاد و یکمین جشنواره کن با حاشیه های دیگری نیز روبرو بوده و هست. فیلمساز مشهور دانمارکی آخرین بار به خاطر
حرف هایش درباره هیتلر در کنفرانس مطبوعاتی، از جشنواره کن اخراج شد و حضورش در این دوره، در هاله ای از ابهام قرار گرفته است. این مسئله نه با تایید و نه تکذیب دبیر جشنواره کن مواجه شد و او صحبت در این باره را به روزهای بعد موکول کرد.
البته فهرست اعلام شده قطعی نیست چرا که تاریخ نشان می دهد جشنواره کن در روزهای آخر چند فیلم به لیست اضافه می کند. فیلم های «فروشنده» و «مربع»، از جمله فیلم هایی بودند که حضورشان در کن در لحظه های آخر رسمی شد و البته هر دو جوایز مهمی را به خود اختصاص دادند. همچنین فیلمی از علی عباسی، فیلمساز ایرانی ساکن دانمارک در بخش «نوعی نگاه» نمایش خواهد داشت. عباسی با فیلم «شلی» در سال 2016 در بخش پانورامای جشنواره برلین شرکت کرد و حالا در یک جشنواره
بین المللی دیگر، شانس خود را آزمایش می کند. فیلمی از ویم وندرس، فیلمساز نامدار آلمانی که «آسمان فراز برلین» و «پاریس تگزاس» را در کارنامه دارد، با نام «پاپ فرانسیس-مرد خوش قول» در بخش نمایش ویژه جشنواره امسال به نمایش درمی آید.
از ایران دو فیلم کوتاه هم در جشنواره کن حضور خواهد داشت؛ «تاریکی» ساخته سعید جعفریان برای دریافت نخل طلای بهترین فیلم کوتاه رقابت می کند و فیلم
«مثل بچه آدم» ساخته آرین وزیردفتری در بخش
فیلم های دانشجویان شرکت خواهد کرد.
هفتاد و یکمین دوره جشنواره جهانی فیلم کن از هشتم تا نوزدهم ماه می (18 تا 28 اردیبهشت) سال جاری برگزار خواهد شد و سینماگران حاضر در جشنواره با سودای نخل طلا پای به فرانسه می گذارند.