‌بحران بی‌اعتمادی

محمد هدایتی - سیاست‌های اقتصادی دولت‌ها در ایران به ویژه در زمینه مسایل بانکی از اصلی‌ترین عوامل تشدید بحران‌های اقتصادی بوده‌اند. چند سال قبل و پیش از آغاز به کار دولت اول حسن روحانی، مساله ورشکستگی برخی صندوق‌ها و بانک‌ها به دغدغه‌ای جدی بدل شده بود. سپرده‌گذارانی که عموما از قشرهای ضعیف و میانی جامعه بودند به یکباره سپرده‌های خود را از دست رفته دیدند. در نتیجه دولت ناچار شد با همراهی برخی دیگر از بانک‌ها و به تدریج به بازپرداخت همه یا بخشی از این سپرده‌ها بپردازد. این سال‌ها اخباری که از وضعیت بانک‌ها منتشر شده نشانگر بحرانی اساسی بوده است؛ هم به لحاظ وجود فساد گسترده و هم به دلیل سیاست‌های نادرست. نتیجه همه اینها شده است بی‌اعتمادی گسترده به نظام اقتصادی و به ویژه بخش بانکی آن. بخشی که خیلی بیشتر از آنکه مددکار تولید باشد، به سوداگری‌های مالی پرداخته و واسطه‌ای بوده برای توزیع رانت. در این شرایط طبیعی است که از این بخش سلب اعتماد شود. فراموش نکنیم که روند وضعیت اقتصادی اتفاقا نه نتیجه بازار خود‌تنظیم‌گر که نتیجه وجود عوامل غیر‌اقتصادی همچون قدرت و اعتماد هستند. در اتفاقات دو هفته اخیر ارز، این بی‌اعتمادی به اوج خود رسید. حتی بخشی از مردم نگران از دست رفتن سپرده‌هایشان شدند. آقای وحید محمودی، اقتصاد‌دان، با ذکر موردی به بیان این بی‌اعتمادی پرداخته است: 1
«زمانی که فضای ملتهب ارز و بازار بود، فردی عشایر در یکی از استان‌ها در بانک ٣٠٠ میلیون تومان سپرده‌گذاری کرده بود. یک روز با همان لباس محلی به بانک رفته و خواهان پول‌هایش شد. گفتند ما الان پول نداریم اما اصرار کرد. با کمک‌ گرفتن از بانک‌های دیگر پولش را تامین کردند. این فرد نگاهی به گونی پول‌هایش کرد و گفت حالا پول‌ها را برگردانید؛ می‌خواستم مطمئن شوم که پول‌هایم در بانک موجود است.»
این مورد نشانه‌ای است قاطع بر بی‌اعتمادی به سازوکارهای نهادی در ایران امروز. نهادهایی که باید آرامش را به مردم تزریق کنند خود به اصلی‌ترین تهدیدکنندگان آنها بدل شده‌اند. شاید مهم‌تر از بحران اقتصادی در این کشور، فروریختن دیوار اعتماد نگران‌کننده باشد.
پی‌نوشت: 1- روزنامه شرق 25/1/97
hedayati.mohammad@yahoo.com
سایر اخبار این روزنامه
گفت‌وگوی تلفنی بوریس جانسون با ظریف درباره حمله موشکی به سوریه نامه کانون کارگردانان سینماى ایران به رییس‌جمهور برای برداشتن موانع خروج جعفر پناهی؛ ابلاغ بخشنامه دستمزد سال 97 کارگران تدوین نظام ارزی جدید ده ها میلیارد دلار حیف و میل شد تهدید ترامپ به حمله دوباره اینستاگرام محلی برای ایجاد سلبریتی‌ها؛ ۹۰ درصد کار بازخوانی جعبه‌‌سیاه ATR ‌یاسوج انجام شد؛ مرتضوی را خودش آزاد کرد! مرتضوی را شهردار تهران کنید! راهکارهای 10 گانه بخش خصوصی برای رونق تولید داخلی؛ پوتین آماده همکاری برای تضمین امنیت خاورمیانه «جهان صنعت» از چالش‌های ادامه‌دار صنعت کشور گزارش می‌دهد: رفتار دوگانه دولت در بی‌اطلاعی مجلس؛ ارزیابی سیاست ارزی جدید ‌بحران بی‌اعتمادی اقتصاد را سانسور نکنیم اخبار ضد‌و‌نقیض درباره حمله به یک پایگاه نظامی در حلب افزایش دستمزد؛ افزایش بیکاری؟ روحانی در گفت‌وگوی تلفنی با رییس‌جمهور روسیه: اقتصاد را سانسور نکنیم