روزنامه شرق
1397/01/27
تناقض‌های عملکرد روسیه در سوریه
برای آزمایش سلاح‌های جنگی به‌جای آزمایشگاه که محدودیت دارد، بهترین محل آزمایش و نتیجه‌بخش‌بودن آن، صحنه واقعی نبرد است. اکنون که تجارت سلاح، بازاری برای نفوذ سیاسی استراتژیک سازندگان و تولید‌کنندگان و صادر‌کنندگان و حتی وارد‌کنندگان تسلیحات است، صحنه خاورمیانه قلمرو مناسبی است؛ در خاورمیانه عربی یمن، عربستان، عراق و سوریه در شرایط کنونی این امکان را به وجود آورده‌اند. براساس گزارش سازمان عفو بین‌الملل، در سال 2016، جهان 1.69 تریلیون دلار صرف هزینه نظامی کرده است که به‌تنهایی بیش از دو درصد از تولید ناخالص داخلی جهان است. بیش از صد شرکت اسلحه‌سازی از سال 2002 بیش از پنج تریلیون دلار اسلحه فروخته‌اند. در پنج سال گذشته، انتقال سلاح‌های متعارف مهم بعد از پایان جنگ سرد به بالاترین حد خود رسید. چین، فرانسه، روسیه، انگلستان و ایالات متحده، پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل - متعهد به حفظ صلح و امنیت بین‌المللی - به‌طور جمعی بیش از 70 درصد تجارت اسلحه را در اختیار دارند. ایالات متحده و روسیه بیش از نیمی از کل صادرات سلاح در جهان را در اختیار دارند. بیش از یک‌چهارم از صادرات جهانی سلاح‌های متعارف عمده به کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا منتقل میشود. ایالات متحده، انگلستان و فرانسه حدود 70 درصد کل صادرات سلاح‌های اصلی متعارف به خاورمیانه را در اختیار دارند.در پنج سال گذشته، کشورهای خلیج فارس واردات خود از سلاح‌های اصلی عمده را افزایش داده‌اند: عربستان سعودی 212 درصد بیشتر از پنج سال گذشته واردات اسلحه داشته است، امارات متحده عربی 63 درصد، قطر تا 245 درصد، کویت 175 درصد. در ماه می 2017، ایالات متحده قرارداد فروش 110 میلیارد دلار سلاح به عربستان سعودی را امضا کرده است. در چارچوب این قرارداد فروش 6/4میلیارد دلار موشک‌های هدایت‌شونده هوا‌به‌زمین و مجموع 104 هزار بمب از نوعی که به‌طور‌معمول در جنگ یمن استفاده شده، ثبت شده است. روسیه با فروش سیستم دفاع موشکی اس-300 و اس-400 به‌دنبال یافتن بازاری مناسب است. ترکیه در مراحل دسترسی به این سیستم دفاعی است. ایران پیش‌تر اس-300 را دریافت کرده است. سوریه هدف بعدی فروش و استقرار این سیستم از سوی روسیه است. ایالات متحده آمریکا نیز به‌دنبال توسعه و فروش سیستم دفاع ضد موشکی‌ای است که از سال‌ها قبل سپر دفاع موشکی را علیه روسیه و برخی دیگر از کشورهایی که از نظر او می‌توانند تهدیدی بالقوه باشند، فراهم آورده است. سال گذشته آمریکا حمله موشکی به سوریه داشت و در آن زمان که روسیه پس از ساقط‌شدن جنگنده خود توسط پدافند ترکیه، مدعی بود آسمان سوریه را با سیستم دفاعی اس-300 محافظت می‌کند، حمله موشکی آمریکا انجام شد و معلوم نشد سیستم دفاعی اس-300 چرا عمل نکرد. روس‌ها پاسخی ندادند و تلویحا اشاره کردند پیش از حمله آمریکایی‌ها با آنها هماهنگی انجام داده بودند. در حمله موشکی اخیر نیز روسیه آمریکا و غرب را تهدید کرده بود که در برابر حمله موشکی عکس‌العمل شدیدی نشان خواهد داد. سفیر روسیه در لبنان روز قبل از حمله موشکی اعلام کرده بود روسیه نه‌تنها موشک‌های آمریکایی را ساقط خواهد کرد، بلکه به محل پرتاب موشک نیز حمله خواهد کرد. وزارت دفاع روسیه می‌گوید پدافند هوایی سوریه از مجموع ۱۰۳ موشک شلیک‌‌شده، ۷۱ موشک را رهگیری و نابود کرده است. روسیه می‌گوید عملیات آمریکا و بریتانیا را زیر نظر داشته، اما عملیات فرانسه را دنبال نکرده است. مقامات روس می‌گویند بنا بر گزارش‌های مقدماتی، پرسنل نظامی یا اشخاص غیرنظامی کشته یا زخمی نشده‌اند.
ولادیمیر پوتین قویا اقدام آمریکا و متحدانش را محکوم کرده است. روسیه پیش‌تر هشدار داده بود که اگر پرسنل نظامی این کشور آسیب ببینند، دست به اقدام تلافی‌جویانه خواهد زد.
روز شنبه روسیه تلاش کرد با تصویب یک قطع‌نامه در شورای امنیت سازمان ملل متحد اقدام آمریکا و متحدانش را محکوم کند، اما پیش‌نویس قطع‌نامه در برابر هشت رأی منفی و چهار رأی ممتنع به جایی نرسید؛ چین، بولیوی و روسیه به پیش‌نویس رأی مثبت دادند. وزارت دفاع آمریکا، پنتاگون، روز شنبه (۱۴ آوریل) اعلام کرد حملات هوایی به حداقل سه مرکز در نزدیکی حمص و دمشق، برنامه تسلیحات شیمیایی سوریه را سال‌ها به عقب برده است. ژنرال کنت مک‌کنزی، از مقامات ارشد پنتاگون، در یک کنفرانس خبری اعلام کرد این عملیات «دقیق، قاطع و مؤثر» انجام شده است؛ او گفت به‌ویژه با بمباران یک مرکز تحقيقات و توسعه در محله برزه واقع در شمال دمشق، «قلب» برنامه شیمیایی ارتش سوریه هدف قرار گرفت.
ژنرال آمریکایی گفت پدافند هوایی سوریه نتوانست هیچ موشک یا هواپیمایی را رهگیری و سرنگون کند؛ ژنرال مک‌کنزی گفت سیستم دفاع هوایی روسیه واکنشی نشان نداد، اما پدافند هوایی سوریه - عمدا پس از پایان بمباران‌ها - ۴۰موشک شلیک کرد.
در میان نزاع عملی و لفظی بین روسیه و ایالات متحده، رجب‌طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، از حملات نظامی به سوریه استقبال کرده بود. نکته درخور توجه در این میان این است که روس‌ها اذعان کرده‌اند این رهگیری از سوی پدافند هوایی سوریه و آن‌هم موشک‌های ساخت دوره شوروی بوده است (یعنی موشک‌هایی که حداقل و به‌طور خوش‌بینانه ساخت 25 سال پیش بوده‌اند).
اما چرا سیستم دفاع موشکی اس-300 وارد عمل نشده است؟ چرا روسیه از این سیستم ضد‌موشکی استفاده نکرده است؟ آیا مشکلی در این سیستم وجود دارد که روس‌ها نمی‌خواهند آن را در صحنه نبرد آزمایش کنند تا به قدر کافی بازار فروش به دست بیاورند؟ موشک‌های گنبد آسمان اسرائیل در زمان حمله موشکی حزب‌الله و موشک‌های تاو آمریکا نیز در برابر موشک‌باران حوثی‌ها در عربستان نیز از این جمله‌اند؟ پاسخ دقیقی نمی‌توان برای این پرسش یافت.
مقامات غربی می‌گویند در بحران سوریه به سبب حق وتوی روسیه نمی‌توانند راه‌حل اساسی برای بحران سوریه بیابند و در برابر بمب‌های شیمیایی به‌کار‌برده‌شده در سوریه آن را در شورای امنیت سازمان ملل مطرح کنند، زیرا روسیه هر پیش‌نویس قطع‌نامه درباره سوریه را وتو می‌کند. از‌این‌رو اقدام به عملیات خارج از سازمان ملل می‌کنند.
از طرف دیگر بنا به اظهارات غربی‌ها در صورت دادن مجوز به بازرسان بین‌المللی، روسیه خود خواهان مشارکت در تیم بازرسی است و برای خود حق وتو قائل میشود. از سوی دیگر کارشناسان می‌گویند بازرسان پس از بازدید در صورت تأیید استفاده از بمب شیمیایی مسئولیتی در مشخص‌کردن طرف استفاده‌کننده ندارند. روسیه نیز اقدامات تنبیهی غرب علیه سوریه را نقض حقوق بین‌الملل می‌داند. بیایید یک بار به تحولات بین‌الملل
نظری بیفکنیم.
از سال 2008 پس از آغاز بازی‌های المپیک پکن، مسئله حمله نظامی ارتش گرجستان به مناطق تجزیه‌طلب در قلمرو خود (اوستیای جنوبی و آبخازیا) پیش آمد. روسیه حاکمیت گرجستان را بر سرزمین‌های جدایی‌طلبان اوستیای جنوبی و آبخازیا نقض و از جدایی‌طلبان حمایت نظامی و تدارکاتی کرد و استقلال آنها از گرجستان را به رسمیت شناخت. در‌عین‌حال روسیه در برابر سرکوب مسلمانان سین‌کیانگ توسط دولت چین سکوت کرد. پیش از آن روسیه در قفقاز شمالی جدایی‌طلبان جمهوری خود‌مختار چین را به‌شدت سرکوب و گروزنی را با خاک یکسان کرده بود. پس از بهار عربی، عربستان در پیرامون خود به یکه‌تازی پرداخت و در بحران بحرین از اقلیت سنی حاکم در سرکوب مسلمانان شیعه
حمایت می‌کند.
در میانمار دولت این کشور با حملات نظامی مسلمانان روهینگیا را سرکوب و آنان را وادار به مهاجرت و کوچ اجباری و وحشیانه به بنگلادش کرده است. این اقدام وحشیانه هیچ‌گاه از سوی روسیه و چین محکوم نشده است. ترکیه به خاک سوریه تجاوز و بخشی از آن را در عفرین اشغال کرده است؛ درحالی‌که روسیه در صحنه سوریه حضور دارد و از قلمرو این کشور با ارتش قدرتمند خود محافظت می‌کند و مسئولیت پذیرفته است، هیچ واکنشی به اشغالگری ترکیه نشان نمی‌دهد. این تناقض در رفتار کشورهای منطقه و قدرت‌های بزرگ و حمله خارج از قوانین بین‌المللی به خاک کشورهای دیگر را می‌توان نوعی آنارشیسم در محیط بین‌الملل دانست.
سایر اخبار این روزنامه
احمدي‌مقدم در مظان اتهام
امیرانتظام در داوری اسناد
مخالفت تلويحي عارف با شهردار‌شدن محسن هاشمي
گفت‌وگوي تلفني روحاني و پوتين درباره سوريه
ناگفته‌های استعفای شهردار
گرفتار مارپيچ ارز-تورم شديم
احسان بهتر از المپیک لندن
در تعقیب مرتضوی
واقعیت‌های روز واقعه
تناقض‌های عملکرد روسیه در سوریه
حمله محدود آمریکا به سوریه
صدور اجازه برای حضور در فرانسه
